Οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι άνθρωποι κινδυνεύουν από πλήθος ασθενειών, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης, τελευταία στοιχεία όμως δείχνουν ότι έχουν και μεγαλύτερες πιθανότητες νοητικής έκπτωσης μετά τα 50%. Σύμφωνα με τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας από το Πανεπιστήμιο του Cambridge οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι νέοι ενήλικες μπορεί να έχουν χειρότερη επεισοδιακή μνήμη - την ικανότητα να θυμούνται γεγονότα του παρελθόντος - από ό,τι οι φυσιολογικού βάρους συνομήλικοί τους. Αποτέλεσμα της αδυναμίας ανάκλησης γεγονότων του παρελθόντος είναι η επανάληψη της ίδιας πράξη ξανά και ξανά.
Ειδικότερα, οι ερευνητές εξέτασαν τη σχέση σε 50 άτομα ηλικίας 18-35 ετών, με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) που κυμαινόταν από 18 έως 51 (ΔΜΣ 18-25: υγιής, 25-30: υπέρβαρος και ΔΜΣ >30: παχύσαρκος). Οι συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε ένα τεστ μνήμης, όπου τους ζητήθηκε να κρύψουν αντικείμενα και στη συνέχεια να θυμηθούν ποια αντικείμενα έκρυψαν, που τα είχαν κρύψει, και πότε τα έκρυψαν. Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ υψηλότερου ΔΜΣ και χαμηλότερων επιδόσεων όσον αφορά στα καθήκοντα που είχαν ανατεθεί στους συμμετέχοντες.
«Η αυξητική τάση της παχυσαρκίας σ' ολόκληρο τον κόσμο θα έχει μελλοντικά ως συνέπεια τον πολλαπλασιασμό των προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας. Στα μέχρι σήμερα γνωστά προβλήματα έρχεται να προστεθεί και η απώλεια επεισοδιακής μνήμης, που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της ποσότητας τροφής που λαμβάνεται», υποστηρίζει ο γενικός χειρουργός και ειδικός σε θέματα παχυσαρκίας Δρ. Γιώργος Σπηλιόπουλος (www.drspiliopoulos.gr).
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι η σχέση παχυσαρκίας- επεισοδιακής μνήμης φάνηκε και σε νεαρούς ενήλικες, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι νοητικές βλάβες που συνοδεύουν την παχυσαρκία μπορεί να εμφανιστούν νωρίς στην ενήλικη ζωή.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα, καθώς η συγκριμένη μελέτη πραγματοποιήθηκε σε μικρό δείγμα ατόμων, ώστε να διαπιστωθεί αν τα ευρήματα μπορούν να γενικευθούν στα υπέρβαρα άτομα, αλλά και να ελεγχθεί η επεισοδιακή μνήμη στην καθημερινή ζωή και όχι σε πειραματικές συνθήκες.
«Παρότι το σωματικό βάρος δεν είναι το μοναδικό που επηρεάζεται από την απώλεια επεισοδιακής μνήμης, στους υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους ειδικά μπορεί να έχει ολέθριες επιπτώσεις γιατί θα ενισχύει ένα συνεχές κύκλο κατανάλωσης φαγητού και αύξησης του βάρους. Οι άνθρωποι αυτοί δεν θα μπορούν δηλαδή να χρησιμοποιήσουν τη μνήμη τους για να ελέγξουν την κατανάλωση τροφής. Ο μόνος τρόπος αποφυγής είναι η πρόληψη, δηλαδή η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους ή η απώλεια των περιττών κιλών σε νεαρότερες ηλικίες», σχολιάζει ο Δρ. Σπηλιόπουλος. Είναι επιβεβαιωμένο άλλωστε το όφελος που προσφέρει η επαναφορά στο ιδανικό βάρος στην υγεία, που μπορεί να επιτευχθεί είτε με συντηρητικές μεθόδους όπως η διατροφή και η άσκηση, όσο και με επεμβατικές όπως η βαριατρική χειρουργική.
Κατά την τελευταία δεκαετία, μελέτες έχουν δείξει ότι οι εγκέφαλοι των παχύσαρκων ατόμων είναι κατά 3,8 χρόνια γηραιότεροι σε σύγκριση με τους εγκεφάλους ατόμων με υγιές βάρος.
Πως όμως η παχυσαρκία επηρεάζει τον εγκέφαλο; Η Dr. Alexis Stranahan, νευροεπιστήμονας στο Τμήμα Νευροεπιστημών και Αναγεννητικής Ιατρικής στο Ιατρικό Κολέγιο της Georgia (Georgia Regents University) που έχει μελετήσει τη σχέση μεταξύ βάρους και μνήμης για περισσότερα από 15 χρόνια, ισχυρίζεται ότι οι διαβητικοί και παχύσαρκοι άνθρωποι διατρέχουν τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης νοητικής έκπτωσης που οφείλεται στην ηλικία και ότι οι άνθρωποι με μεταβολικό σύνδρομο είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα μνήμης κυρίως επειδή ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί πάρα πολύ ενέργεια. Επίσης υποστηρίζει ότι το υπερβολικό λίπος οδηγεί σε φλεγμονή των μικρογλοιακών κυττάρων, που είναι εξειδικευμένα ανοσοκύτταρα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, και σε παθολογικές καταστάσεις ενεργοποιούνται και αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνάς του. Βοηθούν στη διατήρηση υγιών νευρώνων, όμως, σε περιπτώσεις φλεγμονών, δεν λαμβάνουν τα σωστά μηνύματα προκειμένου να εκτελέσουν την αποστολή τους.
Για έναν υγιή εγκέφαλο θα πρέπει να αποφεύγονται τα λιπαρά τρόφιμα και να επιλέγεται μια υγιεινή διατροφή, η οποία θα περιέχει πράσινα φυλλώδη λαχανικά και φρέσκα φρούτα λόγω των βιταμινών, μετάλλων και φυλλικού οξέως που περιέχουν, τα οποία είναι ευεργετικά στην υγεία του εγκεφάλου και μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση των πιθανοτήτων απώλειας μνήμης που έρχεται με την πάροδο της ηλικίας.
«Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θα πρέπει να εξαιρεθούν τα λίπη από τη διατροφή μας. Αντίθετα, θα πρέπει να περιλαμβάνει ισορροπημένες ποσότητες πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λίπους», συμβουλεύει ο Δρ. Σπηλιόπουλος. Μην ξεχνάτε ότι το μυαλό αποτελείται από 70% λίπος γι ''αυτό χρειάζεται επαρκείς ποσότητες υγιών λιπών.
