Ακόμα και χωρίς την αύξηση των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ, την οποία οι αγορές και οι ελληνικές τράπεζες αναμένουν μετά τον Ιούνιο και πιθανόν μέχρι το Σεπτέμβριο, το κόστος του χρήματος έχει ήδη αυξηθεί σε κάποιο βαθμό στις αγορές και στην Ελλάδα, ενώ αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω.
Τραπεζικά στελέχη προετοιμάζονται για άνοδο των παρεμβατικών επιτοκίων της ΕΚΤ μέχρι και μισή ποσοστιαία μονάδα (0,50%) έως το τέλος του χρόνου, σε μία ή σε δύο δόσεις, καθώς ο πληθωρισμός πυροδοτείται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις και οι αγορές αντιδρούν και προεξοφλούν τις κινήσεις των Κεντρικών Τραπεζών.
Αντίστοιχα και ενώ οι επιχειρήσεις έχουν κάνει μικρές ή μεγάλες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να προετοιμάζονται και οι ιδιώτες καταναλωτές, «κλειδώνοντας» όπου αυτό είναι δυνατόν τα επιτόκια για όσους έχουν δανεισθεί, επιλέγοντας δάνειο με σταθερό επιτόκιο αν έχει αποφασιστεί η λήψη δανείου και επιταχύνοντας την απόφαση για λήψη δανείου με σταθερό επιτόκιο τώρα, πριν ξεκινήσουν οι αυξήσεις επιτοκίων.
Ήδη το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο στα στεγαστικά δάνεια, έχει τσιμπήσει οριακά 0,05%. Είναι μέση αύξηση και δεν ισχύει για όλα τα δάνεια, αλλά μόνο για όσα ακόμα επωφελούνται πολύ από τα αρνητικά euribor και όχι για τα δάνεια με κυμαινόμενα τύπου zero floor.
Η άνοδος των επιτοκίων από την ΕΚΤ, θα φέρει την πρώτη μικρή αύξηση των επιτοκίων στα σταθερά επιτόκια των δανείων και με μία χρονική υστέρηση πιθανότατα τριών έως και έξι μηνών, μία μικρότερη αναλογικά άνοδο στα επιτόκια καταθέσεων, που θα παρακολουθήσουν επίσης την τάση αυτή.
Στο μεταξύ έχει ήδη προηγηθεί η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού στις αγορές, δηλαδή στη διατραπεζική αγορά, το euribor και τα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο που βασίζονται σε αυτά, αλλά και γενικότερα στον «πιλότο» για το κόστος του δανεισμού, που είναι τα επιτόκια των ομολόγων.
Το κόστος του χρήματος στις αγορές και πως «τσίμπησαν» ήδη τα κυμαινόμενα
Οι αποδόσεις των ομολόγων (επιτόκια) στις δευτερογενείς αγορές έχουν αυξηθεί από την αρχή του χρόνου, οδηγώντας με τη σειρά τους σε εκδόσεις ομολόγων με αυξημένα επιτόκια για το δανεισμό των οικονομιών. Έγινε στις ΗΠΑ, έγινε και στην Ευρώπη. Η μικρή αυτή άνοδος που έχει προηγηθεί στην ευρωζώνη, η οποία εμφανίστηκε επίσης και στα ελληνικά ομόλογα, είναι αναμενόμενη αντίδραση στον πληθωρισμό και πίεση των αγορών στις Κεντρικές Τράπεζες να δράσουν νωρίτερα. Ειδικότερα:
- Το ομόλογο αναφοράς (με το οποίο συγκρίνονται όλοι) στην Ευρωζώνη το γερμανικό δεκαετές ομόλογο με απόδοση που ήταν αρνητική πριν, έχει αυξηθεί από την αρχή του χρόνου 118 μονάδες βάσης (1,18%) πλέον κινείται πέριξ του 1%.
- Η μεσοσταθμική απόδοση των ελληνικών ομολόγων, έχει αυξηθεί την ίδια περίοδο κατά 128 μονάδες βάσης (1,28%).
- Η πορεία των εταιρικών ομολόγων είναι αντίστοιχη, αλλά φυσικά αφού τα ομόλογα αυτά προσφέρουν υψηλότερη απόδοση (επιτόκιο) εξαρχής, οι αποδόσεις τους έχουν αυξηθεί περισσότερο, με την ανάλυση Πειραιώς να σημειώνει ότι οι αποδόσεις του δείκτη εταιρικών ομολόγων που καταρτίζει να έχει αυξηθεί από 2,63% σε 3,69%.
Σε αυτά τα δεδομένα αξίζει να σημειωθεί ότι και το euribor που επηρεάζει επιχειρηματικά, στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια με τα οποία συνδέεται, έχει επίσης αυξηθεί. Ειδικότερα για τα στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια τα οποία στην ελληνική αγορά βασίζονται σε euribor τριμήνου ή μηνός παρουσιάζεται η παρακάτω εικόνα:
- Στο euribor τριμήνου παρατηρείται εντονότερη ανοδική τάση, αν και παραμένει σε αρνητικά επίπεδα. Ακριβώς πριν ένα χρόνο το euribor ήταν στο -0,535% ενώ τώρα είναι -0,425%. Πρόσφατα είχε ανέβει έως και το -0,415%.
Αυτό σημαίνει ότι η άνοδος είναι ασήμαντη και δεν επηρεάζει καθόλου όσους έχουν για παράδειγμα στεγαστικά δάνεια τύπου zero floor, στα οποία δεν αποτυπώνεται η αρνητική απόδοση του euribor. Δεν κέρδιζαν πριν, δεν επηρεάζονται ακόμα τώρα. Για άλλου τύπου δάνεια υπάρχει μία ασήμαντη, οριακή αύξηση. Στο euribor του ενός μηνός η ανησυχία των δανειοληπτών, είναι μεγαλύτερη από το ποσοστό που «τσίμπησαν» έως τώρα. Ακριβώς πριν ένα χρόνο η τιμή ήταν στο -0,562%, ενώ τώρα είναι στο -0,544%.
Η άνοδος είναι πολύ μικρή και ισχύει κι εδώ ότι δεν επηρεάζονται τα δάνεια zero floor. Μεσολάβησε πάντως εντονότερη απότομη βουτιά και άνοδος του euribor μηνός τον Δεκέμβριο, ενώ πριν μερικές ημέρες είχε τσιμπήσει μέχρι το -0,5% που όμως παραμένει αρνητική τιμή.
Ποια επιτόκια έχουν αρχίσει να «τσιμπάνε»
Με βάση το πώς κινούνται οι αγορές και οι τράπεζες, είναι σαφές, ότι γενικά τα επιτόκια των υφιστάμενων δανείων δεν έχουν αυξηθεί ακόμα, αλλά τα νέα δάνεια έχουν αρχίσει να «τσιμπάνε». Και είναι πολύ λογικό αφού έχει αυξηθεί το διατραπεζικό κόστος του χρήματος.
Μέχρι να κινηθεί η ΕΚΤ, οι τράπεζες στην ευρωζώνη, θα έχουν ήδη ενσωματώσει ένα μέρος των αυξήσεων, στα νέα δάνεια που δίνουν και για αυτό τραπεζικά στελέχη προτρέπουν τους ιδιώτες σε ρεαλιστική εξέταση της οικονομικής κατάστασης και των δεδομένων τους και σε γρήγορες αποφάσεις ώστε:
- Είτε να «κλειδώσουν» επιτόκια τώρα αν μπορούν σε περίπτωση που έχουν λάβει δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια
- Είτε να «κλειδώσουν» ένα καλό σταθερό επιτόκιο τώρα, πριν αρχίσει η ΕΚΤ να ανακοινώνει αυξήσεις επιτοκίων, εφόσον έχουν τη δυνατότητα κι έχουν αποφασίσει να πάρουν δάνεια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το μέσο επιτόκιο όλων των νέων δανείων έχει ήδη τσιμπήσει ελαφρώς στο 3,82% από 3,73%, από το τέλος Μαρτίου. Είναι μόλις 0,09% αλλά είναι ένδειξη. Αντίθετα στο 3,49% παραμένει το μέσο επιτόκιο των παλαιότερων δανείων. Οι διαφορές δεν είναι μεγάλες, αλλά είναι ενδεικτικές και ασφαλώς μεγαλώνουν σε απόλυτα νούμερα, όσος αυξάνεται το ύψος του δανείου.
Επίσης η διαφορά (περιθώριο) μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και των επιτοκίων των νέων δανείων έχει διευρυνθεί από το 3,69% στο 3,78%, με τις νέες καταθέσεις να αποφέρουν ακόμα, μέση απόδοση 0,04% και το σύνολο των καταθέσεων σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ να είναι στο 0,03%. Ειδικότερα:
- Έχει ήδη αυξηθεί κατά 5 μονάδες βάσης (0,05%) το μέσο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο αυξήθηκε στο 2,44%.
- Έχει ήδη αυξηθεί κατά 23 μονάδες βάσης (0,23%), το μέσο επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων συγκεκριμένης διάρκειας με κυμαινόμενο επιτόκιο στο 2,83%.
- Στα επιχειρηματικά δάνεια έχει αυξηθεί το μέσο επιτόκιο ανάλογα με το ποσό. Για δάνεια μέχρι και 250.000 ευρώ αυξήθηκε κατά 10 μονάδες βάσης στο 4,52%, για δάνεια μέχρι ένα εκατ. ευρώ αυξήθηκε κατά 9 μονάδες βάσης στο 3,55% και για δάνεια πάνω από ένα εκατ. ευρώ αυξήθηκε κατά 25 μονάδες βάσης στο 2,63%.
- Πρακτικά σταθερό έμεινε το μέσο (κυμαινόμενο) επιτόκιο των δανείων τακτής λήξης προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) στο 3,17% από 3,15% (άνοδος μόλις 0,02%).
Αντίθετα μειώθηκε το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο κατά 18 μονάδες βάσης στο 11,19%.
Τι σημαίνει η άνοδος των επιτοκίων για τις Τράπεζες
Εθνική Τράπεζα
Η Εθνική υπολογίζει ότι θα έχει καθαρό επιτοκιακό έσοδο 70 εκατ. ευρώ για αύξηση επιτοκίων μισής ποσοστιαίας μονάδας. Σε περίπτωση αύξησης επιτοκίων μέχρι και δύο ποσοστιαίες μονάδες από -0,50% σήμερα η Εθνική υπολογίζει επιπλέον 350 εκατ. ευρώ.
Ας σημειωθεί εδώ, ότι η διαφορά επιτοκίων σε καταθέσεις και δάνεια είναι τώρα μεταξύ 3,50%-4% κατά μέσο όρο, σε όλες τις τράπεζες σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ.
Eurobank
Η Eurobank δεν βλέπει αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ φέτος ή αν γίνει προβλέπει ότι θα γίνει στο τέλος της χρονιάς και με τρόπο που δεν θα επηρεάσει, στο βασικό της σενάριο. Προβλέπει ότι το επιτόκιο euribor του ενός μηνός το 2022 θα κυμαίνεται στο -0,54%, το 2023 στο -0,46% και το 2024 στο -0,36%.
Δηλαδή, προβλέπεται σταδιακή αύξηση, αλλά τα επιτόκια θα παραμείνουν κάτω από το μηδέν. Βεβαίως τα δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια είναι συνδεδεμένα με το euribor τριμήνου. Πάντως η τράπεζα περιμένει μικρά κέρδη έως 60 εκατ. ευρώ για αύξηση του επιτοκίου της ΕΚΤ από το -0,5% στο μηδέν δηλαδή με αύξηση μισής ποσοστιαίας μονάδας.
Με άνοδο άλλης μισής ποσοστιαίας μονάδας υπολογίζει όφελος 30 εκατ. ευρώ, ενώ οι αυξήσεις πάνω από το επίπεδο αυτό, θα δίνουν μικρότερο όφελος στην Τράπεζα, καθώς θα αυξάνονται τα επιτόκια των καταθέσεων.
Τράπεζα Πειραιώς
Η Τράπεζα Πειραιώς υπολογίζει ότι, η άνοδος των επιτοκίων της ΕΚΤ από το -0,5% μέχρι το μηδενικό επιτόκιο θα αυξήσει τα έσοδα από τόκους κατά 60 εκατ. ευρώ και αύξηση κατά μισή ποσοστιαία μονάδα ακόμα στο 0,5% θα φέρει επιπλέον 100 εκατ. ευρώ. Συνολικά 160 εκατ. ευρώ από αύξηση μίας ποσοστιαίας μονάδας. Κι εδώ περαιτέρω άνοδος θα συνοδευτεί από αύξηση επιτοκίων καταθέσεων.
Alpha Bank
Σύμφωνα με την Alpha Bank, αν η ΕΚΤ αυξήσει τα επιτόκια κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, τότε προκύπτει καθαρή αύξηση στα επιτοκιακά έσοδα κατά 2%. Αν αυξηθούν κατά μισή μονάδα ακόμα, τότε η συνολική επίπτωση είναι θετική κατά 4%, ενώ επιπλέον αύξηση κατά μία ποσοστιαία μονάδα, η αύξηση στο επιτοκιακό έσοδο υπολογίζεται στο 12%.
Πώς επηρεάζονται οι επιχειρήσεις
Οι οργανωμένες επιχειρήσεις κυρίως οι μεγάλες επιχειρήσεις, έχουν ήδη σπεύσει από το 2021 να μειώσουν το δανεισμό τους, να τον αναδιαρθρώσουν ή έκαναν και τα δύο. Αυτό σημαίνει ότι εξόφλησαν μεγάλα δάνεια που είχαν ή πήραν νέα δάνεια για να κλείσουν παλαιότερα.
Ο συνηθέστερος τρόπος ήταν να εκδώσουν ομολογιακά δάνεια που τους έδωσαν την ευκαιρία να πάρουν μεγάλη φθηνή ρευστότητα με την οποία εξόφλησαν μέρος του παλαιότερου χρέους τους. Τα εταιρικά ομόλογα είχαν μεγάλη επιτυχία πέρυσι και προσέλκυσαν αυξημένη συμμετοχή των ιδιωτών που συμμετείχαν με ενθουσιασμό.
Επίσης αρκετές οργανωμένες επιχειρήσεις έχουν σπεύσει να κλειδώσουν προνομιακά επιτόκια, καθώς τα περισσότερα επιχειρηματικά δάνεια είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο. Όσες κινήθηκαν γρήγορα πριν πυκνώσουν τα σύννεφα του πληθωρισμού πέτυχαν και καλύτερους όρους για να εξασφαλίσουν ότι δεν θα πιεσθούν μετά την άνοδο των επιτοκίων από την ΕΚΤ. Σύμφωνα με πληροφορίες μεταξύ αυτών είναι και αρκετές εισηγμένες στο ΧΑ.
