Στην ανοιξιάτικη δημοπρασία του οίκου Bonhams (19 Μαΐου, Παρίσι) τα λουλούδια κυριαρχούν στο έργο πολλών Ελλήνων καλλιτεχνών. Προσφιλές θέμα στην ιστορία της τέχνης, το άνθος παρουσιάζεται μέσα από το ιδίωμα καταξιωμένων δημιουργών όπως οι Τσαρούχης, Γκίκας, Μπουζιάνης κ.α., με έργα που απηχούν το «μικροκλίμα» των εργαστηρίων όπου γεννήθηκαν.
Το λουλούδι ανθοφόρησε και μέσα στη ζωγραφική σπουδαίων καλλιτεχνών. Από τις τοιχογραφίες της Σαντορίνης, μέχρι τους μεσαιωνικούς περίκλειστους κήπους, τις ταπετσαρίες των τοίχων, τα υφάσματα των ρούχων, τα έργα του Van Gogh και του Matisse, τα άνθη είναι παρόντα στη ζωή του δημιουργού. Συμβολίζοντας τα νιάτα, τον έρωτα, την ομορφιά, αλλά και το εφήμερο, τη μνήμη ή την απώλεια, τα λουλούδια καλύπτουν όλη το εύρος των συναισθημάτων. Και δεν σταμάτησαν ποτέ να ελκύουν τους καλλιτέχνες που τα απέδωσαν με το ιδιαίτερο βλέμμα και τη συγκίνησή τους.
Η ανθογραφία, ιδιαίτερη κατηγορία της νεκρής φύσης, δεν γνώρισε στη χώρα μας ακμή ανάλογη με αυτή που σημειώθηκε τον 17ο αιώνα στις Κάτω Χώρες, εν τούτοις, από τις απαρχές της νεοελληνικής τέχνης, αρκετοί Έλληνες καλλιτέχνες ζωγράφισαν είτε περιστασιακά είτε συστηματικότερα συνθέσεις με λουλούδια. Στην ανοιξιάτικη δημοπρασία του οίκου Bonhams (19 Μαΐου, Παρίσι) έχουν συγκεντρωθεί έργα από καλλιτέχνες που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές και χρησιμοποιούν διαφορετικά εικαστικά μέσα. Όλα τους απηχούν το «μικροκλίμα» των εργαστηριών όπου γεννήθηκαν.
Από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα, το λουλούδι ως κεντρικό θέμα και οι παραλλαγές του - στο μπουκέτο, στο βάζο, με το μοντέλο -, το λουλούδι ως σύμβολο γίνεται πρόσχημα και όχημα για εικαστική έκφραση και δημιουργία, σε έργα καταξιωμένων Ελλήνων καλλιτεχνών που μοιάζουν αγέραστα στο χρόνο, όπως τα άνθη που απαθανατίζουν.
1. Γιώργος Ιακωβίδης (1852-1932) «Cent pétales roses» (Εκατό ροδοπέταλα), 66 x 51 εκ., λάδι σε καμβά, υπογεγραμμένο στα ελληνικά με ημερομηνία "1916" (κάτω αριστερά), εκτιμ. τιμή 9.000 € - 12.000 €
Με προσήλωση στον ρεαλισμό, ο Ιακωβίδης προσεγγίζει τα λουλούδια φυσιολατρικά, επιχειρώντας να αποδώσει μια εξιδανικευμένη εικόνα τους. Η ιστορικός τέχνης Όλγα Μεντζαφού Πολύζου που έχει γράψει τη μονογραφία του καλλιτέχνη, επισημαίνει: «ο Ιακωβίδης χρησιμοποίησε κλασικά πρότυπα στην προσέγγιση της νεκρής φύσης, όπως σώζονται μέσα στην παράδοση. Ωστόσο, έδωσε πρωταγωνιστικό ρόλο στο φως που πέφτει και αναζήτησε μέσα από την έντονη αντίθεση του φωτός και της σκιάς με το λαμπερό χρώμα, τη μεγαλύτερη δυνατή πιστότητα στην περιγραφή τους. Η κύρια ανησυχία του ήταν να αναδείξει το υλικό, την αίσθηση της ποιότητας των αντικειμένων, μέσα στις ανθοσυνθέσεις του - είδος που εξερεύνησε μετά την επιστροφή του από το Μόναχο στην Αθήνα - για να αποτυπώσει τη φρεσκάδα και τη ζωντάνια σε έναν πίνακα πιστό στην πραγματικότητα».
2. Θάνος Τσίγκος (1914-1965), «Λουλούδια», λάδι σε καμβά, 53 x 80 εκ., υπογεγραμμένο και με ημερομηνία "Tsingos / 62" (πάνω αριστερά), εκτιμ. τιμή 10.000 € - 15.000 €
Ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό έργο στη θεματολογία που επιλέξαμε, είναι τα ανάγλυφα «χειρονομιακά» λουλούδια του Τσίγκου. Ο «ζωγράφος των λουλουδιών», όπως έμεινε γνωστός, έζησε και δούλεψε στο Παρίσι. Ωστόσο, η ελευθερία και η τόλμη της ζωγραφικής του δεν εκτιμήθηκαν εγκαίρως στην Ελλάδα. Η χυμώδης γραφή και η ανάγλυφη χρωματική πάστα δημιουργούν επιφάνειες γεμάτες ψυχική ένταση, που παραπέμπουν στην πυρετώδη ζωγραφική του Βαν Γκογκ. Με τις βίαιες κινήσεις της σπάτουλας και το παχύ χρωματικό υλικό επάνω στο μουσαμά, ανανέωσε ριζικά το παραδοσιακό θέμα της ανθογραφίας. Αν και τα έργα του Τσίγκου δεν είναι εντελώς αφηρημένα, ο ζωγράφος θεωρείται σήμερα ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της αφαίρεσης στην Ελλάδα.
3. Σπύρος Βασιλείου (1902-1985) «Fleurs d'automne» (Λουλούδια του φθινοπώρου), ακρυλικό σε καμβά τοποθετημένο σε πάνελ 65 x 110 εκ., υπογεγραμμένο στα ελληνικά και με ημερομηνία «63» (κάτω αριστερά), εκτιμ. τιμή 4.500 € - 6.500 €
Μεγάλο σε διάσταση έργο από έναν ζωγράφο που παραμένει κλασικός. Οι τιμές των έργων του Βασιλείου έχουν πέσει τον τελευταίο καιρό, δείχνοντας ίσως μια στροφή του κοινού σε θέματα που δεν είναι αμιγώς ελληνοκεντρικά. Παρ’ όλα αυτά είναι μια σύνθεση που μπορεί να σταθεί οπουδήποτε και η τιμή της για την υπογραφή του καλλιτέχνη, είναι εξαιρετικά ελκυστική.
4. Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας (1906-1994) «Φυτό», λάδι σε χαρτί επικολλημένο σε καμβά, 42,5 x 34,5 εκ., υπογεγραμμένο και με ημερομηνία "Ghika 81" (κάτω δεξιά), εκτιμ. τιμή 20.000 € - 25.000 €
Από τους κυριότερους εισηγητές του ευρωπαϊκού μοντερνισμού, ο Γκίκας αναδείχθηκε στα «διεθνή» ονόματα της εγχώριας τέχνης. Με περισσότερες από 50 ατομικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, άφησε βαθιές ρίζες στην καλλιτεχνική ζωή του νέου ελληνισμού. Αν και ιδιαίτερα εγκεφαλικός ζωγράφος, στη συγκεκριμένη σύνθεση δείχνεται ελεύθερος στους χρωματισμούς του πράσινου.
5. Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989) «Λουλούδια και κύπελλο», λάδι σε καμβά 50,6 x 40,8 εκ., υπογεγραμμένο και χρονολογημένο στα ελληνικά «75» (κάτω αριστερά), εκτιμ. τιμή 15.000 - 20.000 €
Μια ιδιαίτερα επιμελημένη σύνθεση από τον Τσαρούχη, που εκφράζει και το αίσθημα και τη μαστοριά του. Παρά το σκουρόχρωμο φόντο, το έργο εντυπωσιάζει για τη λεπτομέρεια που έδειξε ο ζωγράφος στο φλιτζάνι και στο φως που διαπερνά το βάζο του νερού. Δεν είναι σπουδή, ούτε «παιχνίδι» του δημιουργού, αλλά έργο ολοκληρωμένο που φιλοδοξεί να σταθεί δίπλα σε αντίστοιχα έργα κλασικών ζωγράφων.
6. Δημήτρης Μυταράς (1934-2017) «Γυναίκα με φυτό», λάδι σε καμβά, 100,5 x 100 εκ. , υπογεγραμμένο στα ελληνικά (στο κέντρο δεξιά), εκτιμ. τιμή 10.000 € – 15.000€
Από τα ωραία, τα «χορταστικά» έργα της δημοπρασίας λόγω χρώματος και διάστασης, βγαίνει σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή. Κι αυτό, όπως του Τσίγκου, συγκαταλέγεται στις «ευκαιρίες» του Greek Sale.
7. Γιάννης Γαΐτης (1923-1984) «Γαϊδουράγκαθο», λάδι σε καμβά, 50 x 73 εκ. υπογεγραμμένο στα ελληνικά (κάτω δεξιά), 1957, εκτιμ. τιμή 8.000 € – 12.000 €
Καθώς δεν απηχεί το γνώριμο ύφος του Γαΐτη με τα «ανθρωπάκια», θα χαρακτηρίζαμε το έργο «γρίφο» σε σχέση με την τιμή εκκίνησης. Το βέβαιο είναι ότι το θέμα γίνεται πρόσχημα για μία χρωματική έκρηξη που δε φιλοδοξεί να ανανεώσει την ανθογραφία, αλλά να υπερβεί σε δύναμη κι αυτές ακόμη τις συνθέσεις του Τσίγκου.
8. Γιάννης Κόττης (γ. 1949) «Τίγρης» μικτή τεχνική και λάδι σε καμβά, 114 x 145,5 εκ., υπογεγραμμένο στα ελληνικά και με ημερομηνία '95' (κάτω δεξιά), εκτιμ. τιμή 6.000€ – 8.000€
Μπορεί να τιτλοφορείται «τίγρης», αλλά όλος ο δυναμισμός του ζώου διοχετεύεται στην «άγρια φύση» και στα φοβ χρώματα με τα οποία ο Κόττης διανθίζει τη σύνθεση. Ο ζωγράφος δεν είναι ξένος στους Γάλλους, καθώς ζει και εργάζεται μεγάλο μέρος του χρόνου του στο Παρίσι, όπου θα γίνει η δημοπρασία.
9. Γιώργος Μπουζιάνης (1885-1959) «Ηλιοτρόπια», λάδι σε χαρτόνι, 57 x 45 εκ., υπογεγραμμένο "Bouzianis" (κάτω αριστερά), εκτιμ. τιμή 15.000 €– 20.000 €
Τελευταίο αφήσαμε το πιο αγαπημένο της στήλης και ένα από τα πιο ξεχωριστά έργα της δημοπρασίας. Αν και ανθρωποκεντρικός ζωγράφος, ο Μπουζιάνης εκπροσωπείται με μία σύνθεση μουσειακή. Ο κορυφαίος ευρωπαίος του εξπρεσιονισμού δεν αντιλήφθηκε ότι έγινε εξπρεσιονιστής, "μοντέρνος" όπως λέει κι ο ίδιος. "Ήρθε από μόνο του, από μια εσωτερική ανάγκη" συνεχίζει. Τυχαία, μια μέρα στο Μόναχο, κοιτάζοντας έξω απ' το παράθυρο τις αγριοκαστανιές, είδε ένα κιτρινοπράσινο φύλλο που τον συγκίνησε. Του φάνηκε συμβολικό, μπήκε στο ατελιέ και ζωγράφισε μια αυτοπροσωπογραφία με φύλλο στο χέρι. Εξέθεσε δεκαέξι "τέτοια σαν πορτρέτα", όπως τα αποκαλεί, στην γκαλερί Ritlaler στο Μόναχο το 1924 και οι καλές κριτικές τον ενέταξαν ερήμην του στους εξπρεσιονιστές. Ίσως το παράδειγμα αυτό λέει πολλά για το πώς ο Μπουζιάνης αντιμετώπισε ζωγραφικά τα ηλιοτρόπια, ένα θέμα που αποθέωσαν κι άλλοι μεγάλοι όπως ο Βαν Γκογκ.
