Αρκετά δύσκολη μπορεί να αποδειχθεί η διάκριση μεταξύ κύστης κόκκυγος και κοκκυγοδυνίας, δύο παθήσεων που χαρακτηρίζονται από άλγος στην περιοχή της «ουράς», στο τελευταίο δηλαδή τμήμα της σπονδυλικής στήλης. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με κοκκυγοδυνία ενώ είναι πεπεισμένοι ότι πάσχουν από κύστη κόκκυγος, ή το αντίθετο.
«Η κοκκυγοδυνία, είναι ο πόνος στην περιοχή του κόκκυγα που προκαλείται κυρίως από τραύμα. Η βλάβη μπορεί να είναι οξεία και να προκληθεί, για παράδειγμα, από μια πτώση, ή να καταστεί χρόνια από τη συνήθεια π.χ. να κάθεται κάποιος σε σκληρές επιφάνειες ή από την ενασχόλησή του με την ιππασία ή το ποδήλατο. Η κύστη κόκκυγος είναι μια τελείως διαφορετική πάθηση η οποία προκαλείται, συνήθως, από διείσδυση τριχών μέσα στο δέρμα, αλλά ενδέχεται να οφείλεται και σε κύστη που σχηματίστηκε κατά την εμβρυϊκή ζωή», διευκρινίζει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, Πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής και Διευθυντής Χειρουργός στον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών, Ιατρικό Περιστερίου (www.axiarchos.gr).
Το κλειδί για να προσδιορίσει κάποιος ποια από τις δύο παθήσεις προκαλεί τη δυσφορία και τον πόνο είναι ο εντοπισμός του θυλάκου ή του πόρου που χαρακτηρίζει την κύστη κόκκυγος. Επίσης στην πλειοψηφία των περιπτώσεων κύστης κόκκυγος, υπάρχει οίδημα (απόστημα κάτω από το δέρμα), κάτι που είναι σπάνιο εύρημα στους ασθενείς με κοκκυγοδυνία.
Δεν είναι όμως αυτά τα μόνα χαρακτηριστικά συμπτώματα που μπορούν να οδηγήσουν με ασφάλεια στην ορθή διάγνωση. Ειδικότερα:
Κοκκυγοδυνία
Η κοκκυγοδυνία αφορά τον πόνο στην περιοχή του κόκκυγα και παρατηρείται συνήθως στους εφήβους, τους ενήλικες και μερικές φορές στα παιδιά. άγνωστη όμως παραμένει η συχνότητα εμφάνισής της στον γενικό πληθυσμό. Πρόκειται για μια αρκετά σπάνια πάθηση, η οποία αφορά λιγότερο από το 1% των περιπτώσεων χαμηλής οσφυαλγίας. Εκτός από τον τραυματισμό, άλλο αίτιο εμφάνισής της είναι ο τοκετός, ενώ αρκετές περιπτώσεις κοκκκυγοδυνίας είναι ιδιοπαθείς. Η διάγνωση τίθεται μετά από την προσεκτική λήψη ιστορικού και κλινικής εξέτασης, ενώ προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να βοηθήσουν η ακτινογραφία και η μαγνητική τομογραφία, ώστε να διασαφηνιστεί εάν ο κόκκυγας εξαρθρώνεται.
Ο ακριβής εντοπισμός της αιτίας του πόνου, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη θεραπεία. Η ανάπαυση, η αποφυγή εκ νέου τραυματισμού της περιοχής, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τα παυσίπονα μπορεί να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα. Η χρήση μαλακών καθισμάτων (ή ακόμα καλύτερα ειδικών μαξιλαριών που αφήνουν ακάλυπτη την περιοχή του κόκκυγα) και η αποφυγή της καθιστής στάσης για μεγάλες περιόδους αποτελούν τρόπους μείωσης των συμπτωμάτων.
Η χειρουργική εκτομή του κόκκυγα αποτελεί την εναλλακτική θεραπεία, σε περιπτώσεις ακραίου πόνου.
Κύστη κόκκυγος
«Η κύστη κόκκυγος είναι μια χρόνια λοίμωξη του δέρματος στο κατώτερο μέρος της σπονδυλικής στήλης, στην πτυχή των γλουτών. Η πάθηση είναι αποτέλεσμα της αντίδρασης του δέρματος στην ενσωμάτωση τριχών σ' αυτό. Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες παρά στις γυναίκες, μεταξύ της εφηβείας και των 40 ετών. Συχνή είναι η εμφάνισή της στα παχύσαρκα άτομα, σ' εκείνα με χοντρές και σκληρές τρίχες σώματος και σε όσους κάθονται πολλές ώρες την ημέρα λόγω της φύσης του επαγγέλματός τους, όπως για παράδειγμα οι οδηγοί ταξί ή φορτηγών», αναφέρει ο Δρ. Ξιάρχος.
Τα συμπτώματα ποικίλουν από ένα μικρό εξόγκωμα ως μια μεγάλη μάζα. Αν η κύστη κόκκυγος μολυνθεί, το απόστημα που προκύπτει είναι τις περισσότερες φορές επώδυνο και μπορεί να προκαλέσει επιπλέον πυρετό, κακουχία, ή ναυτία. Η εκτόνωση της κύστης συχνά προκύπτει από μια μικρή οπή που σταδιακά εκρέει δύσοσμο πύον. Και σε αυτή την περίπτωση όμως ο χειρουργικός καθαρισμός είναι απαραίτητος. Ας σημειωθεί ότι η πλημμελής αντιμετώπιση της χρόνιας λοίμωξης ενδεχομένως να αυξάνει, ελαφρώς βέβαια, τον κίνδυνο εμφάνισης ενός τύπου καρκίνου του δέρματος που ονομάζεται καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων.
Οι σύγχρονες μέθοδοι χειρουργικής αποκατάστασης της πάθησης -μεταξύ αυτών και μια σχετικά πρόσφατη στη χώρα μας μέθοδος που εφαρμόζει ο Δρ. Ξιάρχος, η EPSIT- είναι απολύτως ανώδυνες, που επιτρέπουν στον ασθενή ταχεία ανάρρωση, σε αντίθεση με παλαιότερες που τον ταλαιπωρούσαν αρκετά, κυρίως με την ανάγκη συνεχών αλλαγών του τραύματος. Η έλλειψη μετεγχειρητικού πόνου και η ελαχιστοποίηση των ποσοστών υποτροπών σε συνδυασμό με το άριστο αισθητικό αποτέλεσμα, βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Σε κάθε περίπτωση ο έντονος πόνος στην περιοχή του κόκκυγα πρέπει να οδηγεί άμεσα τον ασθενή στον γιατρό, ο οποίος είναι ο μόνος ειδικός να διαγνώσει ορθά την πάθηση που ταλαιπωρεί τον ασθενή. Ας μη ξεχνάμε ότι οι υποθέσεις από τον παθόντα απλά καθυστερούν την οριστική θεραπεία του, ενδεχομένως θέτοντας τον εαυτό του σε μεγαλύτερες περιπέτειες.
