Είναι νέο, είναι συναρπαστικό και είναι ένα θέμα που έχει κάνει πολλούς ερευνητές και γιατρούς του διαβήτη αισιόδοξους, ενώ άλλοι κρατούν μια στάση αναμονής μέχρι να έρθουν περισσότερα στοιχεία.
Αλλά για τους ασθενείς με διαβήτη τύπου δύο τα νέα μπορεί να είναι πολύ σημαντικά: Νέα έρευνα έδειξε ότι τα κοινά φάρμακα για τον διαβήτη μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας και, ίσως, άλλων διαταραχών δυνητικά απειλητικών για τη ζωή.
Ο διαβήτης επηρεάζει περίπου 37 εκατ. ανθρώπους στις ΗΠΑ και σχεδόν μισό δισ. ανθρώπους παγκοσμίως, στοιχεία που προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά τις επόμενες 2 δεκαετίες.
Ταυτόχρονα, «έχουμε περίπου 47 εκατ. άτομα που ζουν με άνοια και αναμένουμε ότι ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί σχεδόν το 2030» δήλωσε η Δρ. Στέλλα Δασκαλοπούλου, MD, καθηγήτρια και παθολόγος στο Τμήμα Ιατρικής του Κέντρου Υγείας στο Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ.
Πως η μετφορμίνη μειώνει το σάκχαρο στο αίμα
Οι δύο καταστάσεις (ο διαβήτης και η άνοια) σχετίζονται, με έναν αυξανόμενο όγκο ερευνών που υποδηλώνουν ότι ο διαβήτης, καθώς και το μεταβολικό σύνδρομο και η παχυσαρκία, αυξάνουν τον κίνδυνο για άνοια.
Αυτό εγείρει το ερώτημα εάν ο καλύτερος έλεγχος του διαβήτη και των συνθηκών που συμβαίνουν με αυτόν μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των νοητικών δεξιοτήτων σε όλη τη ζωή.
«Την τελευταία δεκαετία, έχει γίνει πολλή δουλειά χρησιμοποιώντας υπάρχοντα δεδομένα για την κατανόηση της συσχέτισης μεταξύ των διαφορετικών φαρμάκων για τον διαβήτη και του κινδύνου είτε ήπιας γνωστικής εξασθένησης είτε άνοιας», δήλωσε η Dr. Rozalina G. McCoy, MD, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής και αναπληρωτής επικεφαλής του τμήματος κλινικής έρευνας στον Τομέα Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Maryland School of Medicine στο College Park.
Αυτό που βρήκαν είναι ότι, η συνεχής χρήση της μετφορμίνης, ενός πολύ συνηθισμένου φαρμάκου για το διαβήτη, φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο για γνωστική εξασθένηση ή άνοια.
Μια πρόσφατα δημοσιευμένη ανασκόπηση και ανάλυση της Δρ. Δασκαλοπούλου, φαίνεται να επιβεβαιώνει αυτή την προστατευτική επίδραση της μετφορμίνης έναντι της γνωστικής έκπτωσης.
Αλλά η μετφορμίνη δεν είναι το μόνο φάρμακο που φαίνεται να υποστηρίζει τον εγκέφαλο. Οι ερευνητές έμαθαν ότι μελέτες νεότερων φαρμάκων, δείχνουν επίσης να μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος άνοιας, ίσως ακόμη περισσότερο από τη μετφορμίνη.
Ακόμη πιο σημαντική είναι μια πρόσφατη μελέτη που ανέλυσε δεδομένα από τα αρχεία υγείας περισσότερων από 40.000 ατόμων με διαβήτη τύπου 2 που είτε χρησιμοποιούσαν συστηματικά μετφορμίνη είτε, πηγαν σε ένα άλλο φάρμακο για τον διαβήτη.
«Διαπιστώσαμε ότι η παραμονή στη μετφορμίνη απέτρεψε ή καθυστέρησε την εμφάνιση της άνοιας», δήλωσε η ανώτερη συγγραφέας Dr. Sarah Ackley, PhD, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και ο πρώτος συγγραφέας Dr. Scott C. Zimmerman, MPH, αναλυτής ερευνητικών δεδομένων στο Τμήμα Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής στο το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια Σαν Φρανσίσκο.
Από την άλλη πλευρά, τα άτομα που διέκοψαν τη μετφορμίνη φάνηκε να έχουν 1,2 φορές υψηλότερο ποσοστό άνοιας, υποδηλώνοντας και πάλι τον προστατευτικό ρόλο της μετφορμίνης.
Αλλά ο Dr. Absalon Gutierrez, MD, αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή McGovern στο Κέντρο Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Χιούστον και ιατρικός διευθυντής ενδοκρινολογίας στο νοσοκομείο Lyndon B. Johnson, είπε ότι αυτές οι μελέτες συνοδεύονται από μια σημαντική προειδοποίηση: Η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η μετφορμίνη μειώνει τον κίνδυνο άνοιας.
Ο διαβήτης και ο εγκέφαλος
Πολλά πράγματα φαίνεται να συνδέουν τον διαβήτη και την υγεία του εγκεφάλου. Ο Dr. Arman Fesharaki-Zadeh, MD, PhD, συμπεριφορικός νευρολόγος και νευροψυχίατρος στο Yale School of Medicine στο New Haven, CT, είπε ότι η μαγνητική τομογραφία (MRI) ασθενών με μη ελεγχόμενο διαβήτη δείχνει αλλαγές στα αιμοφόρα αγγεία που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός παρέχει οξυγόνο.
«Είναι ουσιαστικά αγγειακή βλάβη στον εγκέφαλο αυτό που συμβαίνει με την πάροδο του χρόνου, συνήθως λόγω διαβήτη, υψηλής αρτηριακής πίεσης και υψηλής χοληστερόλης, (δηλαδή, μεταβολικό σύνδρομο)», υποστήριξε.
Ένα άλλο σημαντικό «κλειδί» είναι το σάκχαρο στο αίμα, η γλυκόζη, μια κύρια πηγή ενέργειας για τον εγκέφαλο.
«Εάν έχετε μια πάθηση που ουσιαστικά αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οργανισμός επεξεργάζεται τη γλυκόζη του αίματος, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη γνωστικότητα», είπε ο Dr. Fesharaki-Zadeh.
Αλλά «αν κάποιος βρίσκεται ήδη σε αυτή τη διαδικασία για να αναπτύξει πλήρη είτε αγγειακή άνοια είτε Αλτσχάιμερ ή συνδυασμό αυτών των δύο, ο αυστηρός έλεγχος του διαβήτη μπορεί να επιβραδύνει αυτή την πτώση», εξήγησε.
Η πορεία προς την καλύτερη γνώση ξεκινά με καλύτερη υγεία
Η έρευνα δεν έχει δείξει ακόμη εάν ορισμένα φάρμακα για τον διαβήτη είναι καλύτερα από άλλα στην επιβράδυνση της εξέλιξης σε κακές νοητικές καταστάσεις, όπως άνοια ή/και Αλτσχάιμερ.
Πάντως είναι ξεκάθαρο ότι ο καλύτερος έλεγχος του διαβήτη οδηγεί σε ποικίλα καλύτερα αποτελέσματα για την υγεία.
Οι γιατροί πρέπει να σκεφτούν τη γενική υγεία, όπως ποιο φάρμακο πρόκειται να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου ή λιπώδους ηπατικής νόσου ή καρκίνου ή άνοιας.
«Συνήθως ξεκινάω με μετφορμίνη λόγω των συντριπτικών στοιχείων που δείχνουν ότι είναι βασικά ωφέλιμη όχι μόνο για τα αποτελέσματα του διαβήτη, αλλά για πράγματα όπως καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά, καθώς και μικροαγγειακές παθήσεις όπως αμφιβληστροειδοπάθεια ή νευροπάθεια», είπε η Δρ. Δασκαλοπούλου.
Ωστόσο, όπως και άλλα φάρμακα για τον διαβήτη, η μετφορμίνη δεν είναι χωρίς παρενέργειες και είπε ότι τις βλέπει συχνά.
«Μερικές φορές πρέπει να μειώσεις τη δόση επειδή έχουν πολλές γαστρεντερικές παρενέργειες όπως διάρροια ή ναυτία και μετά πρέπει να προσθέσεις άλλον παράγοντα για να αντισταθμίσεις», εξήγησε.
Μερικές φορές, είπε η Δρ. Δασκαλοπούλου, εάν ένας ασθενής δεν μπορεί να ανεχθεί τη μετφορμίνη, πηγαίνει σε ένα άλλο φάρμακο που μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα.
Εκτός από την απώλεια βάρους και τη διατροφή, η Dr. Fesharaki-Zadeh ανέφερε μια βασική παρέμβαση που όχι μόνο βοηθά στη βελτίωση των αποτελεσμάτων του διαβήτη και, ιδανικά, αντιστρέφει την πορεία του διαβήτη, αλλά έχει επίσης σημαντική επίδραση στην υγεία του εγκεφάλου: την άσκηση.
«Δεν μπορώ να τονίσω αρκετά τη σημασία της άσκησης. Όταν έχετε ένα υγιές καρδιαγγειακό σύστημα, ειδικά μέσω της εξάσκησης των μυών, αυτό μπορεί να βοηθήσει πολύ στη διαχείριση του τρόπου με τον οποίο ο οργανισμός σας επεξεργάζεται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα».
