Θα μπορούσε να είναι ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας που συνοδεύει την πολύκροτη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, όμως δυστυχώς αποτελεί ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο. Στην περίπτωση που ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ αποφασίσει να επιβάλλει δασμούς της τάξης του 60% σε όλα τα κινεζικά προϊόντα και 10% ή 20% στα προϊόντα τρίτων χωρών, όπως δήλωσε προεκλογικά, θα πυροδοτήσει ένα παγκόσμιο ντόμινο αντιποίνων.
Και αν η παγκόσμια οικονομία αρχίσει να λειτουργεί σε καθεστώς υψηλών δασμών, ένα πράγμα είναι σίγουρο ότι θα συμβεί: οι επιχειρήσεις θα περάσουν το επιπρόσθετο κόστος στους καταναλωτές, που συνεπάγεται ότι ουσιαστικά οι πολίτες είναι αυτοί που θα πληρώσουν τους δασμούς του Τραμπ.
Πολλά έχουν γραφτεί το τελευταίο διάστημα για τις επιπτώσεις που θα έχει το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, τόσο στην παγκόσμια οικονομία, όσο και στις αποδόσεις των δημοφιλέστερων assets. Από το ντόμινο των δασμών και κατ’ επέκταση την έναρξη ενός γενικευμένου εμπορικού πολέμου, έως τις διακυμάνσεις των ομολόγων, του χρυσού, του πετρελαίου και των μετοχών, οι πολιτικές που θα εφαρμόσει ο Τραμπ – και όχι οι υποσχέσεις του – θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις των επόμενων ετών.
Όπως έχει αναφέρει το liberal, ο μεγαλύτερος φόβος σχετίζεται με τον κίνδυνο ενός νέου, παγκόσμιου αυτή τη φορά, εμπορικού πολέμου, του οποίου οι επιπτώσεις θα είναι ανυπολόγιστες. Οι δασμοί δεν είναι τίποτα άλλο από φόροι στις εισαγωγές. Αυξάνουν δηλαδή τα έξοδα των επιχειρήσεων και κάπως έτσι θα οδηγηθούμε σε νέες ανατιμήσεις, σε μία περίοδο, μάλιστα, που Αμερική και Ευρώπη προσπαθούν να θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό.
Όσο για τις προσδοκίες των αγορών, ήδη από χθες είχαμε τα πρώτα δείγματα γραφής. Οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων πήραν την ανιούσα, με το 10ετές να ξεπερνάει το 4,5%, το δολάριο ενισχύθηκε έως άνω του 2% έναντι του ευρώ, που είναι η μεγαλύτερη άνοδος από το 2020, ενώ το bitcoin σημείωσε νέο ιστορικό υψηλό πάνω από τα 75.000 δολάρια.
Όμως, για να έχουμε μία πιο ξεκάθαρη εικόνα του τι μέλλει γενέσθαι, καλό θα είναι να διαχωρίσουμε τις επιπτώσεις της εκλογής Τραμπ σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες. Όλα όσα βλέπουμε τις τελευταίες ώρες είναι αποτέλεσμα μίας πρώτης αντίδρασης. Σαφώς και ορισμένα assets… βιάζονται να προεξοφλήσουν το Trump effect, όμως είναι δεδομένο ότι καταγράφεται και ένα ράλι (όπως αυτό στη Wall Street) κυρίως ανακούφισης, γιατί πολύ απλά το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν σαφές κι έτσι αποφεύχθηκε το σενάριο της αμφισβήτησης.
Όσο για την εντύπωση που έχει καλλιεργηθεί, ότι ο Τραμπ είναι θετικός παράγοντας για τις αγορές, καμία πρόβλεψη δεν μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής, από τη στιγμή που υπάρχει το ενδεχόμενο επιβολής δασμών. Για παράδειγμα, η Oxford Economics προχωρά σε μερική αναβάθμιση της εκτίμησης για το παγκόσμιο ΑΕΠ βραχυπρόθεσμα, με τη λογική ότι η πιο χαλαρή νομισματική πολιτική, κατά τη διάρκεια του 2025, θα ενισχύσει την οικονομική δραστηριότητα. Παρ’ όλα αυτά, ο οίκος σημειώνει ότι η ώθηση που θα δεχτεί η οικονομία, θα εξαρτηθεί από το ύψος των δασμών που τελικά θα επιβληθούν. Ακόμη και αν δεν οδηγηθούμε σε παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, η επιβολή στοχευμένων δασμών σε προϊόντα από την Κίνα, την Ε.Ε., το Μεξικό και τον Καναδά, θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα στο διεθνές εμπόριο.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι στην προηγούμενη θητεία του, ο Τραμπ επέβαλε δασμούς της τάξης των 380 δισ. δολαρίων το 2018 και το 2019, που οδήγησαν σε επιπλέον φόρους για τους Αμερικανούς, περίπου στα 80 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Tax Foundation. Το αμερικανικό think tank υπολογίζει ότι οι νέοι δασμοί που έχει υποσχεθεί ο Τραμπ θα οδηγήσουν σε επιπλέον φόρους, ύψους 524 δισ. δολαρίων ετησίως, θα συρρικνώσουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ, κατά τουλάχιστον 0,8%, ενώ εκτιμάται ότι θα χαθούν και 684.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Άρα, η δεύτερη θητεία Τραμπ θα έχει τουλάχιστον 6 φορές μεγαλύτερο αντίκτυπο, μειώνοντας την αγοραστική δύναμη των Αμερικανών έως και κατά 78 δισ. δολάρια ετησίως.
Μάλιστα, το Tax Foundation προειδοποιεί ότι οι υπολογισμοί του δεν λαμβάνουν υπόψη τις συνέπειες των αντιποίνων, των δασμών δηλαδή που θα επιβάλλουν οι υπόλοιπες χώρες στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων και σε καμία περίπτωση δεν υπολογίζονται οι επιπτώσεις ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου.
Μία άλλη επίπτωση των δασμών είναι η αναζωπύρωση του πληθωρισμού, με την ακρίβεια να έχει ήδη πλήξει τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Στην περίπτωση που η Fed πατήσει φρένο στη μείωση των επιτοκίων, για να αποτρέψει την αναθέρμανση του φαινομένου, το καθεστώς υψηλότερων επιτοκίων θα έχει αρνητικές συνέπειες για την οικονομική και επενδυτική δραστηριότητα.
Αν όλα αυτά τα σενάρια σας μοιάζουν ζοφερά, κρατηθείτε γιατί υπάρχει και χειρότερο. Οι Ρεπουμπλικάνοι καταφέρνουν να εξασφαλίσουν τον έλεγχο τόσο του Λευκού Οίκου όσο και του Κογκρέσου και ταυτόχρονα αυτή είναι η δεύτερη και τελευταία τετραετία του Τραμπ. Με τον εκλεγμένο πρόεδρο να μην έχει κάτι άλλο να περιμένει, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να εφαρμόσει ακόμα πιο ακραία μέτρα, όπως λ.χ. υψηλότερους δασμούς σε όλες τις εισαγωγές, ανατρέποντας την πρόοδο των τελευταίων δεκαετιών στο παγκόσμιο εμπόριο.
