Όταν η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ ανακοίνωσε στην τελευταία συνεδρίαση του έτους αύξηση των επιτοκίων της κατά 50 μονάδες βάσης, οι αγορές υποδέχθηκαν την απόφαση ως την απαρχή της χαλάρωσης της επιθετικής πολιτικής της.
Άλλωστε η έστω μικρή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού έχει εδώ και δύο μήνες γεννήσει ελπίδες ότι η νομισματική πολιτική με το επιτόκιο αναφοράς να διαμορφώνεται πλέον στο 4,25%-4,50%, έχει αρχίσει να επιδρά στην οικονομία.
Η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των επιτοκίων λοιπόν σηματοδοτεί ότι τουλάχιστον στις ΗΠΑ μπαίνουμε σε μια νέα φάση, αφήνοντας τις σκληρές αυξήσεις της τάξης των 75 μονάδων βάσης πίσω μας.
Ενδεικτικό αυτών των προσδοκιών ήταν ότι οι εκτιμήσεις στα τέλη του 2022 για την εξέλιξη των επιτοκίων και την απόδοση του αμερικανικού 10ετούς για τα τέσσερα επόμενα χρόνια διαμορφώθηκαν έτσι ώστε το 2023 να αποτελεί τη χρονιά κορύφωσης, όπως φαίνεται και από τον παρακάτω πίνακα.
Ωστόσο, μετά την ανακοίνωση των πρακτικών της τελευταίας συνεδρίασης της Fed είδαμε ότι οι αξιωματούχοι της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ υιοθέτησαν μια λιγότερο αισιόδοξη εκτίμηση από την αντίστοιχη του Σεπτεμβρίου για την πορεία του πληθωρισμού, προβλέποντας ότι θα επιβραδυνθεί σε 3,1% το 2023, όταν πρόσφατα προέβλεπαν πως θα έφθανε στο 2,8% την επόμενη χρονιά.
Την ίδια στιγμή αναθεώρησαν επί τα χείρω τις προβλέψεις τους για τον ρυθμό ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας το 2023, στο 0,5% αντί 1,2% που εκτιμούσαν και προέβλεψαν ότι θα αυξηθεί η ανεργία στο 4,6% από το σημερινό της ποσοστό πέριξ του 3,7%.
Ως εκ τούτου και δεδομένου ότι η επιτοκιακή πολιτική ξεκινά και τελειώνει στα στοιχεία του πληθωρισμού όπως πολλάκις μας έχουν τονίσει ο Πάουελ και η Λαγκάρντ, στη συνοδευτική της έκθεση η Fed ανέβασε το εύρος στόχο για τα επιτόκια πέριξ του 5,00–5,25% για τα τέλη του 2023, ήτοι λίγο υψηλότερα από τη συναίνεσή των περισσότερων αναλυτών βάση της οποίας το ανώτερο όριο του εύρους στόχου θα ήταν πέριξ του 5% μέχρι τα μέσα του 2023, για να αρχίσει να μειώνεται το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Συνοψίζοντας λοιπόν, τα επιτόκια από μηδέν έως 0,25% στις αρχές του 2022, αυτή τη στιγμή είναι 4,25% έως 4,50% και η αγορά έχει αρχίσει να προσαρμόζεται στην ιδέα ότι το πρώτο εξάμηνο του 2023 θα δούμε για λίγο καιρό τα επιτόκια πέριξ του 5% έως 5,25%.
Πόσο σίγουρος όμως μπορεί να είναι κάποιος ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν ακριβώς σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο της αγοράς αυτή τη στιγμή; H ιστορία δίνει την απάντηση: Καθόλου σίγουρος.
Το πάνω χέρι άλλωστε το έχει ο πληθωρισμός ο οποίος όπως έχουμε εξηγήσει ως ένα μεγάλο βαθμό προέρχεται από τις δυνάμεις της προσφοράς. Αυτό σημαίνει ότι ο έλεγχος της ζήτησης στην οποία κατά πρώτο λόγο στοχεύουν οι Κεντρικοί τραπεζίτες, ως ένα σημείο θα επηρεάσει τις πληθωριστικές δυνάμεις, ενώ η επίδραση αυτή θα χρειαστεί χρόνο για να αποτυπωθεί αποτελεσματικά στις μετρήσεις του πληθωρισμού.
Όσο λοιπόν οι τιμές επιμένουν σε υψηλές πτήσεις, επαναλαμβάνουμε ως στήλη την άποψη ότι οι Κεντρικοί Τραπεζίτες δεν έχουν επιλογή πέραν της προσπάθειας να φέρουν το πραγματικό επιτόκιο σε θετικό έδαφος.
Όσο η αγορά «συνηθίζει» σιγά σιγά τα νέα επίπεδα των επιτοκίων και προσαρμόζεται στη νέα προσέγγιση της νομισματικής πολιτικής, ολοένα περισσότεροι αναλυτές αλλά και αξιωματούχοι τολμούν να «ξεστομίσουν» αυτή την άποψη. Ο ρυθμός λοιπόν των αυξήσεων των επιτοκίων στις ΗΠΑ έχει αρχίσει να μειώνεται, αυτό όμως δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχουμε δει το τελικό ύψος των επιτοκίων και ότι σύντομα θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωση τους. Πολύ πιθανόν να παραμείνουν σταθερά σε υψηλά επίπεδα για καιρό.
Θυμηθείτε άλλωστε τι έγινε από τα μέσα της δεκαετίας του 60’ και μετά, όταν άρχισε η άνοδος των επιτοκίων. Τα επιτόκια κορυφώθηκαν το 1980 μετά από τρία κύματα αυξήσεων, καθώς κάθε φορά που τα επιτόκια αποκλιμακώνονταν, ο πληθυσμός επέστρεφε δριμύτερος.
Προς το παρόν εμείς διανύουμε το πρώτο κύμα και απλά ελπίζουμε η κορύφωση του πληθωρισμού είναι κάπου εδώ κοντά.
Τα δύο σενάρια για το 2023
Το πρώτο σενάριο που συγκεντρώνει κατά τους αναλυτές και τις περισσότερες πιθανότητες, είναι ότι ο πληθωρισμός θα αρχίσει σταθερά να μειώνεται κατά τους επόμενους έξι μήνες και η Fed θα ανταποκρίνεται μειώνοντας τον ρυθμό των αυξήσεων των επιτοκίων της και από ένα σημείο και μετά, μειώνοντας τα επιτόκια.
Μια τέτοια εξέλιξη θα επέτρεπε στην αυστηρότερη επιτοκιακή πολιτική να επιδράσει στην οικονομία και θα μας προστάτευε επίσης από την υπερδιόρθωση.
Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η Fed θα αυξήσει τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης το 2023, με τη δεύτερη συνεδρίασή της στις 21-22 Μαρτίου να οριοθετεί την τελευταία άνοδο και τη συνεδρίαση της FOMC τον Μάϊο του 2023 να είναι η πρώτη χωρίς αύξηση επιτοκίων.
Αυτό το σενάριο προϋποθέτει σύμφωνα με όσα αναλύσαμε πιο πάνω ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να «σπάει», στα πρότυπα της αποκλιμάκωσης του Δεκεμβρίου του 2022, όπου η πορεία του πληθωρισμού στις ΗΠΑ επιβεβαίωσε την τάση του προηγούμενου μήνα, υποδεικνύοντας ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων της Fed έχουν αρχίσει να «εμπεδώνονται» από την οικονομία.
Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ο ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 6,5% έναντι 7,1% τον Νοέμβριο και εντός των προβλέψεων των αναλυτών που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters. Σημειώνεται δε πως πρόκειται για τη μικρότερη ετήσια αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ από τον Οκτώβριο του 2021.
Ο πληθωρισμός λοιπόν έχει αρχίσει να επιβραδύνει. Γιατί τότε οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επιμένουν τις τελευταίες ημέρες να προβαίνουν σε δηλώσεις κόντρα στο γενικό συναίσθημα της αγοράς , απογοητεύοντας όσους προβλέπουν μικρότερες αυξήσεις επιτοκίων;
Ο φόβος ότι η ιστορία θα επαναληφθεί είναι η απάντηση. Βλέπετε, κατά τις παλαιότερες πληθωριστικές περιόδους, σε αρκετές περιπτώσεις όταν οι Κεντρικοί Τράπεζες ανέστειλαν την νομισματική σύσφιξη, ο πληθωρισμός επανήλθε δριμύτερος. Η Fed λοιπόν όσο και η EKT φοβούνται μήπως αποσύρουν πρόωρα την περιοριστική πολιτική.
Οι φόβοι αυτοί δεν είναι χωρίς σοβαρό υπόβαθρο. Βλέπετε, αν και είναι γεγονός ότι σε ορισμένους τομείς, όπως τα αυτοκίνητα και οι κατοικίες, οι τιμές πέφτουν καθώς τα κανάλια των εφοδιαστικών αλυσίδων αρχίζουν να επανέρχονται και τα υψηλότερα επιτόκια μειώνουν σταδιακά τη ζήτηση, εντούτοις οι υψηλότερες τιμές για τα τρόφιμα και την ενέργεια επιμένουν.
Ο μεγαλύτερος δε προβληματισμός έγκειται στο γεγονός ότι αυτές οι υψηλές τιμές συνδέονται άμεσα με τον συνεχιζόμενο ρωσοουκρανικό πόλεμο, του οποίου αποκύημα είναι η νέα τάση της «επιστροφής της παραγωγής στον οίκο» των δυτικών κοινωνιών.
Ακόμα λοιπόν και αν ο ρωσοουκρανικός πόλεμος έχουμε την τύχη εν έτη 2023 να αποτελέσει βραχυπρόθεσμο πρόβλημα και τελικά επιτευχθεί η ειρήνη, εντούτοις η αναδιάταξη των εφοδιαστικών αλυσίδων και η απώλεια των φθηνών χεριών παραγωγής της Ασίας που αυτή συνεπάγεται, αποτελούν μακροπρόθεσμες τάσεις που καθιστούν τον πληθωρισμό πιο ανθεκτικό.
Έως ότου λοιπόν ο πληθωρισμός δείξει σημάδια σταθερής πτώσης και παραμονής σε ένα αποδεκτό εύρος- κάτι μας λέει ότι θα είναι μεγαλύτερο του 2%- οι Κεντρικές Τράπεζες πιθανότατα να αποδειχθούν επιθετικότερες ή έστω συντηρητικότερες του αναμενομένου.
Το δεύτερο σενάριο για τους περισσότερους αναλυτές παρουσιάζει τις λιγότερες πιθανότητες, τουλάχιστον προς το παρόν.
Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, το 2023 θα δούμε μια σκληρή προσγείωση, με τον πληθωρισμό να εδραιώνεται στην οικονομία, κάτι που θα οδηγήσει τη Fed να εφαρμόσει ακόμη υψηλότερα επιτόκια.
Ήδη ο διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan, ο Τζέιμι Ντάιμον, δήλωσε στις αρχές του νέου έτους ότι η Fed μπορεί να χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκια ακόμα και στο 6% προκειμένου να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό, ο οποίος θα είναι υψηλότερος από ό,τι αναμένουν οι περισσότεροι φέτος.
Μια τέτοια εξέλιξη για τους αδύναμους και υπερμοχλευμένους κρίκους της οικονομίας μόνο ευνοϊκή δεν είναι και ενέχει τον κίνδυνο μιας πολύ μεγαλύτερης ύφεσης από την αναμενόμενη.
Έχουμε λοιπόν ένα σχετικά μετριοπαθές σενάριο που μπορεί να εξελιχθεί καλύτερα υπό προϋποθέσεις και ένα άσχημο σενάριο. Ως εκ τούτου, η υιοθέτηση μιας αμυντικής στάσης είναι μια συνετή κίνηση για τους ενεργούς επενδυτές.
Αυτό ακριβώς μας δείχνει και η Wall, η οποία το 2023 ακολουθεί επιδεικτικά ανόρεχτα τις ευρωπαϊκές αγορές υποδηλώνοντας ότι πολλές από τις αμερικανικές εταιρείες εξακολουθούν να διαπραγματεύονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με τα αναμενόμενα κέρδη τους.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
