Της Μαίρης Βενέτη
Η αντίδραση της αγοράς συνεχίζει να είναι δυναμική στις ανακοινώσεις του Προέδρου των ΗΠΑ ότι επαναφέρει τις κυρώσεις κατά του Ιράν, με το Brent να διαπραγματεύεται μια ανάσα από τα 80$, καθώς η αγορά προεξόφλησε ότι οι αμερικανικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης, θα περιορίσουν τις εξαγωγές του Ιράν με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προσφορά του μαύρου χρυσού.
Εντούτοις, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Στίβεν Μνούτσιν δήλωσε ότι δεν ανησυχεί για μεγάλες αυξήσεις των τιμών του πετρελαίου στις αγορές, καθώς είναι αρκετές οι χώρες που εμφανίζονται διατεθειμένες να αυξήσουν τη δική τους παραγωγή, ώστε να αντισταθμιστούν οι απώλειες στην προσφορά.
Στο ίδιο πνεύμα, ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα ο πρώτος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, η Σαουδική Αραβία, δια στόματος του υπουργού Ενέργειας, ανακοίνωσε ότι θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να εμποδίσει ελλείψεις στην τροφοδοσία σε πετρέλαιο και μάλιστα ότι θα συνεργαστεί με τους μεγάλους παραγωγούς πετρελαίου, εντός και εκτός του ΟΠΕΚ.
Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι η Σαουδική Αραβία αντλεί σήμερα 10 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ενώ έχει ικανότητα άντλησης έως 12 εκατ.βαρέλια την ημέρα.
Αντίστοιχα, μεγαλύτερη ικανότητα άντλησης έχουν όλες οι μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες, μέλη και μη του ΟΠΕΚ, ανάμεσά τους και η Ρωσία, που συνδέονται με συμφωνία μέχρι το τέλος του έτους για τον περιορισμό της παραγωγής ώστε να στηριχθούν οι τιμές. Απλά η συμφωνία αυτή θα αρθεί και η αγορά θα αντισταθμίσει τις απώλειες από την προσφορά του Ιράν.
Υπάρχει όμως και άλλη μια «πονηρή» λεπτομέρεια που λειαίνει τους φόβους για την προσφορά πετρελαίου.
Το αποτιμημένο σε γουάν συμβόλαιο πετρελαίου που δημιουργήθηκε πρόσφατα στη Σαγκάη, είναι ένα λαμπρό « παράθυρο» για το Ιράν, ώστε να μπορέσει να παρακάμψει τις κυρώσεις των ΗΠΑ.Τι εννοούμε;
Οι κυρώσεις συνήθως επιβάλλονται δια της οδού των τραπεζών, μέσω της εκκαθάρισης των συναλλαγών σε δολάρια στη Νέα Υόρκη. Όμως υπάρχει πλέον και ο δρόμος της Σαγκάης και του γουάν.
Μια ξαφνική έλλειψη δυτικών αγοραστών, γιατί να μην ωθήσει το αργό πετρέλαιο της Τεχεράνης προς τις ασιατικές αγορές;
Η υπόκωφη δυναμική της αύξησης των τιμών
Βάση όλων των παραπάνω λοιπόν, πιθανότατα οι ανησυχίες για την προσφορά πετρελαίου να χαλαρώσουν τις επόμενες μέρες.
Όμως υπάρχουν πολλοί λόγοι που, ανεξάρτητα των διακυμάνσεων, πιθανότατα θα συντηρήσουν την ανοδική τάση του μαύρου χρυσού.
Καταρχήν, ο παραδοσιακός κανόνας της προσφοράς και της ζήτησης, εξακολουθεί να υποστηρίζει τη δεδομένη χρονική στιγμή την άνοδο των τιμών.
Υπενθυμίζουμε ότι η παγκόσμια ζήτηση εκτιμάται πως θα αυξηθεί στις χώρες του ΟΟΣΑ, καθώς η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται.
Σε αυτές τις ήδη αισιόδοξες εκτιμήσεις όμως, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να υποτιμάται η δύναμη της ζήτησης της Κίνας.
Βλέπετε, περιλαμβάνουν την ρηξικέλευθη παραδοχή, ότι η αύξηση της ζήτησης από την πλευρά της Κίνας θα αρχίσει να επιβραδύνεται τα επόμενα χρόνια, καθώς η χώρα αφήνει πίσω τη φάση εκβιομηχάνισής της, ενώ η υιοθέτηση των ηλεκτρικών οχημάτων περιορίζει τη ζήτηση για βενζίνη.
Τα νούμερα όμως μέχρι στιγμής δεν δείχνουν μια τέτοια προδιάθεση.
Ήδη από πέρσι η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου παγκοσμίως. Οι εισαγωγές της δε εντός του 2018 διατηρούν τον φρενήρη ρυθμό του 2017.
Ο λόγος είναι ότι οι εγχώριες πετρελαιοπηγές της Κίνας δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με τη ζήτηση, καθώς τα πηγάδια εξαντλούνται, ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση ωθεί τις τρεις μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις να παράγουν περισσότερο φυσικό αέριο. Το αποτέλεσμα είναι η χώρα να στρέφεται περισσότερο στις εισαγωγές.
Επιπλέον ας λάβουμε υπόψιν ότι ένα μεγάλο μέρος του αργού που εισάγεται δεν καταναλώνεται αποκλειστικά στην Κίνα, αλλά διυλίζεται και εν συνεχεία εξάγεται σαν διυλισμένα προϊόντα.
Μάλιστα σύμφωνα με εκτιμήσεις της Morgan Stanley, οι εξαγωγές των διυλισμένων προϊόντων αυξάνονται, καθώς οι αρχές χαλαρώνουν τις ποσοστώσεις για το εμπόριο, και ήδη τους τελευταίους 12 μήνες η Κίνα έχει φτάσει τους 26 εκατομμύρια τόνους καθαρών εξαγωγών διυλισμένων προϊόντων.
Η δύναμη της κινεζικής ζήτησης λοιπόν μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο καθοριστικός παράγοντας στην συνολική αύξηση της ζήτησης για πετρέλαιο απ'ότι εκτιμά μέχρι στιγμής η αγορά.
Γι' αυτό θα πρέπει οι επενδυτές να την παρακολουθούν με την ίδια προσοχή που παρακολουθούν τις αποφάσεις του ΟΠΕΚ, την παραγωγή του σχιστολιθικού αερίου καθώς και τις γεωπολιτικές εξελίξεις που διαμορφώνονται πλέον κάτω από ένα ιδιαίτερα εύθραυστο περιβάλλον.
Τι σημαίνουν για τη χώρα μας τιμές πετρελαίου>52.6$
Στη σελίδα 11 της εισηγητικής έκθεσης του προυπολογισμού για το 2018 συνειδητοποιεί κανείς ότι όλες οι παραδοχές και οι προβλέψεις για τα νούμερα της τρέχουσας χρονιάς έχουν γίνει με τιμή πετρελαίου στα 52,6 δολάρια.
Η χρονιά όμως ήδη τρέχει με ένα μέσο όρο πενταμήνου πέριξ των 68,27 δολαρίων, ήτοι 29,79% υψηλότερα. Βάση της ανάλυσης που προηγήθηκε, το προσεχές εξάμηνο οι τιμές του πετρελαίου έχουν σοβαρές πιθανότητες να κινηθούν ακόμα ψηλότερα.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Ό,τι το κεντρικό στοίχημα του 2018, προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, εξελίσσεται εν κατακλείδι σε ένα εξαιρετικά δύσκολο στοίχημα.
Σύμφωνα με μελέτες του ΔΝΤ, κάθε αύξηση 5 δολαρίων πάνω από το βασικό σενάριο τιμής, προκαλεί μείωση του ΑΕΠ κατά 0,4%.
Σύμφωνα με άλλες διεθνείς μελέτες, κάθε αύξηση κατά 10% της τιμής του πετρελαίου πάνω από το σενάριο βάσης, προκαλεί ζημιά από 0,7% ως 2,5%, ανάλογα την δομή της εκάστοτε οικονομίας.
Ακόμα και βάση με τις εξαιρετικά light παραδοχές που χρησιμοποιούν οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, με βάση ακριβώς τη δομή της ελληνικής οικονομίας, κάθε αύξηση 10 δολαρίων, ψαλιδίζει το ΑΕΠ κατά περίπου 0,3%.
Πώς μεταφράζεται η σύγκλιση όλων αυτών των εκτιμήσεων για τον Προϋπολογισμό του 2018;
Το ΑΕΠ του 2018, αν παραμείνει ο μέσος όρος των τιμών του πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα, θα χάσει περίπου 0,3%- 0,4%, και στην καλύτερη περίπτωση δεν θα ξεπεράσει το 2%.
Αν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου συνεχίσουν να αυξάνονται, τότε καταλαβαίνει κανείς ότι η εικόνα θα σκουρύνει εκ νέου.
Σημειωτέον ότι δεν έχουμε συνυπολογίσει τις επιπτώσεις στις εκτιμήσεις για το εμπορικό ισοζύγιο, το κόστος παραγωγής, την αύξηση των επενδύσεων, της κατανάλωσης, των εσόδων κ.ο.κ.
Βλέπετε, οι κρίκοι της οικονομίας είναι αλληλένδετοι
Άλλωστε το τι σημαίνει ένα μικρότερο ΑΕΠ, μπορεί εύκολα να το συνειδητοποιήσει κανείς με μια ανάγνωση στους πίνακες του Μεσοπρόθεσμου, αλλά και του Προσχεδίου του Προϋπολογισμού, όπου επί της ουσίας η αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων βασίζεται στο ότι η ελληνική οικονομία το 2018 θα τρέξει με τουλάχιστον 2,4%.
Δεδομένου ότι η ΕΚΤ ήδη από τον Δεκέμβριο αναπροσάρμοσε τις εκτιμήσεις της για τις τιμές του πετρελαίου, ανεβάζοντας τες από τα 52,6 δολάρια στα 61,6 δολάρια, μήπως ν' αναλάβει ανάλογη δράση και το ΥΠΟΙΚ;
Τουλάχιστον για χάρη της «καθαρής εξόδου».
* Η κ. Μαίρη Βενέτη είναι πιστοποιημένη Διαχειριστής από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
