Ήταν προγραμματισμένη να ανοίξει από τις 10 Δεκεμβρίου, αλλά οι συνθήκες ανέβαλαν τον προγραμματισμό των εγκαινίων μέχρι νεωτέρας. Η έκθεση με τίτλο «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου» στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης είναι μια ξεχωριστή απόδοση τιμής στο 1821. Για πρώτη φορά, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, πρόκειται να δούμε έργα τέχνης και όχι απλώς θυμητάρια του αγώνα, να μας παρουσιάζονται με φροντίδα και σεβασμό, δείχνοντάς μας τον ηρωισμό και τον ιδεολογικό κόσμο του ’21, καθώς επίσης την καθημερινή του ζωή, την ανθρώπινη διάστασή του. Αυτή η διάσταση βγαίνει από το κλειστό λόγω της καραντίνας Μέγαρο Σταθάτου και «ντύνει» ξεχωριστά δώρα, εμπνευσμένα από τη συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου.
Από το παζλ που συμπληρώνει την καθοριστική για την Παλιγγενεσία Ναυμαχία του Ναυαρίνου, δοσμένη με τον χρωστήρα George - Philip Reinangle έως τα δύο παζλ-πορτρέτα του Όθωνα και της Αμαλίας που συνιστούν το πρώτο βασιλικό ζεύγος στο νεοϊδρυθέν ελληνικό κράτος, τα δύο βραχιόλια με μικρογραφίες Ελλήνων της εποχής και τα μεταξωτά μαντήλια που φέρνουν αέρα επαναστατικό, όλα τα αντικείμενα που «γέννησε» η έκθεση με τους δικούς τους κώδικες και νοήματα, φτάνουν πολύ βαθύτερα από όσα η πρώτη, επιπόλαιη ματιά αποκαλύπτει.
Τα ιστορικά αντικείμενα, αν δεν απευθύνονται σε φιλίστορες και υποψιασμένους συλλέκτες, δύσκολα συγκινούν το ευρύ κοινό, πολύ περισσότερο δε, έχουν μια «δεύτερη ζωή» στις νεότερες γενιές και στην καθημερινότητά τους. Οι άνθρωποι του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης είδαν μέσα στη συλλογή του ζεύγους Μαρτίνου την ευκαιρία να αναδειχθεί το γεγονός της εθνεγερσίας με ευφάνταστο τρόπο και να βγει από τις προθήκες της πινακοθήκης. Να γίνει παιχνίδι και ώρα ζωντανή στα χέρια μικρών και μεγάλων, διαχρονικό κόσμημα και μαντήλι υψηλής αισθητικής και ποιοτικής αξίας.
Σε μία περίοδο κατά την οποία οδεύουμε με αβέβαια βήματα προς τον εορτασμό διακοσίων χρόνων από το Εικοσιένα, το επετειακό γεγονός βρίσκει νόημα όταν αποκτά σημασία ζωής σ’ ένα χρόνο τον οποίο εκείνο παράγει. Η έκθεση που έχουν επιμεληθεί η ιστορικός τέχνης Φανή Μαρία Τσιγκάκου και ο καθηγητής Ν. Χρ. Σταμπολίδης, θα μας παρουσιάσει για πρώτη φορά 60 εκθέματα τόσο από τον αγώνα του ’21 όσο και από τον φιλελληνισμό, από τον αγώνα δηλαδή των Ευρωπαίων στο πλευρό των Ελλήνων. Και έχει ιδιαίτερη αξία να επιμένουμε σε αυτόν, όχι για να ευχαριστούμε τους Ευρωπαίους, όσο διότι ο φιλελληνισμός αποτελεί μέρος της ταυτότητας του νέου Ελληνισμού.
Τα αντικείμενα που διατίθενται από το e-shop του Μουσείου είναι ένας ωραίος «προπομπός» της έκθεσης, αλλά κι ένας «σπόρος» ουσιαστικής γνωριμίας με την εθνεγερσία και τους πρωταγωνιστές της. Αυτό μας το δείχνει περίφημα το παράδειγμα του εφοπλιστή Θανάση Μαρτίνου, του οποίου το συλλεκτικό ενδιαφέρον και η αγάπη για την ιστορία γεννήθηκαν μέσα στο παλαιοπωλείο της οικογένειας Μαρτίνου στην Πλάκα (κατάστημα το οποίο ακόμη σήμερα τροφοδοτεί την ελληνική αγορά με σπάνια φιλελληνικά αντικείμενα από δημοπρασίες του εξωτερικού).
Για τα παιδιά
Αμαλία, η πρώτη Βασίλισσα της Ελλάδας σε παζλ. Η Γερμανίδα πριγκίπισσα Αμαλία - Μαρία (1818-1875) παντρεύτηκε τον Βασιλιά Όθωνα το 1836 και ήρθαν μαζί στην Ελλάδα. Ασχολήθηκε με φιλανθρωπικά έργα και σε αυτήν οφείλουμε τον κήπο των ανακτόρων που σήμερα ονομάζουμε Εθνικό κήπο. Η επίσημη ενδυμασία της Βασίλισσας ήταν μια πλούσια ελληνική παραδοσιακή φορεσιά που ονομάζεται «ενδυμασία Αμαλίας». Το παζλ βγαίνει σε 24 κομμάτια – ιδανικό και για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τα παζλ– και προσφέρεται στα €10. Στην ίδια τιμή διατίθεται και το πορτρέτο του βασιλιά Όθωνα.
Με περισσότερα κομμάτια (150), κυκλοφορεί κι ένας Έλληνας Καπετάνιος με τα παλικάρια του να πολεμούν ταμπουρωμένοι ανάμεσα στα ερείπια ενός αρχαίου ναού. Ο γενναίος Καπετάνιος πάνοπλος, βαστάει στο ένα χέρι την πιστόλα και στο άλλο τη σημαία που έχει ένα σταυρό καρφωμένο στο κοντάρι της. Ο ζωγράφος θέλει να δείξει ότι οι αγωνιζόμενοι Έλληνες πολεμούσαν για τη θρησκεία τους και ταυτόχρονα υπερασπίζονταν την αρχαία τους κληρονομιά με μια ανδρεία αντάξια των αρχαίων ηρώων. Η παράσταση μας έρχεται από λάδι του Peter Heinrich Lambert von Hess στα €20. Στην ίδια τιμή με 150 κομμάτια, και το παζλ για τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου.
Μοναδικά μαντήλια
Κατασκευασμένα στην Ελλάδα από 100% μετάξι, στη διάσταση 120x120 εκ., τα μαντήλια αυτά μεταγράφουν μοναδικά έργα της συλλογής Μαρτίνου που στο χρόνο, θα έχουν και συλλεκτική αξία. Σε ποικιλία χρωμάτων, προσφέρονται στα €300.
Στα 120€ έχουμε και δύο βραχιόλια από υαλόμαζα δεμένη με χρυσό, που κοσμούνται με μικρογραφίες από το Λεύκωμα Ελληνικών Ενδυμασιών (έκδοση του 1837 από τον Ο. M. Baron von Stackelberg).
Το Μουσείο εξέδωσε και Κατάλογο της έκδοσης, έναν μνημειώδη και απολύτως ουσιαστικό τόμο με τα εκθέματα. Μαζί με το λεύκωμα, διατίθενται τα αντικείμενα της έκθεσης εδώ.
