Η μεγαλύτερη ανατροπή των τελευταίων 125 ετών στο διεθνές εμπόριο και η σημαντικότερη εμπορική αναταραχή στην ιστορία των ΗΠΑ. Έτσι χαρακτηρίζουν οι ειδικοί τους δασμούς που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ και πλέον μπορούμε να πούμε και… επίσημα ότι ξεκινά ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος.
Οι αγορές βρίσκονται σε σοκ, με τον S&P 500 και τον Nasdaq να καταγράφουν χθες απώλειες 4,84% και 5,97%, αντίστοιχα, στο μεγαλύτερο sell-off από την πανδημία, ενώ η τιμή του χρυσού έφτασε έως και το επίπεδο των 3.200 δολαρίων.
Οι χώρες που πλήττονται έχουν ήδη αρχίσει να καταστρώνουν σχέδια για αντίποινα πυροδοτώντας ένα ντόμινο εξελίξεων στις αγορές. Την ίδια ώρα αναλυτές τοποθετούν το κόστος των δασμών για την παγκόσμια οικονομία από τα 1,4 τρισ. δολάρια έως και τα 30 τρισ. δολάρια. Σύμφωνα με μελέτη του Aston Business School στο χειρότερο σενάριο οι χώρες που θα πληγούν θα απαντήσουν με δικούς τους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα, με αποτέλεσμα οι αρχικές οικονομικές απώλειες από τον εμπορικό πόλεμο να φτάσουν στα 1,4 τρισ. δολάρια.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Χάρβαρντ και πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Λόρενς Σάμερς, χαρακτήρισε τους δασμούς ως την «πιο ακριβή και μαζοχιστική» πολιτική των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες, εκτιμώντας ότι το κόστος μπορεί να ανέλθει στα 30 τρις. δολάρια και στα 300.000 δολάρια για κάθε αμερικανικό νοικοκυριό.
Στο μεταξύ, η JPMorgan ανεβάζει τις πιθανότητες παγκόσμιας – και όχι μόνο στις ΗΠΑ - ύφεσης κατά τη διάρκεια του 2025 στο 40%, επικαλούμενη την αβεβαιότητα γύρω από τις επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου. Όπως σημειώνει ο παγκόσμιος επικεφαλής ανάλυσης της αμερικανικής τράπεζας, Μπρους Κάσμαν, «εκτιμάται πλέον ότι ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης έχει αυξηθεί σημαντικά». Ο ίδιος προσθέτει ότι η στροφή της αμερικανικής κυβέρνησης προς την εφαρμογή δασμών και ο δυνητικός αντίκτυπος στο διεθνές κλίμα, συμβάλλουν καθοριστικά στην αύξηση του κινδύνου.
Οι Deutsche Bank και Bank of America προειδοποιούν ότι οι δασμοί θα «σβήσουν» 1-1,5 ποσοστιαίες μονάδες από την ανάπτυξη των ΗΠΑ φέτος, ενώ η HSBC και η Barclays σημειώνουν ότι αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος ύφεσης στις ΗΠΑ. Στο 40% τον τοποθετεί η HSBC και η Barclays κάνει λόγο για συρρίκνωση του αμερικανικού ΑΕΠ κατά 0,1% το 2025.
Η Capital Economics εκτιμά ότι οι ανταποδοτικοί δασμοί που ανακοινώθηκαν θα έχουν τελικά μεγαλύτερο αντίκτυπο απ’ ότι αναμενόταν. Αν προστεθούν στους υφιστάμενους, τότε οι δασμοί σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ αυξάνονται από το 2,3% κατά μέσο όρο πέρσι γύρω στο 25% που είναι υψηλό 125 ετών. Σύμφωνα με τον οίκο, η Κίνα δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα, Καναδάς και Μεξικό γλιτώνουν τα χειρότερα ενώ η Ευρώπη βρίσκεται κάπου στη μέση.
Το Aston Business School εξετάζει έξι διαφορετικά σενάρια, τα οποία προβλέπουν επιπτώσεις ανάλογα με την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου και τα πιθανά αντίποινα:
Στο πρώτο σενάριο, οι αρχικοί δασμοί που έχει ήδη ανακοινώσει η Ουάσιγκτον θα οδηγήσουν σε άνοδο τις τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ κατά 2,7% και σε πτώση το πραγματικό κατά κεφαλήν αμερικανικό ΑΕΠ κατά 0,9%. Το επίπεδο ευημερίας θα υποβαθμιστεί στον Καναδά κατά 3,2% και στο Μεξικό κατά 5%.
Στο δεύτερο σενάριο, τα αντίποινα του Καναδά, του Μεξικού και της Κίνας θα έχουν ως αποτέλεσμα να μεγαλώσει το πλήγμα για το αμερικανικό ΑΕΠ στο 1,1%, ενώ τα επίπεδα ευημερίας σε Καναδά και Μεξικό θα υποβαθμιστούν κατά 5,1% και κατά 7,1%, αντίστοιχα.
Το τρίτο σενάριο περιλαμβάνει και την Ευρώπη, καθώς θέλει τις ΗΠΑ να επιβάλλουν δασμούς 25% στα ευρωπαϊκά προϊόντα. Αυτό συνεπάγεται μεγάλη συρρίκνωση του διατλαντικού εμπορίου, προβλήματα στην παραγωγή της Ε.Ε. και πτώση της ευημερίας στις ΗΠΑ κατά 1,5%.
Η αντίδραση των Ευρωπαίων με την επιβολή ανάλογων δασμών 25% στα αμερικανικά προϊόντα, είναι η βασική παραδοχή του τέταρτου σεναρίου. Σε αυτή την περίπτωση οι τιμές θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο σε ΗΠΑ και Ε.Ε., ενώ θα δεχτεί πλήγμα το επίπεδο ευημερίας και στις δύο πλευρές.
Το πέμπτο σενάριο προβλέπει περαιτέρω κλιμάκωση, με την Ουάσιγκτον να επιβάλλει δασμούς σε όλες τις εισαγωγές. Η εν λόγω εξέλιξη θα προκαλέσει σοβαρή συρρίκνωση του παγκόσμιο εμπορίου και σημαντικές αυξήσεις τιμών, οι οποίες θα επηρεάσουν ακόμα περισσότερο τη Βόρεια Αμερική.
Τέλος, το έκτο σενάριο είναι αυτό ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου με αντίποινα σε όλους τους ανταποδοτικούς δασμούς που ανακοίνωσε χθες ο Τραμπ. Οι εμπορικές ροές θα δεχτούν ισχυρό πλήγμα, όπως και η οικονομία των ΗΠΑ, ενώ οι οικονομικές απώλειες σε παγκόσμιο επίπεδο θα ανέλθουν στα 1,4 τρισ. δολάρια.
