Η επιστημονική κοινότητα του Νοτίου Σουδάν, παρά τις αμέτρητες δυσκολίες, βρίσκεται ένα βήμα πριν την εξάλειψη της νόσου του σκουληκιού της Γουινέας, μιας εξουθενωτικής και εξαιρετικά επώδυνης ασθένειας που παλαιότερα μόλυνε κάθε χρόνο περίπου 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους στην Αφρική και τη Νότια Ασία. Χάρη σε ανθρώπους όπως ο Μακόι Σάμουελ Γίμπι, ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε 13 άτομα το 2023, επισημαίνει σε άρθρο του ο Μπιλ Γκέιτς.
Το άρθρο του ιδρυτή της Microsoft, αναφέρεται στις προσπάθειες του διευθυντή του προγράμματος εξάλειψης του σκουληκιού της Γουινέας του Υπουργείου Υγείας του Νοτίου Σουδάν, Μακόι Σάμουελ Γίμπι, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στην εξάλειψη της νόσου.
Ως επικεφαλής του προγράμματος, ο Μακόι βοήθησε να μειωθεί ο αριθμός των κρουσμάτων στη χώρα του πέρυσι σε μόλις δύο. «Αυτό είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα από κάθε άποψη, αλλά είναι πραγματικά εντυπωσιακό αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες που αντιμετώπισε ο ίδιος και η ομάδα του: εμφύλιοι πόλεμοι, πανδημία COVID-19, οι πολιτικές αλλαγές που επέφερε η απόφαση του Νότιου Σουδάν ανεξαρτητοποιηθεί το 2011 και το γεγονός ότι το έθνος φιλοξενούσε κάποτε το 90% των κρουσμάτων σκουληκιού της Γουινέας παγκοσμίως», αναφέρει.
Η νόσος του σκουληκιού της Γουινέας ή δρακουνκουλίαση, είναι μια παρασιτική λοίμωξη, η οποία δημιουργείται από την κατάποση νερού που περιέχει ψύλλους μολυσμένους από τις προνύμφες των σκουληκιών Dracunculus medinensis. Οι επιπτώσεις της ασθένειας δυσκολεύουν την καθημερινότητα των ανθρώπων οι οποίοι νοσούν, με ορισμένους να πάσχουν από συμπτώματα όπως η παράλυση.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται ένα χρόνο μετά την μόλυνση. Έπειτα, αναπτύσσεται μια φουσκάλα, συνήθως στα κάτω άκρα, η οποία μεγαλώνει και προκαλεί έντονο πόνο. Όταν τελικά σπάσει, εκθέτει το σκουλήκι, το οποίο μπορεί να φτάσει και το ένα μέτρο. Ένας από τους λίγους τρόπους για να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον πόνο είναι να μουλιάσει το άκρο σε κρύο νερό. Ωστόσο, το σκουλήκι, μόλις αγγίξει το νερό, απελευθερώνει τις προνύμφες του, ξεκινώντας τον ανατριχιαστικό κύκλο του από την αρχή.
Το τραύμα μπορεί να μολυνθεί, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη παραμόρφωση ή ακόμη και να απαιτήσει ακρωτηριασμό. Και οι άνθρωποι συχνά υπομένουν την εμφάνιση πολλαπλών σκουληκιών ταυτόχρονα. Ο Μακόι έχει γνωρίσει ασθενείς με 40 σκουλήκια.
Ο Γκέιτς χαρακτηρίζει τον Μακόι ως έναν άνθρωπο παθιασμένο, ευφυή και επικεντρωμένο «στο να κάνει τη ζωή των ανθρώπων του Νοτίου Σουδάν καλύτερη».
Γεννήθηκε στην κομητεία Τερεκέκα, μια αγροτική περιοχή που βρίσκεται στις όχθες του Δυτικού Νείλου στο Νότιο Σουδάν. Όταν ήταν νεαρός, είχε ένα κύριο μέλημα: να αποφύγει τη στρατιωτική θητεία, η οποία θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Μια τυχαία συνάντηση με έναν στρατηγό από την Τερεκέκα είχε ως αποτέλεσμα μια θέση στο εθνικό υπουργείο Υγείας. Μια επιδημία ιλαράς κατέστρεφε τότε τμήματα του Σουδάν και η πρώτη αποστολή του Μακόι ήταν να ταξιδεύει από χωριό σε χωριό παρέχοντας περίθαλψη.
«Αυτό που μου έκανε εντύπωση», θυμάται, «ήταν ότι, σε κάθε νοικοκυριό στο οποίο πηγαίναμε, διαπιστώναμε ότι τουλάχιστον το μισό νοικοκυριό είχε προσβληθεί από το σκουλήκι της Γουινέας».
AP Photo/Mariah Quesada, File
Η ομάδα του Μακόι έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο εθελοντών σχεδόν σε ολόκληρη τη χώρα
Μέσω μιας σειράς εξαιρετικά αποτελεσματικών παρεμβάσεων και ενός δικτύου αφοσιωμένων επαγγελματιών υγείας, το Σουδάν βρίσκεται ένα βήμα πριν την εξάλειψη της νόσου, πάρα την έλλειψη θεραπείας.
Η ομάδα του Μακόι έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο εθελοντών σχεδόν σε κάθε χωριό της χώρας, οι οποίοι γνωστοποιούν τους υπευθύνους για ενδεχόμενα κρούσματα της νόσου. Ο Μακόι και οι συνάδελφοί του ερευνούν κάθε πιθανό κρούσμα, σε ολόκληρη τη χώρα.
Μόλις η ομάδα βρει ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα, καλούν τον ασθενή και αντιμετωπίζουν «ελεγχόμενα» τη νόσο: μουλιάζουν τη μολυσμένη περιοχή σε έναν κουβά με νερό και ενθαρρύνουν το σκουλήκι να βγει έξω.
Η Μακόι ξοδεύει επίσης πολύ χρόνο για την αποφυγή της εξάπλωσης. Η ομάδα του διανέμει δωρεάν φίλτρα νερού και εκπαιδεύει τις κοινότητες. Το σύστημα που έχουν δημιουργήσει για να υποστηρίξουν αυτό το έργο έχει ενισχύσει τα συστήματα υγείας σε ολόκληρη τη χώρα, παρέχοντας μια πλατφόρμα για την παροχή άλλων υπηρεσιών υγείας, όπως ο παιδικός εμβολιασμός.
AP Photo/Maggie Fick
Η ομάδα του Μακόι είχε έναν μεγάλο υποστηρικτή σε όλο αυτό το έργο: τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ και το Κέντρο Κάρτερ (Carter Center). Το 1995, όταν ο Μακόι ξεκινούσε στη δημόσια υγεία, ο πρόεδρος Κάρτερ διαπραγματεύτηκε τη μακρύτερη ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός στην ιστορία, όταν βοήθησε να πειστούν και οι δύο πλευρές του δεύτερου εμφυλίου πολέμου στο Σουδάν να καταθέσουν τα όπλα και να επιτρέψουν στους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία του σκουληκιού της Γουινέας και άλλων ασθενειών, όπως η πολιομυελίτιδα και η τύφλωση των ποταμών.
Σήμερα, το Κέντρο Κάρτερ συνεχίζει να ηγείται της παγκόσμιας εκστρατείας εξάλειψης της νόσου. Το Ίδρυμα Γκέιτς είναι υπερήφανο που υποστηρίζει το Κέντρο Κάρτερ στο πλαίσιο των συνολικών προσπαθειών για την αντιμετώπιση των μη μεταδοτικών ασθενειών, αναφέρει ο ιδρυτής του.
