Ο ταχύτερος κύκλος επιτοκιακών αυξήσεων εδώ και δεκαετίες και πληθωρισμός που πλησιάζει διψήφια νούμερα ωθούν τους επενδυτές στο να εξετάζουν προσεκτικά τα μακροοικονομικά στοιχεία και τις κινήσεις των αγορών προσπαθώντας να βολιδοσκοπήσουν αν η παγκόσμια οικονομία οδεύει προς ύφεση.
Η οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται, πολλοί χρηματιστηριακοί δείκτες έχουν εισέλθει σε bear market ενώ το κόστος δανεισμού πιέζει τις καταναλωτικές δαπάνες και τα περιθώρια των επιχειρήσεων. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ πρόσφατα αύξησε τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης, η μεγαλύτερη αύξηση σε μια συνεδρίαση από το 1994, και δεσμεύτηκε ότι στόχος της είναι να συγκρατήσει τις πληθωριστικές πιέσεις ακόμη και αν προκαλέσει πτώση της ανάπτυξης. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά πλέον ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας δεν θα υπερβεί το 2,9% φέτος.
Τι δείχνουν οι δείκτες που παρακολουθούν στενά οι αγορές για τον κίνδυνο ύφεσης;
H καμπύλη αποδόσεων
Η καμπύλη ομολογιακών αποδόσεων στην αγορά των ΗΠΑ έχει αξιόπιστο ιστορικό προβλεψιμότητας ύφεσης, ιδιαίτερα όταν οι αποδόσεις των διετών ομολόγων υπερβαίνουν αυτές των 10ετων. Σήμερα το spread αυτό βρίσκεται γύρω στις 5 μονάδες βάσης, έχοντας αντιστραφεί σε αρνητική περιοχή πρόσφατα. Όσοι ανησυχούν για το ενδεχόμενο ύφεσης το παρακολουθούν με προσοχή.
Η ανησυχία είναι ότι η Fed, αντιμέτωπη με πληθωρισμό που τρέχει με πάνω από 8%, θα οδηγήσει τη νομισματική πολιτική σε αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «περιοριστική περιοχή», επιβραδύνοντας την οικονομική δραστηριότητα. Οι πιθανότητες να καταφέρει την ομαλή προσγείωση της οικονομίας στο στενό διάδρομο ασφάλειας θεωρούνται μικρές από αρκετούς αναλυτές.
Οι χρηματαγορές, έχοντας μειώσει τις προσδοκίες για το πόσο ψηλά θα ανεβάσει τα επιτόκια της η Fed, εκτιμούν τώρα ότι τα επιτόκια θα πέσουν κατά 20 μονάδες βάσης το διάστημα Απριλίου-Ιουλίου του 2023.
Οι δείκτες προμηθειών PMI
Οι δείκτες των υπευθύνων για τις προμήθειες των επιχειρήσεων (PMI) είναι αξιόπιστοι πρόδρομοι δείκτες για τη βιομηχανία, τις υπηρεσίες, τα αποθέματα, τις νέες παραγγελίες και κατά συνέπεια για την πορεία της ανάπτυξης. Ο σύνθετος παγκόσμιος δείκτης PMI της JP Morgan ήταν ο πιο αδύναμος τον Μάιο από τον Ιούλιο του 2020, με τη συνιστώσα για τις νέες παραγγελίες μόλις πάνω από το επίπεδο των 50 μονάδων που χωρίζει την ανάπτυξη της οικονομίας από τη συρρίκνωση. Στις ΗΠΑ, τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, οι δείκτες ΡΜΙ πήραν την κατιούσα τον Ιούνιο. Μετρήσεις κάτω από το 50 συνέπεσαν με υφέσεις το 2008 και το 2020. Το γεγονός ότι ο παγκόσμιος ΡΜΙ γλιστράει προς τις 50 μονάδες είναι ένδειξη ότι το μπουμ της οικονομίας μετά την πανδημική κρίση είναι πια πίσω μας.
Τα εμπορεύματα
Ο χαλκός, ένα βαρόμετρο της ανάπτυξης, σημείωσε πτώση 7% πρόσφατα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες εβδομαδιαίες απώλειες από το κραχ του Μαρτίου του 2020. Το ιστορικό του ως αξιόπιστος δείκτης ανάπτυξης η επερχόμενης ύφεσης του έχει δώσει το όνομα «Doctor copper» στις αγορές. Η τιμή του μετάλλου προς τον χρυσό έχει πέσει σε χαμηλό 18 μηνών. Η τιμή του πετρελαίου τύπου Brent έχει υποχωρήσει 10% και μάλλον θα σημειώσει τη μεγαλύτερη μηνιαία πτώση από τον Νοέμβριο.
Τα ομόλογα «σκουπίδια»
Το στρες που διακρίνει κανείς στα χαμηλής διαβάθμισης χρεόγραφα είναι άλλο ένα προειδοποιητικό σημάδι. Το κόστος χρηματοδότησης για τις αμερικανικές επιχειρήσεις μέσω χρεογράφων χωρίς επενδυτική βαθμίδα έχει σχεδόν διπλασιαστεί φέτος στο 8,51%. Στην ευρωζώνη οι αποδόσεις στα αντίστοιχα ομόλογα έχουν ανεβεί στο 6,8% από 2,8%.
Σύμφωνα με την BofA, αν το consensus υιοθετήσει την άποψη ότι οδεύουμε προς ύφεση, το πριμ στα ομόλογα - σκουπίδια στις ΗΠΑ θα κορυφωθεί στις 700 μονάδες βάσης. Με τα τωρινά spread γύρω στις 500 μβ, ο δείκτης των ομολόγων αυτών έχει διανύσει περίπου το 70% της διαδρομής που θα τιμολογεί με βεβαιότητα μια ύφεση, εκτιμά η επενδυτική τράπεζα. Τα spread των ομολόγων με διαβάθμιση ‘CCC’ η χαμηλότερη, που έχουν και το μεγαλύτερο ρίσκο αθέτησης πληρωμών, έχουν αυξηθεί πάνω από τις 1.000 μονάδες βάσης, ένδειξη σημαντικού στρες.
Το consensus που αλλάζει
Αριθμός μεγάλων επενδυτικών τραπεζών προειδοποιούν για αυξανόμενο κίνδυνο ύφεσης. Η Goldman Sachs δίνει 30% πιθανότητα στο σενάριο ύφεσης στην οικονομία των ΗΠΑ τον επόμενο χρόνο από 15% πριν ενώ η Morgan Stanley βλέπει πιθανότητα 35% το επόμενο 12μηνο. Η Citi βλέπει πιθανότητα σχεδόν 50% μιας παγκόσμιας ύφεσης.
