Το 2024 έχει χαρίσει μέχρι τώρα πάρα πολλά ρεκόρ στις διεθνείς αγορές σε πείσμα διάφορων ανησυχιών, της γεωπολιτικής έντασης και των πολέμων. Αμέτρητα νέα ιστορικά υψηλά για τους αμερικανικούς χρηματιστηριακούς δείκτες, ιδίως τον S&P 500 και τον Nasdaq, νέα ιστορικά υψηλά και σε αρκετούς ευρωπαϊκούς δείκτες, διάσπαση των «στοιχειωμένων» υψηλών του 1989 από τον ιαπωνικό Nikkei, καλπασμό του ινδικού χρηματιστηρίου και εξαιρετική πορεία πολλών άλλων.
Όλα αυτά τη στιγμή που τα επιτόκια αναφοράς στις δυτικές χώρες βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαπέντε ετών και οι βραχυπρόθεσμοι δανειακοί τίτλοι του αμερικανικού δημοσίου δίνουν σίγουρες αποδόσεις πάνω από 5% ετησίως. Στον χώρο των χρηματιστηρίων εμπορευμάτων, ο χαλκός έκανε νέο ανοδικό ρεκόρ και το κακάο έχει επιδοθεί σε ένα ξέφρενο ράλι. Και μέσα σε όλα αυτά, ο χρυσός βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά και ο φερόμενος ως ανταγωνιστής του, δηλαδή το Bitcoin, δεν απέχει και πολύ από τα δικά του. Δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί όλα αυτά να συμβαίνουν ταυτόχρονα αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.
Η οποία γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη καθώς το 2024 είναι μία χρονιά γεμάτη εκλογές σε όλο τον κόσμο. Μέχρι τις αρχές του Ιουνίου, οι εκλογικές αναμετρήσεις που έλαβαν χώρα ήταν εκτός Ευρώπης και Βορείου Αμερικής, στην Ταϊβάν, τη Ρωσία, την Τουρκία, την Ινδία, τη Νότιο Αφρική, το Μεξικό, την Ινδονησία. Παρά το γεγονός πως σε κάποιες από αυτές τα αποτελέσματα δεν ήταν ακριβώς όπως τα περίμεναν οι αγορές, οι διεθνείς επενδυτές κράτησαν την ψυχραιμία τους.
Από εδώ και πέρα όμως τα πράγματα αλλάζουν, καθώς έχουμε μπροστά μας τρεις πολύ ενδιαφέρουσες και πιθανώς κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις σε δυτικές χώρες, με τις δύο από αυτές να είναι «εκτός προγράμματος».
Αναφερόμαστε στις βουλευτικές εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες θα γίνουν στις 4 Ιουλίου ενώ οι πολιτικοί αναλυτές και οι αγορές τις περίμεναν για το τέλος του χρόνου και, κυρίως, για τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές που θα γίνουν σε δύο γύρους, την 30η Ιουνίου και την 7η Ιουλίου, και ήταν εντελώς απροσδόκητες. Από τις δύο αυτές εκλογικές αναμετρήσεις, αυτή του ΗΒ δεν φαίνεται να προβληματίζει τις αγορές, οι οποίες περιμένουν μία άνετη επικράτηση των Εργατικών χωρίς πολύ σοβαρές αλλαγές στην οικονομική πολιτική της χώρας.
Στην περίπτωση της Γαλλίας όμως, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι θα γίνει και πολλοί φοβούνται πως το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών μπορεί να φέρει ακόμα μεγαλύτερη αναταραχή στη γαλλική πολιτική ζωή. Αυτές οι εκλογές είναι όντως μία πηγή πολιτικής αβεβαιότητας και οι αγορές τις λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους.
Αυτό που φοβούνται δεν είναι μόνο η αλλαγή οικονομικής πολιτικής στην περίπτωση που στην κυβέρνηση της χώρας ανέλθουν η παράταξη της Μαρίν Λεπέν ή η συμμαχία της Αριστεράς αλλά και μία γενικότερη πολιτική αναταραχή στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Οι πιέσεις στη γαλλική αγορά ομολόγων την προηγούμενη εβδομάδα έδωσαν μία γεύση για το τι θα μπορούσε να γίνει μετά τις εκλογές.
Τι μπορεί να κάνει άραγε ένας επενδυτής που εκτιμά πως η κατάσταση στη Γαλλία πρόκειται να χειροτερέψει, ειδικά αν είναι ήδη ανήσυχος για το τι θα μπορούσε να προκύψει από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου και αν είναι νευρικός γύρω από τη γεωπολιτική κατάσταση που επικρατεί αυτή την εποχή. Η πιο απλή λύση, αφού οι περισσότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες βρίσκονται πολύ κοντά στα υψηλότερά τους επίπεδα, είναι αυτή της πώλησης μέρους του μετοχικού χαρτοφυλακίου τους και η επένδυση του προϊόντος των πωλήσεων σε ορισμένες «ασφαλείς» επενδύσεις, όπως τα έντοκα γραμμάτια του αμερικανικού δημοσίου που όπως είπαμε πριν δίνουν ετήσιες αποδόσεις της τάξης του 5%.
Βέβαια οι επενδυτές που έχουν ως νόμισμα αναφοράς το Ευρώ αυτό δεν είναι σίγουρα ασφαλές γιατί υπάρχει και ο συναλλαγματικός κίνδυνος. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να αγοράσει τους αντίστοιχους γερμανικούς δανειακούς τίτλους, οι οποίοι όμως δίνουν μικρότερες αποδόσεις. Οι απλές λύσεις δεν είναι πάντα αυτές που προτιμούν οι επενδυτές, οι οποίοι πολλές φορές ψάχνουν κάτι λιγότερο «αμυντικό». Μία επιλογή που είναι αρκετά πιθανό να προστατεύσει ένα χαρτοφυλάκιο στην περίπτωση που η πολιτική αβεβαιότητα προκαλέσει πιο ισχυρούς κλονισμούς στις αγορές είναι αυτή της επένδυσης μέρους του χαρτοφυλακίου σε πολύτιμα μέταλλα και κυρίως στον χρυσό.
Είναι γνωστό πως τις περισσότερες φορές που αυξάνεται πολύ η πολιτική αβεβαιότητα, ειδικά αν υπάρχουν ταυτόχρονα και γεωπολιτικές εντάσεις, ο χρυσός αντιδρά ανοδικά και δίνει καλές αποδόσεις σε όσους έχουν αναζητήσει προστασία σε αυτόν. Επειδή μάλιστα μιλάμε για μία πιθανή αναταραχή στην Ευρωζώνη αν τα πράγματα στη Γαλλία εξελιχθούν με τρόπο που ανησυχεί τις αγορές, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την ταυτόχρονη πτώση του Ευρώ απέναντι στο αμερικανικό δολάριο. Μία τέτοια εξέλιξη θα δώσει ακόμα καλύτερη απόδοση στους επενδυτές με νόμισμα αναφοράς το Ευρώ. Ένα ενδιαφέρον ερώτημα είναι το εξής: αν προκύψει μία αναταραχή στην Ευρώπη, θα συνεχιστεί ανεπηρέαστη η καλή πορεία των αμερικανικών χρηματιστηρίων που δεν φαίνεται να συγκινούνται πολύ από τις εξελίξεις μετά τις ευρωεκλογές;
Θα μπορούσε δηλαδή ένα χαρτοφυλάκιο με έμφαση στις αμερικανικές μετοχές που συμμετέχουν στους βασικούς χρηματιστηριακούς δείκτες να προσφέρει προστασία από μία πιθανή αναταραχή στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Η απάντηση εδώ δεν είναι εύκολη. Μπορεί αυτή τη στιγμή να βλέπουμε τον S&P 500 και τον Nasdaq να καλπάζουν ασταμάτητα αλλά στην ουσία αυτό οφείλεται στη μαζική στροφή προς τις μετοχές τεχνολογικών εταιρειών που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη.
Προ ημερών, στο Black Box είδαμε πως μία δημοφιλής επενδυτική τακτική είναι η επένδυση του 70% ενός χαρτοφυλακίου σε έντοκα γραμμάτια του αμερικανικού δημοσίου και του υπόλοιπου 30% σε αυτές τις μετοχές (Το mega deal Προκοπίου για το Ελληνικό, το πρασίνισμα του ΟΤΕ, η ώρα του ΑΔΜΗΕ, οι ρουμανικές business της Motor Oil, τα αιτήματα των εισηγμένων, οι «ταύροι» της Goldman Sachs και η επενδυτική στρατηγική 60-40 | Liberal.gr).
Την ίδια ώρα, η μηνιαία έκθεση της Bank of America για την επενδυτική συμπεριφορά των διαχειριστών κεφαλαίων, περίληψη της οποίας βρήκαμε στο Barron’s, επισημαίνει πως οι διαχειριστές έχουν να νοιώσουν τόσο αισιόδοξοι από τον Νοέμβριο του 2021 για την αμερικανική αγορά μετοχών και πως το επίπεδο μετρητών που κρατούν στα χαρτοφυλάκιά τους είναι σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Αυτό δείχνει πως αν κάποιος πραγματικά ανησυχεί, ίσως να μην είναι πολύ φρόνιμο να ψάξει καταφύγιο στις αμερικανικές μετοχές και ειδικά στις τεχνολογικές.
Μία εναλλακτική λύση θα μπορούσαν να είναι οι μετοχές παραδοσιακά «αμυντικών» κλάδων, όπως για παράδειγμα αυτές των τηλεπικοινωνιακών επιχειρήσεων, οι οποίες δίνουν και αρκετά υψηλά μερίσματα και από τις δύο μεριές του Ατλαντικού. Οι περισσότερες από αυτές δεν βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, καθώς οι επενδυτές τις αποφεύγουν και προτιμούν επιχειρήσεις με πιο μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Αν όμως τα χρηματιστήρια πληγούν από την πολιτική αβεβαιότητα, τέτοιες μετοχές είναι πολύ πιθανόν να δείξουν ανθεκτική συμπεριφορά.
Για να φύγουμε λίγο από τις μετοχές, για τους τολμηρούς που θέλουν να προετοιμαστούν για μία περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας υπάρχει μία επιλογή που μοιάζει λίγο στον χρυσό αλλά συνήθως εμπεριέχει μεγαλύτερο κίνδυνο. Αναφερόμαστε στο ασήμι, που προσφέρει τον συνδυασμό του πολύτιμου μετάλλου που αποτελεί καταφύγιο σε ακραίες καταστάσεις και του βιομηχανικού μετάλλου στο οποίο υπάρχει γενικά έλλειμμα προσφοράς και ευνοείται από τη στροφή στην πράσινη ενέργεια. Και, για τους πιο τολμηρούς που είναι και εξοικειωμένοι με τη σύγχρονη τεχνολογία, τα κρυπτονομίσματα θα μπορούσαν να παίξουν τον ρόλο ενός καταφυγίου στην περίπτωση που αυτοί εκτιμούν πως τυχόν έξαρση της πολιτικής αβεβαιότητας στη Γαλλία θα μπορούσε να δημιουργήσει μία μίνι κρίση εμπιστοσύνης.
Όπως είπαμε νωρίτερα, η πιο απλή και σίγουρη λύση για την προστασία από μία πιθανή περαιτέρω αύξηση της πολιτικής αβεβαιότητας είναι η πώληση ενός μέρους του χαρτοφυλακίου και η τοποθέτηση των μετρητών σε έντοκα γραμμάτια του αμερικανικού ή του γερμανικού δημοσίου, ανάλογα με το νόμισμα αναφοράς του χαρτοφυλακίου του. Αυτό δεν τον εμποδίζει όμως από το αναζητήσει κάποια άλλη λύση, απλή ή «εξωτική». Το βέβαιο είναι πως αν φοβάται θα πρέπει να κάνει κάτι γι’ αυτό.
