Η πρώτη έκδοση «πράσινου ομολόγου» Νext GenerationEUτης ΕΕ στις 12 Οκτωβρίου στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Συγκέντρωσε 12 δισ. ευρώ που θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για πράσινες και βιώσιμες επενδύσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκδοση πράσινου ομολόγου στην ιστορία, σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 15ετές ομόλογο που λήγει το 2037, υπερκαλύφθηκε 11 φορές, έχει τοκομερίδιο 0,40, ενώ το βιβλίο προσφορών ξεπέρασε τα 135 δισ. ευρώ, προσελκύοντας ένα ευρύτατο φάσμα επενδυτών.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η κίνηση αυτή όταν συνδυάζεται με τις εκδόσεις μεμονωμένων κρατών μελών, καθιστά την Ευρωπαϊκή Ένωση τον μεγαλύτερο εκδότη πράσινων ομολόγων στον κόσμο. Αλλάζει επίσης την ισορροπία της αγοράς, η οποία πλέον επικεντρώνεται περισσότερο στα κρατικά ομόλογα εις βάρος των εταιρικών.
Το νέο ομόλογο αντιπροσωπεύει την πρώτη δόση του κοινού δημόσιου χρέους που εκδόθηκε από την ΕΕ, ίση με το ένα τρίτο περίπου του Ταμείου Ανάκαμψης 800 δισεκατομμυρίων ευρώ/Covid-19. Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΕ στοχεύει να κατευθύνει τη ροή των χρημάτων προς ενέργειες για την καταπολέμηση της οικονομικής ζημίας που προκαλεί η πανδημία και να υποστηρίξει τόσο τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία όσο και τον εκσυγχρονισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων, με στόχο μια πιο πράσινη, πιο ψηφιακή και πιο ανθεκτική Ευρώπη.
Ελληνικό «πράσινο» ομόλογο
Φαίνεται ότι η Ελλάδα παρά το μικρό της αποτύπωμα άνθρακα, φιλοδοξεί να συνεισφέρει σημαντικά στην παγκόσμια προσπάθεια για την πράσινη μετάβαση. Ο υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας που μετείχε σε συνάντηση της συμμαχίας στη COP26 στη Γλασκώβη αναφέρθηκε στο σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών με στόχο την έκδοση του πρώτου "πράσινου" ομολόγου του Δημοσίου, το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Η δυνατότητα έκδοσης κρατικού «πράσινου» ομολόγου είναι υπό εξέταση με σκοπό να διαμορφωθεί ένα φάκελος επιλέξιμων έργων τα οποία θα χρηματοδοτηθούν μέσω «πράσινων» ή βιώσιμων ομολόγων μέσα στα προσεχή χρόνια.
Στην κατεύθυνση αυτή, υπάρχει η σκέψη πρόβλεψης φορολογικών κινήτρων για τις επιχειρήσεις με τη μορφή υπεραπόσβεσης για πράσινες δαπάνες αλλά και για δαπάνες καινοτομίας και έρευνας.
Πώς θα λειτουργήσει
Το πλαίσιο το οποίο συμμορφώνεται πλήρως με τις αρχές των πράσινων ομολόγων της Διεθνούς Ένωσης Κεφαλαιαγορών (ICMA), η οποία αποτελεί πρότυπο της αγοράς για τα πράσινα ομόλογα, διαβεβαιώνει τους επενδυτές ότι τα κεφάλαια που θα κινητοποιηθούν θα χρησιμοποιηθούν για πράσινες επενδύσεις.
Οι αναφορές της Επιτροπής σχετικά με τη χρήση των εσόδων και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δαπανών που χρηματοδοτούνται από πράσινα ομόλογα NextGenerationEU, θα υποβάλλονται σε ανεξάρτητο έλεγχο. Τουλάχιστον το 37 % κάθε σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας πρέπει να είναι αφιερωμένο στην πράσινη μετάβαση, ενώ πολλά κράτη μέλη προσπαθούν να υπερβούν αυτό το ποσοστό. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, επενδύσεις που έχουν ήδη εγκριθεί αφορούν ερευνητική πλατφόρμα για την ενεργειακή μετάβαση στο Βέλγιο ή την κατασκευή σταθμών αιολικής ενέργειας σε χερσαίες εκτάσεις στη Λιθουανία.
Όσον αφορά το προφίλ των επενδυτών που επένδυσαν στην «πράσινη» έκδοση του Οκτωβρίου η Μ.Βρετανία είχε τη μερίδα του λέοντος με 29% και ακολούθησαν οι Σκανδιναβικές χώρες με 12%, Ολλανδία-Βέλγιο με 11%, η Γαλλία με 11%, η Γερμανία με 10% και η Ιταλία με 9%. Στην κατηγορία των επενδυτών με 39% πρώτοι οι Διαχειριστές κεφαλαίων ακολουθούμενοι από τα τμήματα διαχείρισης διαθεσίμων των τραπεζών με 23%.
Εν κατακλείδι, το λανσάρισμα του νέου ομολόγου είναι σημαντικό για την αγορά πράσινων ομολόγων για δύο λόγους : πρώτον ως εγγύηση για τον τρόπο χρήσης των κεφαλαίων από τις χώρες μέλη και στη συνέχεια, επειδή συμβάλλει στην αλλαγή των δομών της αγοράς πράσινων ομολόγων.
