Δύο ερωτήματα τριβελίζουν το μυαλό όλων, μετά την κατάρρευση των χρηματαγορών την περασμένη εβδομάδα. Θα δούμε κάτι όμοιο σύντομα; H απάντηση είναι ότι μάλλον όχι.
Ό,τι συνέβη ήταν ένας συνδυασμός στρεβλώσεων που συγχρονίστηκαν και ξέσπασαν ταυτόχρονα. Όπως ακριβώς ένας τυφώνας βαθμίδας 5 προσγειώνεται σε μια περιοχή.
Έχει ολοκληρωθεί η διόρθωση; Eπίσης, μάλλον όχι καθώς οι συνθήκες που διαμόρφωσαν το φαινόμενο δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί.
Ποιες ήταν λοιπόν οι αιτίες της πτώσης και γιατί δεν συνιστούν για την ώρα ένα bear market; Μπορεί να είναι προάγγελος αλλά όχι η αρχή μιας μεγάλης αλλαγής τάσης. Δυστυχώς, όπως έχουμε επισημάνει συχνά, οι αγορές ενσωματώνουν χρόνιες στρεβλώσεις που μπορεί ανά πάση στιγμή να εκδηλωθούν με χαοτικό τρόπο.
Για παράδειγμα, το σενάριο ότι η οικονομία θα έχει ομαλή προσγείωση, χωρίς πληθωρισμό και με όλους τους οικονομικούς δείκτες σε άνθηση, την ώρα που η FED θα κατεβάζει τα επιτόκια, σε ένα ενάρετο κύκλο ευεξίας. Ένα εντελώς αφελές εξιδανικευμένο σενάριο που μόνο μερικά στοιχεία αν δεν επαληθευτούν, όλες οι προβλέψεις πέφτουν έξω και ξεκινούν αναταράξεις.
Κάπως έτσι, κάποιες ανακοινώσεις για την ανεργία να αναγνωστούν με τρόπο που δημιούργησε μικρό πανικό που γρήγορα ξέφυγε σε συνδυασμό με άλλες παραμέτρους. Όπως ότι το Hedge Fund, Elliott Management έστειλε γράμμα στους πελάτες του ότι η ΝVIDIA και η παράκρουση για την Τεχνητή Νοημοσύνη είναι σε επίπεδο φούσκας!
Ακόμα, η είδηση ότι ο W. Buffet έκοψε στο μισό τη θέση της Berkshire στην Apple στο δεύτερο τρίμηνο, ενώ οι συνολικές πωλήσεις ξεπέρασαν τα $75 δισ. την ίδια περίοδο. Τα ταμειακά διαθέσιμα της Berkshire έφτασαν το αστρονομικό ποσό των $276 δισ. Πράγμα που μεταφράζεται ότι είτε η αγορά είναι υπερτιμημένη, είτε ότι η εμβληματική επενδυτική εταιρεία δεν βρίσκει ευκαιρίες να διοχετεύσει την τεράστια ανεκμετάλλευτη ρευστότητα που έχει συσσωρεύσει.
Επίσης, για πολύ καιρό οι χρηματαγορές αγνοούν τους γεωπολιτικούς κινδύνους. Εδώ υπάρχει μια διαφωνία με τους έμπειρους χρηματιστές που βάζουν στο τέλος των κριτηρίων τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Η ορθή αντίληψη πως η αντίδραση των αγορών είναι ουδέτερη σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα συγχέεται με τις μακροπρόθεσμες συνέπειες κάποιων γεγονότων. Οι συνέπειες των πρόσφατων συγκρούσεων, φαίνεται να αποκτούν πια μόνιμα χαρακτηριστικά.
Όπως ότι οι ταυτόχρονοι πόλεμοι και η αντιπαλότητα με την Κίνα έχει μεταβάλλει την τάση του πληθωρισμού σε σχέση με την προηγούμενη τριακονταετία. Ακόμα, ότι τα τύμπανα του πολέμου ηχούν όλο και εγγύτερα διαταράσσοντας το εμπόριο και την εφοδιαστική αλυσίδα. Επίσης, σε κάθε διένεξη, προστίθενται νέες αβεβαιότητες, αλλάζοντας υπογείως τις ισορροπίες.
Ένας παράγοντας, που δεν αναφέρεται καν στις αναλύσεις, αλλά εκούσια επηρεάζει τις εξελίξεις, έχει να κάνει με την Κίνα. Η παρατεταμένη αδυναμία του κινέζικου μοντέλου, αφαιρεί από το παγκόσμιο σύστημα έναν πρωταγωνιστή που δυνητικά θα μπορούσε να απορροφήσει τους κραδασμούς. Οι πιο απαισιόδοξοι ανησυχούν ότι το μόνο που μας λείπει, είναι η ταυτόχρονη επιβράδυνση ή ακόμα και ύφεση σε αμερικανική και κινεζική οικονομία.
Και φτάνουμε στο τελευταίο γρανάζι που αφορά το περίφημο carry trade του ιαπωνικού γιέν (JPY). Μια πρακτική που συμβαίνει δεκαετίες, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει εκτιναχθεί, ενώ οι διατραπεζικές ή ενδοτραπεζικές συναλλαγές ίσως είναι αδύνατο να υπολογιστούν στην παρούσα.
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος, η ισοτιμία δολαρίου/γιεν έχει σημειώσει πτώση που ξεπερνάει το 10% από τις αρχές Ιουλίου, η οποία είναι τερατώδης για την αγορά συναλλάγματος.
Οι εκτιμήσεις της TS Lombard για το δανειακό χρέος που πρέπει να αποπληρωθεί ξεπερνάει το $1 τρισεκατομμύριο. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) εκτιμά πως ο διασυνοριακός δανεισμός σε JPY έχει αυξηθεί κατά $742 δισ. από το τέλος του 2021, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι όλο carry trade. H UBS πιστεύει πως το σωρευτικό χρέος ήταν $500 δισ. στην αρχή της χρονιάς, ενώ άλλες αναλύσεις θεωρούν πως ήδη το μισό έχει κλείσει.
Υπάρχουν και κάποιες δυναμικές στην αγορά που υποτιμούνται, παρότι είναι επαναλαμβανόμενες. Δεν είναι πρωτόγνωρο μα φυσάνε «μελτέμια» στις χρηματαγορές τον Αύγουστο. Όπως ακόμα είναι κοινό μυστικό πως τα αφεντικά και οι έμπειροι διαχειριστές λείπουν σε διακοπές και έχουν αφήσει τους πιο άπειρους νεότερους και τα αλγοριθμικά μηχανάκια να κάνουν τη δουλειά…
Ο δείκτης φόβου υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε 3 μόνο μέρες, ενώ το ενδοσυνεδριακό υψηλό τη Δευτέρα ήταν πάνω από 300% από το κλείσιμο στο τέλος Ιουλίου. Είναι πολύ πιθανό, οι εβδομαδιαίες λήξεις και η συμμετοχή μικροεπενδυτών να έχει εκτοξεύσει τη μεταβλητότητα σε μια κατηγορία προϊόντων, που κάποτε ήταν μόνο για επαγγελματίες.
Αξίζει να αναφέρουμε σαν παρένθεση, ότι τα funds που υποτίθεται πως θα εξασφάλιζαν προστασία από τη μεταβλητότητα, απέτυχαν να εξαργυρώσουν τη μοναδική στιγμή. Τα ονομαζόμενα «covered call ETF’s» με υπό διαχείριση κεφάλαια $80 δισ., δεν άρπαξαν την ευκαιρία, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι μπορούν να λειτουργήσουν μόνο σε ήρεμη θάλασσα !!!
Το σημείωμα της Gillian Tett στην FT επισημαίνει πως μια εβδομάδα πριν την κατάρρευση, πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση μεταξύ έμπειρων στελεχών της επενδυτικής κοινότητας και κανείς δεν εξέφρασε κάποια ανησυχία, ούτε βρισκόταν στα ραντάρ τους ένα ελάχιστο από όσα συνέβησαν. Αυτό είναι από μόνο του ανησυχητικό καθώς αναδεικνύει της έλλειψη ικανότητας επιβίωσης μεταξύ των λαμπρότερων από τα μυαλά της χρηματαγοράς.
Οι ενέργειες της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας ήταν αναπόφευκτες. Τα στελέχη της είχαν επίγνωση ότι μπορεί να δημιουργηθεί αναταραχή στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα, ωστόσο οφείλουν να εφαρμόσουν την εντολή να προστατέψουν την οικονομία της χώρας τους που δεχόταν ασφυκτικές πιέσεις από την αδυναμία του νομίσματος.
Το ίδιο θα κληθεί να κάνει και η FED σύντομα. Το πρόβλημα που μάλλον συνδέει όλα τα παραπάνω, είναι πως οι χρηματαγορές εξαρτώνται υπερβολικά από τις ενέργειες των Κεντρικών Τραπεζών και συχνά καταφεύγουν στον εκβιασμό, αν οι τελευταίες δεν υποκύψουν στους όρους τους.
Από ότι φαίνεται μετά από ψύχραιμη ανάγνωση, οι χρηματαγορές έψαχναν αφορμή για να διορθώσουν. Συχνά διαισθάνονται την υπερβολή και επιχειρούν αυτοκάθαρση. Είναι αντίδραση του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Ενός ανοσοποιητικού που τείνει να γίνει αυτοάνοσο, δημιουργώντας σύντομες αλλά τρομακτικές σε διαστάσεις κρίσεις
Όλα τα παραπάνω αίτια μπορούν από μόνα τους ή συνδυαστικά να δημιουργήσουν την επόμενη καταιγίδα. Το συμπέρασμα από την πρόσφατη, ήταν πως ουδείς ήταν προετοιμασμένος στο ελάχιστο…
