Μπορεί ο ψυχρός πόλεμος να έχει μεταφερθεί πίσω από τις οθόνες υπολογιστών, αλλά τα κατασκοπευτικά αντικείμενα εξακολουθούν ακόμη σήμερα να γοητεύουν για τον ευφάνταστο μηχανισμό και, πολύ συχνά, για τη φονική τους χρήση.
Με αυτό το σκεπτικό το «Μουσείο Κατασκοπείας της KGB» στη Νέα Υόρκη, άνοιξε φιλόδοξα το 2019, αλλά το εγχείρημα σκάλωσε επάνω στην πρωτοφανή συγκυρία της πανδημίας. Ο Λιθουανός ιστορικός Τζούλιους Ουρμπαΐτις επί τρεις δεκαετίες συγκέντρωνε με μοναδικό ζήλο υλικό και σύνεργα των πρακτόρων της KGB: μικροκάμερες εποχής, ανιχνευτές «κοριών», μηχανές για κώδικα μορς, ραντάρ αεροσκαφών, μαγνητόφωνα και επίσημα κυβερνητικά ντοκουμέντα. Σχεδόν 400 αντικείμενα συνθέτουν τη μεγαλύτερη συλλογή εξοπλισμού κατασκοπείας που δεν κατέστη δυνατό να παραμείνει σε μουσείο και βγαίνει σε πλειστηριασμό από τον οίκο Julien.
Μεταξύ των πιο ακριβών λαχνών συναντάμε μια μηχανή "Fialka" (σημαίνει Βιολέτα), που χρησιμοποιούσαν οι Σοβιετικοί για την αποκρυπτογράφηση μηνυμάτων με κωδικοποίηση Enigma (εκτιμάται ότι θα κοστίσει έως και 12.000 $).
Διατίθεται επίσης ένα δαχτυλίδι κατασκοπείας με κρυφή κάμερα (εκτιμάται έως και 7.000 $), ενώ εντυπωσιάζει ένα ρωσικό πακέτο τσιγάρων μάρκας Marlboro που περιέχει κρυφή κάμερα, με το φακό να λειτουργεί μέσα από μια μικρή τρύπα στο πλάι, ενώ διαθέτει μονάδα τηλεχειρισμού. Οι άνθρωποι που κατασκεύασαν τα αντικείμενα αυτά ήταν αληθινά πρωτοπόροι σε μια εποχή όπου η ψηφιακή τεχνολογία δεν υπήρχε καν ως ιδέα.
Τα περισσότερα μάλιστα από αυτά τα παράδοξα αντικείμενα κρύβουν τρομερές ιστορίες. Για παράδειγμα, μια αναπαραγωγή της σκαλιστής ξύλινης αμερικανικής πινακίδας Great Seal που δόθηκε στον πρεσβευτή των ΗΠΑ στη Ρωσία το 1945 από μια ομάδα Ρώσων προσκόπων και περιείχε κρυφή συσκευή ακρόασης. Η ύπαρξή της αποκαλύφθηκε στη διάρκεια εσωτερικής έρευνας, αφού η Ρωσία κατέρριψε ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος U2 το 1960 (εκτίμηση: 5.000 $).
Δεν γεμίζει το μάτι, αλλά είναι θαυμαστός ένας μηχανισμός ελέγχου που είχαν στα σύνορα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας για να εντοπίζουν με υπερήχους άτομα κρυμμένα στο πορτ μπαγκάζ, την εποχή που οι διαφωνούντες προσπαθούσαν να διαφύγουν στο εξωτερικό κρυμμένοι σε οχήματα.
Επίσης πωλείται και η φρικώδης «φονική ομπρέλα» με σύριγγα, γνωστή ως «Βουλγαρική Ομπρέλα». Η σύριγγα περιείχε ρηκίνη (τοξική ουσία) και η λαβή της ομπρέλας την εκτόξευε ως βέλος στον στόχο. Η πατέντα εικάζεται ότι είχε χρησιμοποιηθεί για τη δολοφονία του Βούλγαρου συγγραφέα Γκεόργκι Μάρκοφ που είχε διαφύγει στο Λονδίνο (τον σκότωσαν το 1978), αλλά και στην απόπειρα δολοφονίας ακτιβιστών υπέρ των μαύρων (την χρησιμοποιούσε το "Τάγμα Θανάτου" του ρατσιστικού καθεστώτος της Νότιας Αφρικής). Εκτιμάται στο ποσό των 3.000 έως 5.000 δολαρίων.
Εξίσου εμβληματικό στις ταινίες κατασκοπείας είναι το ψεύτικο δόντι που περιέχει υδροκυάνιο. Εδώ, λοιπόν, φαντασία και πραγματικότητα συμπλέουν. «Το δόντι είχε πράγματι κατασκευαστεί για να σπάει όταν το δάγκωνες με συγκεκριμένο τρόπο, έτσι ώστε οι πράκτορες που συλλαμβάνονταν να μπορούν, στην έσχατη περίπτωση, να βάλουν τέλος στη ζωή τους για να αποφύγουν τα βασανιστήρια και την απόσπαση πληροφοριών», εξηγεί ο οίκος δημοπρασιών.
Ένα δείγμα τέτοιου δοντιού θα πωληθεί στο Μπέβερλι Χιλς και υπολογίζεται ότι θα πιάσει από 800 έως 1.200 δολάρια. Στα παράδοξα προσφερόμενα αντικείμενα και ένα πέτρινο γλυπτό – βάρους μισού τόνου! - του Λένιν, το οποίο στόλιζε τα κεντρικά γραφεία του KGB στο Καλίνινγκραντ (έως 7.000 $).
Ενώ αρχικά είχαν ανακοινωθεί και άλλα εν δυνάμει θανατηφόρα γκάτζετ –ένα κραγιόν και ένα στιλό κατασκευασμένα για να πυροβολούν μία σφαίρα - δεν θα τεθούν τελικά σε δημοπρασία λόγω της νομοθεσίας της Καλιφόρνια για τα πυροβόλα όπλα.
Η πώληση έρχεται σε μια στιγμή που η Ρωσία βρίσκεται στη δημόσια συζήτηση των ΗΠΑ τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ακόμα κι αν οι φήμες για τις σχέσεις του Τραμπ με τη Μόσχα παραμένουν αβάσιμες, η Μαρία Μπουτίνα παραδέχθηκε την ενοχή της για το ότι ενήργησε ως πράκτορας το 2018. Το ίδιο συνέβη και με τη δολοφονία του πρώην Ρώσου κατάσκοπου Σεργκέι Σκριπάλ στην Αγγλία την ίδια χρονιά.
Ο οίκος Julien’s Auctions βγάζει κι άλλα «απομεινάρια» του Ψυχρού Πολέμου, όπως ένα μαθητικό έλεγχο του Τσε Γκεβάρα από το 1942, επιστολές του ιδίου με ιδιόχειρη υπογραφή ή με την υπογραφή του συντρόφου του, Φιντέλ Κάστρο, σε μία από τις οποίες εκθέτει μάλιστα τα σχέδιά του για να διεισδύσει λαθραία στην Αβάνα (υπολογίζεται πως θα πωληθούν στην τιμή των 1.000 έως 1.500 δολαρίων), αλλά και αντικείμενα που συνδέονται με την περίοδο της αμερικανοσοβιετικής κούρσας για την κατάκτηση του διαστήματος.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε τη δημοπρασία ζωντανά το Σάββατο 13/2 εδώ.
