Επιστήμονες στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν ένα καινοτόμο εμβόλιο το οποίο στοχεύει να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να το καθοδηγήσει να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο του νεφρού. Η πρώτη φάση της κλινικής δοκιμής, η οποία διεξήχθη στο Κέντρο Καρκίνου του Πανεπιστημίου Γιέιλ, έδειξε εξαιρετικά ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Οι συμμετέχοντες παρουσίασαν ισχυρές αντικαρκινικές ανοσολογικές αντιδράσεις και παρέμειναν απαλλαγμένοι από τον καρκίνο για περίπου τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας
Αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής
Η μελέτη περιλάμβανε εννέα ασθενείς που είχαν διαγνωστεί με καρκίνωμα των νεφρικών κυττάρων (ccRCC) σταδίου 3 και 4. Πρόκειται για μια μορφή καρκίνου του νεφρού ιδιαίτερα επιθετική, με τη θνησιμότητα να είναι εξαιρετικά υψηλή, καθώς το 85-90% των ασθενών δεν επιβιώνει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σκοπός της κλινικής δοκιμής ήταν να αξιολογηθεί η ασφάλεια και η ανοσολογική ανταπόκριση του εμβολίου.
Οι ασθενείς έλαβαν συνολικά επτά δόσεις του εμβολίου: πέντε δόσεις στην αρχική φάση και δύο επιπλέον ως αναμνηστικές δόσεις. Ανάλογα με την ομάδα στην οποία ανήκαν, οι ασθενείς ακολουθούσαν διαφορετικά σχήματα θεραπείας.
Τέσσερις ασθενείς έλαβαν μόνο το εμβόλιο.
Πέντε ασθενείς έλαβαν το εμβόλιο σε συνδυασμό με χαμηλές δόσεις του ανοσοθεραπευτικού φαρμάκου ipilimumab, το οποίο χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού.
Όλοι οι συμμετέχοντες παρουσίασαν μια ισχυρή ανοσολογική αντίδραση, με το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει και να στοχεύει έως και το 65% των μεταλλάξεων στους όγκους τους, κάτι που αποτελεί σημαντική ένδειξη για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην καταπολέμηση του καρκίνου.
Μηχανισμός δράσης του εμβολίου
Το εμβόλιο λειτουργεί με βάση την εξατομίκευση των θεραπευτικών στοιχείων του. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί νεοαντιγόνα, δηλαδή μικρά πρωτεϊνικά τμήματα που είναι μοναδικά για κάθε όγκο, αναγνωρίζοντας τις ειδικές μεταλλάξεις του καρκίνου σε κάθε ασθενή. Η διαδικασία ανάπτυξης του εμβολίου περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
Ανάλυση του γενετικού προφίλ του όγκου: Οι ερευνητές αναλύουν τα γονίδια του καρκινικού όγκου για να εντοπίσουν τις πρωτεΐνες που διαφέρουν μεταξύ των καρκινικών και των υγιών κυττάρων. Αυτές οι πρωτεΐνες είναι τα νεοαντιγόνα που θα χρησιμοποιηθούν για την προσαρμογή της θεραπείας.
Δημιουργία εξατομικευμένων πεπτιδίων: Από αυτές τις πρωτεΐνες, δημιουργούνται πεπτίδια που ενεργοποιούν τα Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτά τα Τ-κύτταρα εκπαιδεύονται να αναγνωρίζουν και να επιτίθενται στους καρκινικούς όγκους.
Χορήγηση του εμβολίου: Το εμβόλιο εγείρει και ενισχύει την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίζει και να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα, προάγοντας μια φυσική και στοχευμένη αντίδραση στον όγκο.
Επόμενα βήματα και νέες κλινικές δοκιμές
Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα του εμβολίου απαιτούνται μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές και μακροπρόθεσμη παρακολούθηση των ασθενών. Η τρέχουσα φάση 2 της μελέτης περιλαμβάνει τη χορήγηση του εμβολίου σε συνδυασμό με την στοχευμένη ανοσοθεραπεία pembrolizumab (Keytruda), η οποία έχει ήδη αποδείξει την αποτελεσματικότητά της για την αντιμετώπιση του καρκίνου του νεφρού σε προηγούμενες μελέτες.
Καρκίνωμα των νεφρικών κυττάρων: Μια επιθετική μορφή καρκίνου
Ο καρκίνος του νεφρού αποτελεί έναν από τους 10 πιο συχνούς τύπους καρκίνου παγκοσμίως, με αυξημένη συχνότητα σε χώρες της Δύσης και στους άνδρες. Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή του είναι:
- Προχωρημένη ηλικία
- Κάπνισμα
- Παχυσαρκία
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου
Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των νέων περιστατικών καρκίνου του νεφρού έχει αυξηθεί. Από το 1975, το ποσοστό νέων περιστατικών ανά 100.000 πληθυσμού αυξήθηκε από 6,82 σε 15,75 το 2022. Αυτή η αύξηση αποδίδεται σε παράγοντες όπως η βελτίωση των διαγνωστικών μεθόδων, η αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Αυτός ο τύπος καρκίνου παραμένει εξαιρετικά επικίνδυνος, αλλά η νέα έρευνα και οι κλινικές δοκιμές ανοίγουν νέες δυνατότητες για την αντιμετώπισή του, προσφέροντας ελπίδα για τους ασθενείς που πάσχουν από προχωρημένο καρκίνο του νεφρού.
