Της Γιάννας Σουλάκη
Ο ψηφιακός κόσμος τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να έχει επιφέρει σοβαρές αλλαγές σε κάποιες από τις διαχρονικές προκλήσεις των εφηβικών αναζητήσεων. Κι αν και κάποιοι γονείς διαθέτουν ευκολία στο να επικοινωνούν ανοιχτά με τους εφήβους γύρω από ερωτικά θέματα, κάποιοι άλλοι έχουν πραγματική δυσκολία, καθώς βρίσκουν τα θέματα αυτά αμήχανα για συζήτηση και τα αποφεύγουν.
Ανεξάρτητα από το πού βρίσκεστε στην επικοινωνία σας με τον έφηβο ή την έφηβη που έχετε στο σπίτι σας, όταν θα είστε έτοιμοι να μοιραστείτε κάποια πράγματα με το παιδί σας, θα πρέπει να γνωρίζετε ορισμένα από τα παρακάτω στοιχεία.
Η περιέργεια - για τα καλύτερα ή τα χειρότερα - ικανοποιείται πάντα στο διαδίκτυο
Οι νέοι ήταν πάντα περίεργοι γύρω από το σεξ. Όταν οι έφηβοι έχουν ερωτήσεις, το διαδίκτυο είναι συνήθως η πρώτη τους επιλογή για πληροφόρηση και μπορούν πραγματικά να την έχουν όποτε θέλουν, είτε είναι καλής ποιότητας, είτε κακής. Στο διαδίκτυο οι έφηβοι μπορούν να βρουν on line, πολύ ωμό σεξουαλικό περιεχόμενο - την πορνογραφία – η οποία αποτελεί «πεδίο έρευνας», το οποίο μπορεί να αποδειχθεί ανησυχητικό για την εφηβική ζωή. Για παράδειγμα, μια νέα επιστημονική μελέτη συνδέει την έκθεση στη σεξουαλική ωμότητα, με αυξημένη τάση εμφάνισης και αποδοχής τόσο της ύπαρξης βίας, όσο και της σεξουαλικής βίας.
Σε μια θετική έκφανση αυτού του φαινομένου, οι έφηβοι μπορούν να απευθυνθούν στο διαδίκτυο για να πάρουν πληροφορίες σχετικά με τις σχέσεις των δύο φύλων και τη σεξουαλική τους υγεία. Πράγματι, άλλη πρόσφατη έρευνα, διαπίστωσε ότι τα ποσοστά γεννήσεων στην εφηβεία και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων μειώθηκαν σημαντικά στην Αμερική, καθώς βελτιώθηκε η πρόσβαση στο internet υψηλών ταχυτήτων.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μείωση των γεννήσεων ανάμεσα σε έφηβους δεν συνδεόταν με αύξηση των αμβλώσεων κι αυτό φαίνεται ότι εξηγεί εν μέρει, όπως υποστηρίζουν, τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των νέων στην αντισύλληψη, εξαιτίας της αυξημένης πρόσβασης στην πληροφορία.
Οι γονείς μπορούν να συζητήσουν με τα παιδιά τους για τα παραπάνω θέματα, τόσο για την πορνογραφία, όσο και για τις σοβαρές και αξιόπιστες πληροφορίες που μπορεί να βρει κάποιος στο διαδίκτυο.
Ενώ τα βιβλία για την υγιή σεξουαλικότητα μπορούν να χρησιμεύσουν ως άριστοι οδηγοί για τα παιδιά και τους προέφηβους, οι μεγαλύτεροι έφηβοι μπορούν να εκτιμήσουν (ή, έστω να ανεχθούν) από τους γονείς τους να προτείνουν online επιλογές, όπως το efiveia.gr, το youth-health.gr και άλλα.
Το ραντεβού με τη βία μπορεί να είναι ψηφιακό
Οι γονείς θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να μιλήσουν ευθέως με τους εφήβους για τις καταχρηστικές σχέσεις. Μια συζήτηση σχετικά με την ψηφιακή έκφανση της βίας, θα ήταν ένα χρήσιμο πεδίο έναρξης της συζήτησης. Σε μια πρόσφατη έρευνα, περισσότεροι από τους μισούς εφήβους (κορίτσια και αγόρια) είχαν εμπλακεί σε σχέση με κάποιον-α, που προσπάθησε να τους παρακολουθήσει ή να τους ελέγξει μέσω γραπτών μηνυμάτων, τόσο συχνά ή πιεστικά που έφερναν τον παραλήπτη σε δύσκολη θέση μέσω πίεσης για άμεσες απαντήσεις, ή απαιτώντας κωδικούς πρόσβασης, ή μέσω παρακολούθησης της κοινωνικής του δραστηριότητας.
Η ίδια έκθεση διαπίστωσε, επίσης, ότι σχεδόν οι μισοί έφηβοι είχαν συνάψει σχέση με κάποιον που χρησιμοποιούσε την τεχνολογία εναντίον τους, είτε για να διαδώσει φήμες, ή με σκοπό να στείλει ενοχλητικά ή αδιάκριτα μηνύματα, ή ακόμα και απειλητικά. Επίσης, το 1/3 από αυτούς, βίωσαν σεξουαλικό εξαναγκασμό μέσω των ψηφιακών μέσων: πιέστηκαν να κάνουν σεξ, έγιναν αποδέκτες ανεπιθύμητων σεξουαλικών φωτογραφιών ή κλήθηκαν να αποστείλουν δικές τους φωτογραφίες γυμνού περιεχομένου, ενώ κάποιοι έστειλαν φωτογραφίες τους σε άλλους, χωρίς την έγκρισή τους.
Μιλώντας με τους εφήβους σχετικά με αυτού του είδους τις καταναγκαστικές σχέσεις, θα πρέπει να τους εξηγήσουμε, ότι «το να θέλει κάποιος να ξέρει τι κάνεις όλη την ώρα, μπορεί σε κάνει να αισθάνεσαι καταπίεση», ενώ στην πραγματικότητα, οι υγιείς ρομαντικές σχέσεις βασίζονται στην εμπιστοσύνη και την υποστήριξη και όχι στον εκφοβισμό. Επιπλέον, μπορούμε να πούμε στον έφηβο, ότι είμαστε εδώ να τον βοηθήσουμε, αν αισθάνεται πίεση από κάποιον φίλο ή φίλη, τόσο online, όσο και σε προσωπική επαφή.
Οι έφηβοι ηρεμούν και αισθάνονται ασφάλεια όταν ένας ενήλικας τούς υπενθυμίζει ότι μπορεί να τούς βοηθήσει σε κάποιο πρόβλημά τους, που έχει να κάνει με την υγεία ή την ασφάλειά τους. Το «ηλεκτρονικό ραντεβού με τη βία» ανήκει σ'' αυτήν την κατηγορία και δεν προκαλεί έκπληξη στους επιστήμονες το γεγονός ότι έχει συνδεθεί ευθέως σε ορισμένες μελέτες με τη σωματική και σεξουαλική θυματοποίηση, ιδιαίτερα κατά των νέων κοριτσιών.
Οι σχέσεις μπορούν να γίνουν, σχέσεις 24ωρης διάρκειας
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι υπάρχει κάτι που μπορεί να αυξήσει την ένταση της πρώτης αγάπης σε κάποιον έφηβο, αλλά η τεχνολογία φαίνεται ότι έχει τη δύναμη να το κάνει. Όταν οι έφηβοι βιώνουν το πρώτο τους ρομάντζο, είναι πραγματικά εκπληκτικό το πόσο με τη «βοήθεια» της τεχνολογίας, η ζωή τους μπορεί να καταληφθεί ολοκληρωτικά από αυτό.
Τα ζευγάρια των εφήβων ξυπνούν μαζί με ένα μήνυμα ή ένα τηλεφώνημα, επικοινωνούν στο δρόμο για το σχολείο, ανταλλάσσουν ερωτικά μηνύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, κάνουν live συνδέσεις μεταξύ τους κι αυτό μπορεί να συμβαίνει όλο το 24ωρο, ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ίσως ποτέ μέχρι σήμερα, τα νέα ζευγάρια δεν ήταν τόσο πολύ «ενωμένα».
Οι περισσότεροι έφηβοι γενικά διατηρούν τις φιλίες και τις δραστηριότητές τους, ακόμη και όταν βιώνουν ένα “ψηφιακό» ειδύλλιο. Όμως, δεν το κάνουν όλοι. Επίσης, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε, τι μπορεί να σημαίνει για έναν έφηβο όταν τελειώσει μια τέτοια – πανταχού παρούσα - σχέση. Εκτός από την ερωτική απογοήτευση, θα κληθεί ξαφνικά να ανακαλύψει νέους τρόπους για να γεμίσει ένα τεράστιο χρονικό κενό, κατά τη διάρκεια της ημέρας του. Κάποιοι έφηβοι μπορεί να ανακάμψουν γρήγορα, όμως, οι γονείς θα πρέπει να είναι ενήμεροι για το μέγεθος της απώλειας που μπορεί να βιώνουν βραχυπρόθεσμα.
Η τεχνολογία προσθέτει νέα στοιχεία και δεδομένα, στο παλιό και παραδοσιακό ερωτικό εφηβικό παιχνίδι. Οι έφηβοι μας μπορεί να γνωρίζουν περισσότερα από εμάς για την τεχνολογία, αλλά εμείς γνωρίζουμε περισσότερα για τις σχέσεις. Ακόμη κι αν οι αγάπες τους δεν μοιάζουν με εκείνες που θυμόμαστε εμείς από την δική μας εφηβική ηλικία, οφείλουμε να βρούμε τρόπους να προσφέρουμε στους εφήβους μας, τη βοήθεια και την καθοδήγησή μας.
Με πληροφορίες από NewYorkTimes.com