Το μαρτύριο της σταγόνας συνεχίζεται στις αγορές. Μικρές - μικρές σταγόνες πέφτουν αργά και βασανιστικά στις αγορές, προκαλώντας αναταράξεις που οδηγούν από τη μια πλευρά στον κατακλυσμό από την υποχώρηση των τιμών και από την άλλη στα κύματα που απειλούν την πραγματική οικονομία.
Μέχρι και πριν από 12 μήνες, η αγωνία και ο φόβος των επενδυτών εστιάζονταν, στο πότε θα αυξηθούν τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών και στο πότε θα αντιστραφεί η ποσοτική χαλάρωση. Επομένως οι σκέψεις, οι δηλώσεις και οι αποφάσεις της Fed, της ECB, της ΒοΕ καθώς και της ΒοJ, αποτελούσαν για καιρό το κυρίαρχο σημείο αναφοράς της παγκόσμιας επενδυτικής κοινότητας. Αυτή ήταν λοιπόν, η πρώτη σταγόνα.
Έτσι όταν οι κεντρικές τράπεζες, βεβαιώθηκαν ότι ο πληθωρισμός δεν ήταν ούτε συγκυριακός, ούτε παροδικός, ότι δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα της υπερβολικής ζήτησης, αλλά κυρίως της στρεβλωμένης προσφοράς, τότε αποφάσισαν να πάρουν το όπλο των επιτοκίων στα χέρια τους.
Πώς επιδρούν τα επιτόκια στις αγορές;
Αφ’ ενός, η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζει τις εταιρείες κυρίως ως προς το κόστος του χρήματος και τα χρηματοοικονομικά έξοδα, που εμφανίζουν στις λογιστικές καταστάσεις τους. Διότι για το ίδιο ποσό δανείου, απαιτούνται υψηλότερες τοκοχρεολυτικές δόσεις. Ένα γεγονός που μειώνει τα περιθώρια κέρδους στις εταιρείες, που είναι εκτεθειμένες σε υψηλό δανεισμό. Επιπλέον ανατρέπονται ή επιβραδύνονται οι αναπτυξιακές κινήσεις. Και αυτό διότι η πρόσβαση στις αγορές ομολόγων, στις αγορές εναλλακτικών πηγών κεφαλαίων, καθίσταται δυσκολότερη, καθώς όλοι οι χρηματοδότες ζητούν υψηλότερες αποδόσεις στα κεφάλαια που δανείζουν.
Αφ’ ετέρου, η αύξηση των επιτοκίων μεταβάλει άρδην τους αριθμοδείκτες με βάση τους οποίους αποτιμώνται οι εταιρείες και οι μετοχές. Για παράδειγμα, οι πολλαπλασιαστές των κερδών μειώνονται, οπότε υποχωρούν οι τιμές των μετοχών. Διότι διαφορετικά είναι τα «λογικά» και «αποδεκτά» Ρ/Ε, όταν τα επιτόκια είναι στο 0% και διαφορετικά όταν τα επιτόκια των σταθερών και εξασφαλισμένων αποδόσεων, αυξάνονται στο 0,5%, στο 1%, στο 2% ή στο 3%.
Επομένως τα αυξημένα επιτόκια οδηγούν σε μείωση της κερδοφορίας των εταιρειών και σε μείωση της αποτίμησης των μετοχών.
Η δεύτερη σταγόνα, που τρόμαξε τις αγορές, ήταν η έκρηξη του ενεργειακού κόστους. Ειδικά στο χώρο της βιομηχανικής παραγωγής και των μεταφορών, ο αυξημένος αυτός συντελεστής κόστους, θα συμπιέσει σημαντικά τα περιθώρια κέρδους. Οι πρώτες ύλες αγοράζονται σε υψηλότερες τιμές, μεταποιούνται με υψηλότερο κόστος και διανέμονται στα εμπορικά δίκτυα των καταναλωτών με σημαντική ενεργειακή επιβάρυνση.
Η τρίτη σταγόνα που έσπειρε τον πανικό ειδικά την περασμένη εβδομάδα, έπεσε, μετά από τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων μιας σειράς εταιρειών της Wall Street. Τι έδειξαν τα αποτελέσματα; Ισχυρά σημάδια μείωσης του τζίρου, ακόμα και στις αλυσίδες καταναλωτικών προϊόντων. Τι σημαίνει αυτό και πως μετουσιώνεται στις λογιστικές καταστάσεις των εταιρειών; Σημαίνει ότι εκτός από τη μείωση του ποσοστού κέδρους, για παράδειγμα από το 8% του τζίρου στο 4%, μειώνεται και ο τζίρος από το 10 εκατ. στα 9 εκατ. Κάτι που οδηγεί τα τελικά κέρδη, σε πολύ μειωμένο απόλυτο μέγεθος.
Όμως δεν τελειώσαμε εδώ. Υπάρχει και τέταρτη σταγόνα που θα πέσει στη Wall Street. Μια σταγόνα που όλοι την βλέπουν να έρχεται, μη γνωρίζοντας όμως, πως θα τους επηρεάσει. Και αυτή η σταγόνα μπορεί να λέγεται «αποπαγκοσμιοποίηση», ή «ανέγερση οικονομικών και εμπορικών τειχών», ή «εθνικός οικονομικός προστατευτισμός» ή ριζική μεταβολή της παγκόσμιας παραγωγικής κατανομής και επανασχεδιασμός εφοδιαστικής αλυσίδας για γεωπολιτικούς και οικονομικούς λόγους.
Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε τι κόσμος θα ξημερώσει μετά τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία. Ούτε γνωρίζουμε τις διεργασίες που θα εξελίσσονται εν τω μεταξύ και τις οικονομικές και γεωπολιτικές συμμαχίες που θα διαμορφώνονται. Για παράδειγμα, προς το παρόν είναι ορατά δυο στρατόπεδα. Αυτό των χωρών που διαθέτουν πλεονάσματα φυσικών πόρων, βιομηχανικών πρώτων υλών και εκείνο των χωρών που η οικονομία τους βασίζεται πάνω στην επεξεργασία και κατανάλωση αυτών ακριβώς των πηγών. Δυο στρατόπεδα εμφανίζονται και στον χώρο της τεχνολογίας. Το ένα στρατόπεδο αποτελείται από τις χώρες που καινοτομούν και δημιουργούν τεχνολογία. Και το δεύτερο αποτελείται από τις χώρες, που είτε παράγουν τεχνολογικά προϊόντα ευρείας κατανάλωσης για λογαριασμό των πρώτων χωρών, είτε αντιγράφουν την τεχνολογία, είτε απλά αγοράζουν τεχνολογία.
Το πρώτο στρατόπεδο είναι οικονομικά πιο δεμένο, ωστόσο οι πολιτικές που θα εφαρμόσει, εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τις αποφάσεις των πολιτών των χωρών που συγκροτούν το στρατόπεδο αυτό. Αντιθέτως, στο δεύτερο στρατόπεδο, οι αποφάσεις είναι του ενός ανδρός, είναι ταχύτατες και δεν υπόκεινται ούτε σε αμφισβήτηση, ούτε σε λογοδοσία.
Και αυτή η σταγόνα, που προς το παρόν δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί και να καταγραφεί στις λογιστικές καταστάσεις των εταιρειών, είναι σίγουρο ότι θα επιδράσει καταλυτικά στα χρηματιστηριακά δρώμενα.
Η Δύση θα πληρώσει ακριβά τον λογαριασμό της μεταφοράς μεγάλου μέρους της παραγωγικής δραστηριότητας της στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, καθώς και σε άλλες χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα. Η κίνηση της Δύσης προς την Ανατολή, αποσκοπούσε αφ’ ενός στη μείωση του κόστους παραγωγής και αφ' ετέρου στον εκδημοκρατισμό των χωρών αυτών. Τον πρώτο στόχο τον πέτυχε, πυροβολώντας όμως τα πόδια της, ενώ στο δεύτερο στόχο απέτυχε παταγωδώς. Δυστυχώς και οι δυο προαναφερθείσες κινήσεις, επιστρέφουν σήμερα σαν ακριβός λογαριασμός, που θα επιβαρύνει τις χρηματιστηριακές αγορές ακόμα περισσότερο.
