Η ύφεση είναι γεγονός για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Η Γερμανία αντιμετωπίζει ενδεχομένως τη μεγαλύτερη οικονομική πρόκληση από την Επανένωση του 1990, επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις που είχε παρουσιάσει από τις αρχές του χρόνου το Liberal. Θα είναι κατά πάσα πιθανότητα η μοναδική μεγάλη οικονομία της Ευρώπης που θα δει το ΑΕΠ της συρρικνώνεται στο σύνολο του 2023.
Ενδεικτικό του οικονομικού τέλματος είναι το γεγονός ότι η Γερμανία ανακάμπτει από την πρωτοφανή ύφεση της πανδημίας με χαμηλότερο ρυθμό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και μάλιστα πολύ πιο αργά από την Ελλάδα. Αποτέλεσμα είναι πολλοί αναλυτές και παράγοντες της γερμανικής πολιτικής και επιχειρηματικής σκηνής να προειδοποιούν για το τέλος του γερμανικού οικονομικού μοντέλου.
Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ΑΕΠ της Γερμανίας θα συρρικνωθεί κατά 0,4% φέτος. Η προηγούμενη πρόβλεψη, αυτή του Μαΐου, έκανε λόγο για οριακή ανάπτυξη 0,2% το 2023. Ταυτόχρονα, η Κομισιόν υποβάθμισε την πρόβλεψη και για το 2024 αναμένοντας πλέον ανάπτυξη 1,1% από 1,4% τον περασμένο Μάιο.
Η γερμανική οικονομία, μία από τις ισχυρότερες του κόσμου, γλίτωσε τη μεγάλη ύφεση που προέβλεπαν πολλοί εξαιτίας της ενεργειακής καταιγίδας που θα χτυπούσε την Ευρώπη τον περσινό χειμώνα, όμως δεν κατάφερε να ξεπεράσει τις δικές της αδυναμίες. Το τέλος της ενεργειακής εξάρτησης από το Κρεμλίνο, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και μία σειρά αδυναμιών που διογκώνονταν από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας, έφεραν τη γερμανική βιομηχανία σε μία πολύ δύσκολη κατάσταση και το σύνολο της οικονομίας σε τέλμα.
Η… οσμή κρίσης είχε γίνει αισθητή ήδη από το 2019 πριν την πανδημία και την ενεργειακή κρίση, καθώς οι δείκτες κλίματος έδιναν την εικόνα μιας οικονομίας που παρέπαιε. Από ατμομηχανή, η Γερμανία εξελίσσεται ξανά σε «ασθενή της Ευρώπης». Ο εφιάλτης της διετούς ύφεσης που χτύπησε τη γερμανική οικονομία την περίοδο 2002-2003 επιστρέφει, μετά τις κακές επιδόσεις των τελευταίων ετών. Ο βιομηχανικός κλάδος που ευθύνεται σχεδόν για το 1/3 του ΑΕΠ, είχε αρχίσει να υπεραποδίδει των άλλων μεγάλων οικονομιών από το 2014 και η ανάπτυξη ήταν ασθενής από το 2012 έως την πανδημία, με μία μικρή εξαίρεση το 2017.
Η Γερμανία που είχε ηγετικό ρόλο στη βιομηχανική παραγωγή διεθνώς και ήταν η τρίτη σε εξαγωγές παγκοσμίως, βλέπει φέτος το εμπορικό της πλεόνασμα να συρρικνώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων είκοσι ετών. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία είναι πραγματικά απογοητευτικά. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου, η μεταποιητική δραστηριότητα υποχώρησε με τον ισχυρότερο ρυθμό από τον Ιούνιο του 2009, εξαιρουμένου του 2020 που ήταν έτος πανδημίας και lockdown.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ευρώπη;
Με τη Γερμανία να αποτελεί «βαρίδι» αντί για στυλοβάτη, η Ευρωζώνη κινδυνεύει να εγκλωβιστεί στην παγίδα του στασιμοπληθωρισμού και ενώ οι σημερινές προβλέψεις των αναλυτών είναι για ανάκαμψη από το 2024, μία αλληλουχία αρνητικών εξελίξεων θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Γερμανία είναι ο βασικός εμπορικός εταίρος των περισσότερων χωρών-μελών της Ευρωζώνης και η γερμανική ύφεση συνεπάγεται βάσανα για ολόκληρο το μπλοκ.
Παράλληλα, δυσκολεύει το έργο της ΕΚΤ, καθώς εκτός από τον πληθωρισμό, ρόλο στις αποφάσεις για τα επιτόκια παίζει και η ανάπτυξη. Το γεγονός ότι η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε διαφορετική φάση του κύκλου από τις χώρες της περιφέρειας δημιουργεί μεγάλο πονοκέφαλο στην Κριστίν Λαγκάρντ και στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, τα οποία ίσως αποφασίσουν αύριο νέα αύξηση των επιτοκίων αποδοχής καταθέσεων στο 4% που είναι το υψηλότερο στην ιστορία της Ευρωζώνης.
Τα στελέχη της ΕΚΤ θα πρέπει με κάποιο μαγικό τρόπο να γεφυρώσει τις διαφορές μεταξύ της Γερμανίας και των χωρών που ανακάμπτουν δυναμικά, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κίνδυνος ύφεσης σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι πλέον πολύ μεγαλύτερος.
Και αν κάποιοι… χαίρονται που η Γερμανία είναι σε ύφεση και η Ελλάδα αναπτύσσεται με ρυθμό άνω του 2,5%, είναι τέτοιος ο ρόλος της γερμανικής οικονομίας που δεν δικαιολογεί πανηγυρισμούς. Είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο οι επενδύσεις που παραδοσιακά πηγαίνουν στη Γερμανία, να κατευθυνθούν στις χώρες της περιφέρειας. Επίσης, η Γερμανία θα συνεχίσει να είναι η λοκομοτίβα της Ευρώπης και γι’ αυτό δεν ευνοεί κανέναν η ύφεση.
