Η συνταγή είναι παλιά και δοκιμασμένη. Για να δεις ποια μετοχή έχει προοπτική, στρέψε το βλέμμα στους μεγάλους «παίχτες». Αν μάλιστα είσαι νέος στον χώρο της αγοράς, μάθε από τους καλύτερους. Στο πεδίο των εικαστικών τεχνών, ο Κυριάκος Τσιφλάκος έλεγε στο Liberal Markets πόσο σημαντικό είναι για ένα νέο συλλέκτη να είναι καλά διαβασμένος. Αν δεν αγαπάτε το «διάβασμα» και θέλετε άμεσα να πάρετε μια εικόνα από το «χρηματιστήριο» της ελληνικής τέχνης, δεν έχετε παρά να κοιτάξετε στις ιστοσελίδες των μεγάλων μας συλλεκτών.
Στον τόπο μας δεν υπάρχει κουλτούρα του «συλλέγειν» κι όσοι δεν είναι μυστικοπαθείς, όπως ο θρυλικός Γιάννης Περδίος που δεν άναβε ούτε θέρμανση στο σπίτι για να μην επηρεάσει τα έργα του, παρέχουν, αντί καταλόγου, το ψηφιακό πρόσωπο της συλλογής τους. Οι ιστότοποι αυτοί μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, δεν χρειάζεται δηλαδή να πελαγοδρομήσετε στη θάλασσα του διαδικτύου, και είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτικοί στα λεγόμενα «βαριά χαρτιά», αλλά και στα νέα μεγάλα ονόματα των εικαστικών μας. Ο άπειρος συλλέκτης, αλλά και ο φιλότεχνος, εκτός από την απόλαυση της δωρεάν ψηφιακής περιήγησης, θα ωφεληθεί πολλαπλώς αν παρακολουθεί τις «συλλεκτικές σελίδες» που συγκεντρώνουν ένα μικρό, αλλά εν εξελίξει χρονικό της νεότερης ελληνικής τέχνης.
1, felioscollection.gr
Το ανανεωμένο site του νομικού Σωτήρη Φέλιου έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων ιστοχώρων, που δίνει πρόσθετη αξία στο έργο των καλλιτεχνών που φιλοξενεί: είναι η μόνη ελληνική σελίδα συλλέκτη που παρουσιάζεται στο Google Art Project (το μεγαλύτερο ψηφιακό μουσείο του κόσμου), παρόμοια με οργανισμούς όπως η Εθνική Πινακοθήκη και το Μπενάκη. Κάθε καλλιτέχνης παρουσιάζεται με σύντομο βιογραφικό, χρονολόγιο εκθέσεων κι ένα επεξηγηματικό σημείωμα από ιστορικό ή τεχνοκρίτη.
Το πιο σημαντικό είναι ότι δίνει «βήμα» στους ίδιους τους δημιουργούς. Με μια σειρά από video, οι εικαστικοί συστήνονται στο κοινό, φιλοτεχνώντας το «πορτρέτο» τους (https://felioscollection.gr/el/artists/). Μιλούν για τη δουλειά τους, τον τρόπο που ζωγραφίζουν κι αυτό που, ίσως, ονειρεύονται ν’ αφήσουν στην ιστορία της ελληνικής τέχνης. Είναι μια καταγραφή, όχι απλά χρήσιμη για τον υποψιασμένο θεατή, αλλά για το ευρύ κοινό που ενδιαφέρεται να δει το πρόσωπο του δημιουργού πίσω από το έργο. «Πρόκειται για συλλογή που αναδεικνύει έγκυρα τον νεορομαντισμό της δεκαετίας του ’90, την επιστροφή της εικαστικής μυθοπλασίας και επιμένει σε εικονολάτρες δημιουργούς, όπως ο Εδουάρδος Σακαγιάν, ο Τάσος Μαντζαβίνος, ο Γιώργος Ρόρρης, ο Χρήστος Μποκόρος, ο Κώστας Παπανικολάου, ο Στέφανος Δασκαλάκης, ο Τάσος Μισούρας» επισημαίνει για τον χαρακτήρα της συλλογής Φέλιου ο Μάνος Στεφανίδης.
2. frissirasmuseum.com
Παρότι τα τελευταία χρόνια δείχνει να έχει ατονήσει, ο νομικός στο επάγγελμα και «Πατριάρχης» των Ελλήνων συλλεκτών, Βλάσης Φρυσίρας, διατηρεί μια ιστοσελίδα που φέρνει σε μοναδική σύμπλευση την εγχώρια με τη διεθνή εικαστική σκηνή. Ο Ρουστέν, ο Πατ Αντρέα, ο Αντάμι, ο Βελίκοβιτς κι ο Τίνεϊ παρουσιάζονται μαζί με τον Μπότσογλου, τον Σακαγιάν και τον Μαντζαβίνο, όλα τα φανερά αλλά και τα κρυφά «χαρτιά» της ελληνικής τέχνης που με το έργο τους θα μείνουν κλασικοί.
Ο 76χρονος σήμερα Φρυσίρας μπορεί να μην ανακαλύπτει τα νέα ταλέντα μέσα στα εργαστήριά τους, όπως έκανε παλιότερα στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με αμείωτο ενδιαφέρον συνεχίζει μέσα από το διαδίκτυο να παρακολουθεί ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνών από χώρες όπως η Κίνα. Σε κουβέντα που είχαμε πριν την πανδημία είχε ξεχωρίσει ανάμεσα στους νεότερους δημιουργούς, τη Ρουμάνα Θεοδώρα Αξέντε (γ. 1984), τη Γερμανίδα Σιμόν Χάακ (γ. 1978) και, μεταξύ των Ελλήνων, τη Χρύσα Βαλσαμάκη (γ. 1981) και τον Χρίστο Μιχαηλίδη (γ. 1983).
3. christofiscollection.gr
Η σελίδα του μηχανολόγου – ναυπηγού Χρίστου Χριστοφή είναι απαραίτητο εργαλείο για το νέο συλλέκτη. Ο 72χρονος «πλοηγός» της ελληνικής τέχνης, όσο μεγαλώνει, τόσο εξελίσσει το βλέμμα του. Η συλλογή του δε συνιστά επανάληψη των καλλιτεχνών με τους οποίους σχετίστηκε αρχικά. Ο Χριστοφής δεν προσκολλάται σε γούστα και σχολές, παρακολουθεί την κοινωνία και διαλέγεται μαζί της. Το στοιχείο αυτό είναι που τον κάνει να ξεπερνά το μικρόβιο του συλλέκτη και ν’ αποκτά μια βαθύτερη διάσταση με ουσιαστική προσφορά στα εικαστικά μας πράγματα.
Τόσο στο site της συλλογής που φροντίζει να ενημερώνει τακτικά, όσο και στον προσωπικό του λογαριασμό στο FB, δίνει χώρο στα νέα παιδιά από τα πρώτα τους κιόλας βήματα στις σχολές. Και είναι ο μόνος από τους Έλληνες συλλέκτες που μέσα στην καραντίνα, είδε τις απεριόριστες δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας. Παρουσίασε με ευφάνταστο τρόπο έργα της συλλογής του, στην πρωτοπόρα έκθεση «ο χώρος της τοποθέτησης» δημιουργώντας το δικό του «φανταστικό μουσείο» στη διεύθυνση https://www.space52.gr/the-space-of-emplacement/ σε επιμέλεια Διονύση Χριστοφιλογιάννη.
4. vogiatzogloucollection.gr
Η ψηφιακή πινακοθήκη του Γιώργου Βογιατζόγλου απηχεί το εύρος μιας συλλογής όπου εκπροσωπούνται ισότιμα καλλιτέχνες από διάφορες γενιές. Εκεί, μπορούμε να βρούμε τους θεμελιωτές της νεότερης ελληνικής τέχνης, κλασικούς δασκάλους όπως ο Παρθένης και ο Μπουζιάνης, έως τα νέα ονόματα της street art, όπως ο Barba Dee. Έστω και με ένα έργο, καταχωρούνται γνωστοί και ανερχόμενοι εικαστικοί στην ψηφιακή στέγη που δημιούργησε ο δραστήριος αρχιτέκτονας (ιδιοκτήτης γνωστού τεχνικού γραφείου στη Νέα Ιωνία). Ο ιστοχώρος καλύπτει το σοβαρό έλλειμμα προβολής της ζώσας εικαστικής σκηνής, που δεν έχουν φροντίσει η Εθνική Πινακοθήκη και το ΕΜΣΤ.
Οι επιλογές του Γιώργου Βογιατζόγλου προσανατολίζονται όχι μόνο στους καθιερωμένους πρωταγωνιστές, αλλά με τόλμη ανοίγονται σε δημιουργούς που δεν είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για ένα «καλειδοσκόπιο» της ελληνικής τέχνης, χρήσιμο σε κάθε νέο συλλέκτη.
5. cangelaris.com/gr_paint.html
Ο Παναγιώτης Δ. Καγκελάρης είναι ο πρώτος Έλληνας συλλέκτης που εξέθεσε μέρος της συλλογής του (1992) στο εξωτερικό και ο πρώτος που ανάρτησε το σύνολό της στο διαδίκτυο, το μακρινό 1998. Αν και κάπως πεπαλαιωμένη η μορφή της σελίδας, παρέχει ένα πλατύ φάσμα των νεότερων ελληνικών καλλιτεχνικών τάσεων. Από την αφαίρεση στο ρεαλισμό και τον εξπρεσιονισμό, όλες οι τάσεις παρουσιάζονται στα έργα της συλλογής.
6. ddcollection.org
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος ανήκει στους διεθνείς μεγαλοσυλλέκτες. Η συλλογή του αποτελεί σήμερα ένα ευρύ σύνολο έργων σύγχρονης τέχνης με σαφή προσανατολισμό, που ξεπερνά τα 500 κομμάτια. Εκπροσωπεί 220 κορυφαίους καλλιτέχνες, όχι μόνο της διεθνούς, αλλά και της ελληνικής εικαστικής σκηνής. Έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τους Έλληνες των οποίων το έργο αναφέρεται στην ιστοσελίδα της συλλογής του, στη διεύθυνση (ddcollection.org/images/uploads/pages/LIST_OF_ARTISTS_2018_GR.pdf). Δυστυχώς, είναι μόνο σε αρχείο pdf και δεν εμφανίζει τα έργα τους. Εκτός, από τα παλιά έγκυρα ονόματα, όπως των Ακριθάκη, Τάκι, Κουνέλλη και Κεσσανλή, συναντάμε τους Στέφανο Τσιβόπουλο, Δημήτρη Ανδρεάδη, Νίκο Χαραλαμπίδη, για να αναφέρουμε μερικούς μόνο από τους περίπου 40 Έλληνες εικαστικούς που περιλαμβάνονται.
Όσοι έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στο εξωτερικό, μπορούν να συμβουλευθούν σελίδες, όπως αυτή του Δάκη Ιωάννου, με στοιχεία από τις αφιερωματικές εκθέσεις που έχει οργανώσει το ΔΕΣΤΕ. Σίγουρα, θα θέλαμε πιο επικαιροποιημένη τη σελίδα του πολύ καλού συλλέκτη Γιώργου Οικονόμου, στη διεύθυνση thegeorgeeconomoucollection.com. Περιλαμβάνει μονάχα ένα μικρό μόνο μέρος της συλλογής του από τεράστια ονόματα όπως Μπέικον, Μπάζελιτς, Μπέκμαν, αλλά και τις νεότερες Τζένη Σάβιλ και Καταρίνα Φριτς (στην τελευταία ετοιμάζει αφιερωματική έκθεση το καλοκαίρι).
