Ο ένας «ενεργειακός» γολγοθάς διαδέχεται τον άλλον στην Ευρώπη. Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ μετά την κοινή απόφαση για το πλαφόν στην τιμή χονδρικής του ολλανδικού συμβολαίου TTF του επόμενου μήνα, το οποίο θα ενεργοποιείται αν οι τιμές υπερβαίνουν τα 180 ευρώ /Mw επί τριημέρου, καλούνται να διαχειριστούν off the record προς το παρόν άλλο ένα πρόβλημα:
Την απειλή διακοπής της πώλησης υγροποιημένου φυσικού αερίου – εφεξής LNG - από το Κατάρ στην Ευρώπη, λόγω της δυσαρέσκειας του για τη διαχείριση των Βρυξελλών όσον αφορά το πρόσφατο σκάνδαλο στην ευρωβουλή.
Υπενθυμίζουμε ότι έως ότου ολοκληρωθεί η έρευνα για διαφθορά που διενεργεί το Βέλγιο, η ηγεσία του Ευρωκοινοβουλίου αποφάσισε την αναστολή της ατζέντας για τα θέματα Ευρώπης - Κατάρ.
Η Ντόχα αρνούμενη την εμπλοκή της θεωρεί μονομερή προσέγγιση το γεγονός ότι περιορίζεται ο διάλογος για τη συνεργασία με το Κατάρ πριν τελειώσει η νομική διαδικασία, με διπλωμάτες να δηλώνουν χαρακτηριστικά ότι θα επηρεαστεί αρνητικά η περιφερειακή και παγκόσμια συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των συζητήσεων για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια.
Πόσο εξαρτώμαστε ενεργειακά από το Κατάρ;
Η αλήθεια είναι ότι το Κατάρ διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο μετά τη Ρωσία και το Ιράν - σχεδόν 25 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα - και είναι πέμπτο στην παραγωγή φυσικού αερίου, με 171,3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2020. Είναι δε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο.
Όμως αναζητώντας τις ευρωπαϊκές εισαγωγές, βλέπουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτει μόλις το 5% των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου, ποσοστό πολύ κατώτερο από το αντίστοιχο της Νορβηγίας ή της Αλγερίας για παράδειγμα.
Το πρόβλημα δεν είναι λοιπόν στις τρέχουσες εισαγωγές, αλλά στις προοπτικές που εμφανίζει η ενεργειακή συνεργασία της Ευρώπης με το Κατάρ η οποία θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια με δύο μεγάλα έργα που αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2026 και το 2027.
Οι προοπτικές αυτές αναδείχθηκαν τον Νοέμβριο του 2021, όταν η Βρετανία αντιμετώπισε μεγάλες ελλείψεις σε φυσικό αέριο και το Κατάρ παρενέβη «σώζοντας» την κατάσταση με τέσσερα γιγάντια δεξαμενόπλοια που μετέφεραν LNG, μέσω της Διώρυγας του Σουέζ και της Μεσογείου στη Βόρεια Θάλασσα.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος Ρωσίας Ουκρανίας και εκτροχιάστηκαν οι σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία, πέραν των ΗΠΑ το Κατάρ διεφάνη επίσης ως ένας από τους προφανείς στόχους για τη «σύσφιξη» των ενεργειακών σχέσεων, παρά το γεγονός ότι η συνεργασία αυτή χρειαζόταν βάθος χρόνου για να ωριμάσει. Βλέπετε, παρά τα τεράστια αποθέματα, η παραγωγή του Εμιράτου ήταν ήδη κοντά στο ανώτατο όριο και ακόμη και αν εξαντλούνταν άμεσα όλες οι παραγωγικές του δυνατότητες, το Κατάρ θα μπορούσε να μεταφέρει το πολύ 60.000 επιπλέον κυβικά μέτρα την ημέρα στην Ευρώπη.
Αυτό όμως δε σήμαινε ότι οι δυνατότητες παραγωγής μετά από τις κατάλληλες επενδύσεις δεν μπορούσαν να ανέλθουν σε πολύ μεγαλύτερα νούμερα, κάτι που έγινε φανερό και από τη νέα «αντίληψη» της εξωτερικής πολιτικής του Κατάρ, μέσα από το πρίσμα της βοήθειας προς την Ευρώπη.
Απόλυτα σχετική άλλωστε με αυτή τη βοήθεια ήταν η επίσκεψη του Εμίρη του Κατάρ, Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι στην Ουάσιγκτον στα τέλη του Ιανουαρίου του 2022, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να χαρακτηρίζει το Κατάρ «σημαντικό σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ», Major Non-NATO Ally -, αναβαθμίζοντας έτσι την γεωστρατηγική σημασία του Εμιράτου και ζητώντας από το Κατάρ να αυξήσει τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου η τελευταία να βρει εναλλακτικές πηγές προμήθειας.
Για την ιστορία το Κατάρ ελέγχει το 18,5% της ρωσικής πετρελαϊκής εταιρείας Rosneft και στις 30 Ιουνίου του 2022 ο Καταριανός Ταγιέμπ Μπελμάχντι ανέλαβε νέος επικεφαλής του διοικητικού συμβουλίου του ρωσικού πετρελαϊκού κολοσσού στη θέση του πρώην καγκελάριου της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος είχε παραιτηθεί από τη θέση αυτή τον Μάιο. Επίσης, οι Φαϊσάλ Αλσουαΐντι και Χάμαντ Ρασίντ Αλ Μοχανάντι, που εκπροσωπούν το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ Qater Investment Authority, εντάχθηκαν στο διοικητικό συμβούλιο της κορυφαίας πετρελαϊκής εταιρείας της Ρωσίας.
Οι σχεδιασμοί για τα επόμενα χρόνια
Το 2022 ξεκίνησε ήδη η πρώτη φάση της επέκτασης της παραγωγικής ικανότητας του Κατάρ – το επιχειρηματικό σχέδιο γνωστό ως North Field East -προκειμένου να μπορεί να τροφοδοτήσει την Ευρώπη με μεγαλύτερες ποσότητες αερίου.
Σε πρόσφατο αφιέρωμα της η Politico ανέδειξε τις συμφωνίες που υπέγραψαν μόλις πριν από λίγους μήνες οι γερμανικές εταιρείες ενέργειας με την κρατική εταιρεία Qatar Energy και την αμερικανική εταιρεία Conoco Phillips.
Η Γερμανία όμως δεν είναι η μόνη που προσπαθεί να εξασφαλίσει αυξημένες προμήθειες, αν και είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που έχει υπογράψει μακροπρόθεσμη συμφωνία με το Κατάρ.
Η Ιταλία έχει επίσης ενδιαφερθεί για το LNG του Κατάρ, όχι όμως μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων αλλά μέσω συμφωνιών spot market, ήτοι αγορά και άμεση παράδοση.
Ο γαλλικός ενεργειακός κολοσσός Total Energies και η ιταλική Eni κατέχουν επίσης σημαντικά μερίδια στην ανάπτυξη LNG του Βορειοανατολικού Πεδίου του Κατάρ, το οποίο και αποτελεί το μεγαλύτερο έργο LNG στον κόσμο και είναι «αδελφό έργο» με το North Field South.
Ποια θα είναι η εξέλιξη αυτών των συμφωνιών εφεξής;
Μέχρι στιγμής οι δηλώσεις πάνω σε αυτό το ερώτημα ακολουθούν τους κανόνες της διπλωματίας. O Ράσμους Αντρέσεν, ευρωβουλευτής και εκπρόσωπος των Γερμανών Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δήλωσε ότι αυτή τη στιγμή εξετάζονται όλα όσα σχετίζονται με το Κατάρ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ότι η Γερμανία δεν είναι η μόνη χώρα της ΕΕ με στενούς ενεργειακούς δεσμούς με το Κατάρ...
Ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας δε Ρόμπερτ Χάμπεκ υποστήριξε ότι πρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ της δωροδοκίας και του εμπορίου. «Η δωροδοκία είναι ποινικό αδίκημα και το εμπόριο με άλλες χώρες ναι μεν σταθμίζει τις ηθικές παραμέτρους, αλλά ταυτόχρονα εξασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού...».
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά,συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
