Με την αυξημένη μεταδοτικότητα της μετάλλαξης Δέλτα (ινδικό στέλεχος) του κορονοϊού να αλλάζει τους κανόνες στην εξέλιξη της πανδημίας, χωρίς ωστόσο να επηρεάζει αρνητικά τις βαριές νοσηλείες και τους θανάτους, ο εμβολιασμός καθίσταται το καλύτερο προστατευτικό όπλο για κάθε μετάλλαξη που θα ακολουθήσει.
Ειδικοί συγκρίνουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων Pfizer και Astra Zeneca, καθώς και βγάζουν συμπεράσματα για τα εμβόλια Johnson and Johnson και εκείνου της Moderna κατά της μετάλλαξης Δέλτα.
Η επέλαση της μετάλλαξης Δέλτα (ινδικό στέλεχος) του κορονοϊού προκαλεί παγκόσμια ανησυχία, με τον επικεφαλής λοιμωξιολόγο των ΗΠΑ Anthony Fauci, σύμβουλο του προέδρου Biden, να ξεκαθαρίζει πως όσοι είναι εμβολιασμένοι είναι ασφαλείς και πως όσοι είναι ανεμβολίαστοι κινδυνεύουν, ενώ υποχρεώνει σε πισωγυρίσματα Κυβερνήσεις, με το Ισραήλ να επαναφέρει την χρήση της μάσκας στους εσωτερικούς χώρους και την καραντίνα δύο εβδομάδων σε όσους γυρίζουν από το εξωτερικό ενώ στη Μ. Βρετανία καθυστερεί την πλήρη χαλάρωση των μέτρων.
Στην Ελλάδα, αρκετές δεκάδες κρούσματα της μετάλλαξης Δέλτα του κορονοϊού έχουν προκαλέσει συναγερμό κυρίως στο Ηράκλειο Κρήτης, με τους ειδικούς να ανησυχούν για τη χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη στο νησί και να στέλνουν το μήνυμα πως πρέπει να επιταχυνθούν οι εμβολιασμοί, μετά την έκτακτη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε πριν δύο 24ωρα με τη συμμετοχή του Περιφερειάρχη, των Δημάρχων, του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, του προέδρου του ΕΟΔΥ Παναγιώτη Αρκουμανέα και των υφυπουργών παρά τω Πρωθυπουργώ Άκη Σκέρτσο και Θεόδωρο Λιβάνιο.
Την ίδια ώρα πληθαίνουν οι φωνές μέσα από την επιστημονική κοινότητα που λένε ότι αυτός ο παγκόσμιος συναγερμός είναι λίγο υπερβολικός καθώς και στη μεγάλη Βρετανία αλλά και στο Ισραήλ που υπήρξε επιδημική έξαρση.
Τα αυξημένα κρούσματα δεν συνοδεύτηκαν από αύξηση στις βαριές νοσηλείες ούτε στους θανάτους.
Έτσι, τις τελευταίες μέρες τόσο ο αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής όσο και ο καθηγητής γενετικής του Πανεπιστημίου της Γενεύης Μανώλης Δερμιτζάκης αλλά και άλλες φωνές τονίζουν ότι η μετάλλαξη Δελτα είναι πολύ μεταδοτική, αλλά όλος αυτός ο πανικός δεν στοιχειοθετείται από αύξηση στους σκληρούς δείκτες της πανδημίας, που είναι οι βαριές νοσήσεις οι διασωληνώσεις και οι θάνατοι
Ο εμβολιασμός ασπίδα για κάθε μετάλλαξη του κορονοϊού
Η αυξημένη μεταδοτικότητα της μετάλλαξης Δέλτα του κορονοϊού προκαλεί αύξηση των κρουσμάτων στα Ευρωπαϊκά κράτη μετά τη Μ. Βρετανία, με τον Antony Fauci και τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας να εκτιμούν ότι μέχρι τον Αύγουστο θα είναι η επικρατούσα μετάλλαξη παγκοσμίως, ενδεχομένως και στην Ελλάδα. Η επιτάχυνση των εμβολιασμών και η ανόρθωση του τείχους ανοσίας αποτελούν το μόνο μέσο προστασίας.
Pfizer, Astra Zeneca, Johnson and Johnson, Moderna: εμβόλια ενάντια στη μετάλλαξη Δέλτα
Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων που διαθέτει το Ευρωπαϊκό «οπλοστάσιο» έναντι της μετάλλαξης Δέλταέχει κυρίως μελετηθεί στην Μ. Βρετανία όπου τα εμβόλια που χορηγήθηκαν στον πληθυσμό είναι δύο, της Pfizer / Biontech και της AstraZeneca, με το τελευταίο να έχει χορηγηθεί σε μία δόση σε μεγάλη μερίδα του αγγλικού πληθυσμού.
Όπως εξηγούν η αναπληρώτρια καθηγήτρια επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και ο αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής, η έρευνα που έγινε από τον Τομέα Δημόσιας Υγείας της Μ. Βρετανίας (Public Health England) έδειξε ότι:
- Το εμβόλιο της Pfizer/Biontech αποδείχθηκε κατά 96% αποτελεσματικό έναντι του κινδύνου νοσηλείας μετά από λοίμωξη με το στέλεχος Δέλτα, μετά την ολοκλήρωση 2 δόσεων.
- Το εμβόλιο της AstraZeneca αποδείχθηκε κατά 92% αποτελεσματικό έναντι του κινδύνου νοσηλείας μετά την προβολή από τοστέλεχος Δέλτα, μετά την ολοκλήρωση δύο δόσεων.
Τι δείχνει η έρευνα για τα εμβόλια Pfizer και AstraZeneca ενάντια στη μετάλλαξη Δέλτα
Συνοψίζοντας, ο Δ. Παρασκευής επισημαίνει ότι και τα δύο εμβόλια είναι αποτελεσματικά - αφού έχουν χορηγηθεί οι δύο δόσεις - έναντι του κίνδυνο σοβαρής νόσησης, που απαιτεί νοσηλεία, καθώς προσφέρουν προστασία άνω του 90%, από το στέλεχος Δέλτα, με το εμβόλιο της Pfizer / BionTech να έχει ένα ελαφρύ προβάδισμα έναντι του εμβολίου της Astra Zeneca, που είναι «κατασκευασμένο με την τεχνολογία του ιικού φορέα, με αδενοϊό.
Τι προκύπτει επαγωγικά για τα εμβόλια Moderna και Johnson and Johnson κατά της μετάλλαξης Δέλτα
Για τα εμβόλια της Moderna και της Johnson and Johnson, επίσημα στοιχεία δεν υπάρχουν για την αποτελεσματικότητά τους ενάντια στη συγκεκριμένη μετάλλαξη Δέλτα (το ινδικό στέλεχος), καθώς το μεγάλο ενδιαφέρον εστιάστηκε στη Μεγάλη Βρετανία λόγω της ταχύτητας της διασποράς του, όπως υπογραμμίζει ο αναπληρωτής καθηγητής Δ. Παρασκευής.
Επαγωγικά σκεπτόμενοι, ωστόσο, μπορούμε να βγάλουμε καταρχάς το συμπέρασμα ότι το εμβόλιο της Moderna, ακριβώς επειδή είναι παρόμοια τεχνολογίας με εκείνο της Pfizer (είναι mRNA και τα δύο), θα φανεί εξίσου πολύ αποτελεσματικό και θα έχει κι αυτό ένα ελαφρύ προβάδισμα σε ότι αφορά την προστασία από τη λοίμωξη με την μετάλλαξη Δέλτα.
Από την άλλη, το εμβόλιο της Johnson and Johnson που ανήκει στην κατηγορία των εμβολίων ιικού φορέα με όχημα αδενοϊό αδενοϊού και τη διαφορά πως είναι μονοδοσικό, θα είναι περίπου όσο αποτελεσματικό είναι και το Astra Zeneca, πάλι με επαγωγική λογική.
Βέβαια, δεν αποκλείεται να κάνει την έκπληξη και να αποδειχθεί πιο αποτελεσματικό από το εμβόλιο της Astra Zeneca, όπως για παράδειγμα συνέβη με τη νοτιοαφρικανική μετάλλαξη στην οποία, για την οποία το εμβόλιο Johnson and Johnson έχει σαφές πλεονέκτημα.
Ωστόσο, επειδή το γενετικό προφίλ της μετάλλαξης Δέλτα δεν μοιάζει με εκείνα των προηγούμενων μεταλλάξεων, και συγκεκριμένα δεν έχει κοινά στοιχεία με την βρετανική ούτε με τη νοτιαφρικανική μετάλλαξη, δεν μπορούμε να ξέρουμε το θα ισχύσει κι απλά θα περιοριστούμε στο να υποθέσουμε ότι το εμβόλιο της Johnson and Johnson θα είναι εξίσου αποτελεσματικό με το εμβόλιο της Astra Zeneca.
To ρωσικό εμβόλιο Sputnik V και η μετάλλαξη Δέλτα
Για το ρωσικό εμβόλιο αναλυτικά δεδομένα δεν έχουν παρουσιαστεί ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε στις ΗΠΑ, όπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Δ. Παρασκευής, οπότε δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για την αποτελεσματικότητά του έναντι του στελέχους Δέλτα του κορονοϊού.
Πάλι αυτό που μπορούμε να κάνουμε, χρησιμοποιώντας της επαγωγική σκέψη και γνωρίζοντας πως το συγκεκριμένο εμβόλιο ανήκει επίσης στην κατηγορία του ιικού φορέα με «όχημα» αδενοϊό - άρα στην ευρύτερη κατηγορία της των εμβολίων Αstra Zeneca και Johnson and Johnson - με τη διαφορά ότι στη δεύτερη δόση χρησιμοποιείται διαφορετικός αδενοϊός ώστε να είναι λίγο πιο αποτελεσματικό από αυτό της Αstra Zeneca, τότε λογικά θα είναι παρόμοιας αποτελεσματικότητας.
Το μήνυμα της συγκριτικής μελέτης των εμβολίων που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία
Η έρευνα που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία μεταξύ των δύο βασικών εμβολίων που χρησιμοποιήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε, επίσης, ότι υπάρχει σαφώς μειωμένη αποτελεσματικότητα μετά τη χορήγηση μίας μόνο δόσης του εμβολίου, γεγονός που αποτελεί ηχηρό μήνυμα προς όλους να φροντίσουν να ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό τους όσο το δυνατόν πιο γρήγορα γίνεται.
Για τους ανθρώπους που έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της Αstra Zeneca, το γρηγορότερο που μπορεί να γίνει η δεύτερη δόση είναι στις οκτώ εβδομάδες, δηλαδή πάνω στο δίμηνο αντί για τις 12 εβδομάδες (3μηνο).
Η πορεία της μετάλλαξης Δέλτα του κορονοϊού
Το στέλεχος Δέλτα του κορονοϊού συνδέθηκε αρχικά με την εκρηκτική αύξηση της επιδημίας στην Ινδία και στη συνέχεια συνδέθηκε με την επιδημική αύξηση στο Ηνωμένο Βασίλειο εντός των τελευταίων 2 - 3 εβδομάδων, την αύξηση των κρουσμάτων στην Πορτογαλία τις τελευταίες δέκα ημέρες, αλλά και με τον μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί στο Ισραήλ από τον Απρίλιο.
Πόσο μεταδοτική είναι η μετάλλαξη Δέλτα και ποιους απειλεί
Η μετάλλαξη Δέλτα θεωρείται 50%-60% πιο μεταδοτική (μολυσματική) από το βρετανικό στέλεχος και απειλεί κατά κύριο λόγο τους μη εμβολιασμένους και τους νέους που έχουν πιο έντονες κοινωνικές δραστηριότητες.
Το ινδικό στέλεχος φαίνεται να έχει αυξημένη διεισδυτικότητα ως αποτέλεσμα της αυξημένης του μεταδοτικότητας, αλλά και της διαφυγής από την ανοσολογική απόκριση στα παλαιότερα στελέχη.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του μεταλλαγμένου στελέχους είναι ότι σε αντίθεση με τα στελέχη Alpha, Beta και Gamma όσον αφορά τις μεταλλάξεις που φέρει, δεν έχει σημαντική αλληλοεπικάλυψη με τα υπόλοιπα στελέχη που περιλαμβάνονται στον πίνακα των στελεχών ανησυχίας (variants of concern) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμωδών Νοσημάτων (ECDC).
Ενδεικτικά, το στέλεχος Δέλτα δεν φέρει ούτε τη μετάλλαξη N501Υ, ούτε τη μετάλλαξη E484Κ. Αυτό δείχνει ότι ο κορονοϊός στο στέλεχος Δέλτα βρήκε μια εναλλακτική οδό εξέλιξης, μια οδό που δεν έχει ακολουθηθεί από τα άλλα στελέχη που κατηγοριοποιούνται ως «ανησυχητικές» μεταλλάξεις (variants of concern) και δείχνει έτσι το εξελικτικό τοπίο στο οποίο μπορεί να κινηθεί ότι είναι αρκετά ευρύ.
