Άλματα προόδου έχουν κάνει τις τελευταίες δεκαετίες η Οδοντιατρική και η Ορθοδοντική και μπορούν να αντιμετωπίσουν και να διορθώσουν σχεδόν όλα τα προβλήματα, τις ατέλειες και τις δυσμορφίες που θα εμφανιστούν στα δόντια.
Ωστόσο η πρόληψη εξακολουθεί να αποτελεί την καλύτερη θεραπεία και η προσεγμένη διατροφή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της για την υγεία του στόματος.
«Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει πως η οδοντική και στοματική υγεία δεν επηρεάζονται μόνο από τα γονίδια, τη στοματική υγιεινή και συνήθειες όπως το πιπίλισμα του δακτύλου ή η αναπνοή από το στόμα, αλλά και από το τι και πόσο συχνά τρώμε», λέει η Δρ. Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών & Ενηλίκων. «Και αυτό γιατί τη στιγμή που βάζουμε στο στόμα μας έστω και μια μπουκιά ή μια γουλιά από ένα τρόφιμο ή ρόφημα, ενεργοποιούνται χημικές διεργασίες ανάλογα με τα συστατικά του. Αν, για παράδειγμα, το τρόφιμο περιέχει ζάχαρη ή άλλους υδατάνθρακες, τα βακτήρια του στόματος τους μετατρέπουν σε οξέα τα οποία αρχίζουν να επιτίθενται στην αδαμαντίνη ουσία των δοντιών, δηλαδή στο σμάλτο τους. Η επίθεση αυτή είναι η απαρχή της τερηδόνας και όσο πιο συχνά τρώει ή τσιμπολογά κανείς τέτοιου είδους τρόφιμα, τόσο περισσότερο εκτίθενται τα δόντια στα οξέα, άρα αυξάνεται ο κίνδυνος τερηδόνας».
Αντίθετα, όταν τρώει κανείς τρόφιμα «φιλικά» προς τα δόντια, μπορεί να τα προστατεύσει από αυτού του είδους τις επιθέσεις ή ακόμα και να αντιστρέψει έως ένα βαθμό τις βλάβες που υφίστανται. Ποια είναι αυτά τα «φιλικά» τρόφιμα;
Τα εξής, κατά την Δρ. Δούμα-Μιχελάκη:
Για την προστασία τους
* Νερό, κυρίως το φθοριωμένο. Σύμφωνα με την Αμερικανική Οδοντιατρική Εταιρεία το φθοριωμένο νερό είναι το καλύτερο ρόφημα για διατήρηση της στοματικής υγείας, διότι το φθόριο βοηθά τα δόντια να γίνονται πιο ανθεκτικά στις επιθέσεις των οξέων. Φθόριο περιέχει σε ορισμένες χώρες κυρίως το πόσιμο νερό της βρύσης και ορισμένα εμπλουτισμένα μεταλλικά νερά του εμπορίου. Φροντίστε να το καταναλώνετε σε επαρκείς ποσότητες και να ξεβγάζετε με αυτό το στόμα σας μετά από κάθε γεύμα ή τσιμπολόγημα.
* Γαλακτοκομικά προϊόντα. Το γάλα, το τυρί και το γιαούρτι έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, ενώ περιέχουν πρωτεΐνες και ασβέστιο που δυναμώνουν τα δόντια. Σε αντίθεση όμως με ό,τι πιστεύει πολύς κόσμος, η φέτα, το ανθότυρο και γενικά τα λευκά τυριά έχουν μικρότερη περιεκτικότητα σε ασβέστιο απ' ό,τι τα κίτρινα τυριά (π.χ. γραβιέρα, κεφαλοτύρι, κασέρι κ.λπ.). Πρέπει όμως να είστε προσεκτικοί, όσον αφορά τα λιπαρά τους. Άλλες ωφέλιμες πηγές ασβεστίου είναι το μπρόκολο και το σπανάκι, που είναι ιδιαιτέρως κατάλληλα για τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη (είναι το κύριο σάκχαρο του γάλακτος) τα οποία δεν μπορούν να καταναλώσουν γαλακτοκομικά.
* Πρωτεΐνες υψηλής διατροφικής αξίας. Τα πλούσια σε φώσφορο τρόφιμα, όπως το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, το γάλα και τα αυγά, δυναμώνουν τα δόντια και περιέχουν πολύτιμες πρωτεΐνες. Φροντίστε να τρώτε άπαχες ή λίγων λιπαρών ζωικές πρωτεΐνες και παχιά (λιπαρά) ψάρια, γιατί είναι τα πιο ωφέλιμα γενικά για την υγεία.
* Ξηροί καρποί. Περιέχουν πρωτεΐνες και ιχνοστοιχεία απαραίτητα για την υγεία, ενώ έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και επομένως δεν ευνοούν την τερηδόνα. Ένα άλλο μεγάλο όφελός τους είναι ότι απαιτούν πολλή μάσηση, με αποτέλεσμα να διεγείρεται η παραγωγή σάλιου το οποίο «ξεπλένει» το στόμα από τα οξέα και τα υπολείμματα των τροφίμων, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο τερηδόνας.
* Σκληρά φρούτα και λαχανικά. Αποτελούν σημαντικό τμήμα κάθε ισορροπημένου διαιτολογίου και κάνουν καλό στα δόντια. Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και φυτικές (διαιτητικές) ίνες που εξισορροπούνται με τα σάκχαρα που επίσης περιέχουν και συμβάλλουν στον καθαρισμό των δοντιών. Η μάσησή τους, ιδίως όταν είναι ωμά, διεγείρει την παραγωγή σάλιου, το οποίο όπως προαναφέρθηκε απαλλάσσει το στόμα από τα επιβλαβή οξέα και τα υπολείμματα τροφίμων.
Για επιδιόρθωση
Η καλύτερη αντιμετώπιση για την υγεία του στόματος είναι το πλύσιμο των δοντιών σε μικρό χρόνο από την κατανάλωση της τροφής, ιδανικά μέσα στα πρώτα 20 λεπτά. Επειδή όμως πολλές φορές αυτό δεν είναι εφικτό, μπορούμε να βοηθήσουμε τα δόντια μας επιλέγοντας εναλλακτικά μέχρι να μπορέσουμε να τα βουρτσίσουμε:
* Νερό. Το νερό της βρύσης και τα μεταλλικά νερά που είναι εμπλουτισμένα με φθόριο είναι τα καλύτερα για να ξεβγάζετε το στόμα σας μετά από κάθε γεύμα ή στα ενδιάμεσα γεύματα και να περιορίζετε τις όξινες βλάβες στα δόντια σας.
* Τσίχλες χωρίς ζάχαρη που διεγείρουν την παραγωγή σάλιου, το οποίο εξουδετερώνει τα οξέα. Ορισμένες περιέχουν ένα τεχνητό γλυκαντικό που λέγεται ξυλιτόλη και ουσιαστικά είναι μία αλκοόλη που μειώνει τα βακτήρια του στόματος. Να προτιμάτε τις τσίχλες με γεύση μέντας και όχι με γεύσεις φρούτων, διότι αυτές δημιουργούνται με όξινα αρώματα που μπορεί να προκαλέσουν μικρή φθορά στα δόντια, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2011 στο επιστημονικό περιοδικό British Dental Journal.
* Τυρί. Η επιλογή τυριών για το κλείσιμο ενός γεύματος, που συνηθίζεται σε χώρες όπως η Γαλλία, είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τα δόντια. Τα τυριά διεγείρουν την παραγωγή σιέλου και περιέχουν δύο ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, φώσφορο) που είναι απαραίτητα για την επανασβεστίωση των δοντιών (η επανασβεστίωση είναι μία φυσική διαδικασία κατά την οποία επανατοποθετούνται στην αδαμαντίνη ουσία των δοντιών τα ιχνοστοιχεία που αφαιρέθηκαν από τα οξέα του στόματος).
* Ωμά λαχανικά με πολλές ίνες. Τα φυλλώδη λαχανικά κάνουν θαύματα στα δόντια, διότι απαιτούν πολλή μάσηση. Για παράδειγμα, η κατανάλωση ενός μπολ με ωμό φρέσκο σπανάκι, όσο κι αν ακούγεται περίεργο σαν σνακ, είναι ευεργετική για τα δόντια, διότι αφενός παράγεται πολύ σάλιο, αφετέρου το σπανάκι ασκεί τριβή στα δόντια καθώς το διαλύετε σε μικρά κομμάτια.
Το χαμόγελό μας λοιπόν έχει ανάγκη καθημερινής φροντίδας. Με σωστή, ισορροπημένη δίαιτα και τακτική υγιεινή, θα είναι δικό μας για πάντα!
