Ένα δραματικό σενάριο που το έχουμε ζήσει κι εμείς πριν την εισβολή των ναζί στην Αθήνα και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, εκτυλίσσεται αυτές τις μέρες στη φιλελεύθερη Ταϊβάν. Το πρώτο μουσείο της χώρας με μία από τις καλύτερες συλλογές κινεζικών κειμηλίων στον κόσμο, εξετάζει πώς θα προστατεύει τους θησαυρούς του, εάν το Πεκίνο εξαπολύσει επίθεση. Στη σκιά της επίσκεψης Πελόζι και με την Κίνα να εντείνει τις στρατιωτικές πιέσεις στο αυτοδιοικούμενο νησί, το ίδρυμα που φέρει τον τίτλο «Taiwan' s National Palace Museum» πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα την πρώτη του «άσκηση εν καιρώ πολέμου» με στόχο την εκκένωση των συλλογών του.
«Ο σκοπός αυτής της άσκησης είναι να μάθουμε στο προσωπικό μας τις κινήσεις που πρέπει να ακολουθήσει σε περίπτωση πολέμου» δήλωσε στο CNN ο διευθυντής του μουσείου Wu Mi-cha, συμπληρώνοντας ότι το ίδρυμα συνεργάζεται στενά με τις υπηρεσίες ασφαλείας για τον καλύτερο δυνατό συντονισμό. Το ζήτημα πυροδότησε πριν από μήνες η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οπότε οι άνθρωποι του μουσείου έβαλαν σε εφαρμογή σχέδιο εκκένωσης, με στόχο την πιλοτική του πραγματοποίηση μέσα στο καλοκαίρι.
Το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας έχει από καιρό διεκδικήσει την Ταϊβάν ως μέρος της επικράτειάς της και, παρόλο που δεν είχε ποτέ τον έλεγχο του νησιού, δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να καταληφθεί με τη βία. Τους τελευταίους μήνες, η αυτοδιοικούμενη δημοκρατία των 24 εκατομμυρίων ανθρώπων αντιμετώπισε αυξανόμενες προκλήσεις από την Κίνα, η οποία στέλνει συχνά πολεμικά αεροσκάφη επάνω από το νησί.
Σε περίπτωση εκκένωσης, το μουσείο θα επικεντρωθεί στη διάσωση περίπου 90.000 κειμηλίων από μια συλλογή που ξεπερνά τα 700.000 αντικείμενα, δίνοντας προτεραιότητα στα υψηλότερης ιστορικής αξίας και σε αυτά που καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο. Μπορούμε να αναλογιστούμε το μέγεθος των κειμηλίων και τις συνθήκες μεταφοράς τους; Πρόκειται για άθλο που μαρτυρά το σθένος και την αποφασιστικότητα των ανθρώπων του μουσείου. «Αν χρειαστεί να εκκενώσουμε τις συλλογές εφόσον γίνει πόλεμος, εναπόκειται στον αρχιστράτηγο. Όμως το μουσείο οφείλει να προετοιμαστεί κατάλληλα, ώστε να μπορέσουμε να δράσουμε άμεσα όταν λάβουμε σχετική εντολή», δήλωσαν οι υπεύθυνοι. Εύλογα δεν έχει γίνει γνωστό πώς θα μεταφερθούν και πού θα αποθηκευτούν τα αντικείμενα.
Το Εθνικό Μουσείο Παλατιού της Ταϊβάν είναι γνωστό για την τεράστια συλλογή αντικειμένων που κάποτε στεγαζόταν στην Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου. Πρόκειται για θησαυρούς ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας που έχουν επιζήσει από δύο πολέμους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, εν μέσω της προοπτικής μιας ιαπωνικής εισβολής στο Πεκίνο, η κινεζική κυβέρνηση μετέφερε τμήματα της αυτοκρατορικής συλλογής νότια στη Σαγκάη και τη Ναντζίνγκ.
Αργότερα εκείνη τη δεκαετία, πολλά από τα κειμήλια μεταφέρθηκαν περαιτέρω στην ενδοχώρα σε διάφορες τοποθεσίες στην επαρχία Σετσουάν. Το ταξίδι τους θα γινόταν μοναδική ταινία δράσης. Συνοδευόμενοι από μια ομάδα αφοσιωμένων ανδρών που αντιμετώπιζαν συνεχείς απειλές βομβαρδισμών, οι θησαυροί μεταφέρθηκαν σε όλη τη χώρα μέσω τρένων, φορτηγών, σκαφών και αυτοσχέδιων τροχοφόρων με άλογα, κρυμμένοι σε ναούς και σπηλιές κατά μήκος μιας αχανούς
διαδρομής. Το 1947, δύο χρόνια μετά την παράδοση της Ιαπωνίας στους Συμμάχους, η συλλογή συγκεντρώθηκε εκ νέου στην πόλη Nanjing.
Η Κίνα όμως έπεσε στη δίνη του αιματηρού εμφύλιου μεταξύ του τότε κυβερνώντος κόμματος και του εξεγερμένου κομμουνιστικού. Όταν οι ηττημένες δυνάμεις από τους κομμουνιστές υποχώρησαν στην Ταϊβάν το 1949, πήραν μαζί τους περισσότερα από 600.000 αντικείμενα – σπάνια αρχαιολογικά κειμήλια, έργα τέχνης, βιβλία, χάρτες και κρατικά αρχεία - που θα αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά της συλλογής του μουσείου της Ταϊπέι. Και πάλι, η φυγάδευσή τους υπήρξε μυθιστορηματική. Μετά την αποθήκευση των αντικειμένων σε μια σπηλιά έξω από την πόλη Taichung της Ταϊβάν, οι αντεπαναστάτες έσκαψαν σήραγγες βαθιά σε έναν λόφο, στα περίχωρα της Ταϊπέι, και μόνο μετά το 1965 άρχισαν να βγάζουν τη συλλογή στο φως.
Αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης ότι το εν λόγω μουσείο και οι θησαυροί του είναι ποτισμένοι με εθνικό, αλλά και πολιτικό συμβολισμό. Στη διάρκεια της πολιτιστικής επανάστασης των δεκαετιών του 1960 και του 1970, αριστουργήματα της κινεζικής κληρονομιάς καταστράφηκαν σύμφωνα με το δόγμα Μάο που έβαλε στο στόχαστρο τους «Τέσσερις Παλιούς» (έθιμα-παραδόσεις, πολιτισμός, ήθη και ιδέες). Σήμερα, η συλλογή του μουσείου είναι μια σημαντική «κιβωτός», που συνιστά μοναδική ενσάρκωση του κινεζικού πολιτισμού.
Τις τελευταίες δεκαετίες, το National Palace Museum έχει επεκτείνει το εύρος δραστηριοτήτων του πέρα από την Κίνα, διοργανώνοντας φιλόδοξες εκθέσεις και ανοίγοντας ένα νέο νότιο παράρτημα, στην επαρχία Chiayi, που προβάλλει τη διασύνδεση των ασιατικών πολιτισμών. Αλλά η συλλογή θησαυρών από την ηπειρωτική χώρα είναι το στοιχείο που «έβαλε την Ταϊβάν στον πολιτιστικό χάρτη», ομολογεί ο διευθυντής του μουσείου. «Ο πόλεμος είναι που έφερε αυτά τα κειμήλια στην Ταϊβάν κι είναι στο χέρι μας να τα προστατεύσουμε για να τα κληρονομήσουμε στις επόμενες γενιές».
