Οι χρηματιστηριακές αγορές και οι επενδυτές παρουσιάζουν δυσανεξία απέναντι στις ριζικές αλλαγές, που μεταβάλλουν άρδην το οικονομικό περιβάλλον. Προτιμούν τη σταθερότητα και την κανονικότητα, που επιτρέπει στην επενδυτική κοινότητα να προβαίνει σε ασφαλείς εκτιμήσεις και προβλέψεις. Αφού από αυτές θα κριθούν οι αποδόσεις όχι μόνον των ιδιωτικών χαρτοφυλακίων, αλλά και οι αποδόσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων, των θεσμικών funds και των κρατικών φορέων.
Η ευστάθεια λοιπόν του «συστήματος» είναι το Α και το Ω στο χώρο των μετοχών και των ομολόγων. Και σαν «σύστημα» δεν θεωρούμε μόνο τις χρηματιστηριακές αγορές, αλλά τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς, τις νομισματικές πολιτικές, την πορεία των κρατικών και ιδιωτικών χρεών και άλλα.
Ωστόσο, η τάξη των πραγμάτων αλλάζει, άλλοτε με βραδείς και άλλοτε με ταχείς ρυθμούς. Πάντως, αλλάζει.
Το 1945 αμέσως μετά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι νικήτριες δυνάμεις με πρωταγωνιστές τις ΗΠΑ είχαν θέσει τους νέους όρους του παιχνιδιού. Οι ΗΠΑ έχοντας αναπτύξει τον ικανότερο στρατό στον κόσμο, διαθέτοντας το ισχυρότερο νόμισμα στον κόσμο, παράγοντας το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ και κατέχοντας το 80% των παγκόσμιων χρηματικών διαθέσιμων και αποθεματικών, σχεδίαζαν τον οδικό χάρτη για δεκαετίες. Και δεν είναι τυχαίο που η έδρα των Ηνωμένων Εθνών βρέθηκε στη Νέα Υόρκη και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον.
Οι αγορές ήταν για πολλά χρόνια εφησυχασμένες πάνω στη λειτουργία αυτού του μοντέλου. Οι αγορές είχαν τα πάνω τους και τα κάτω τους. Και έκαναν την εμφάνιση τους κρίσεις που αντιμετωπίζονταν με σχετική ευκολία μέσω της χρήσης διαφόρων χρηματοοικονομικών εργαλείων και παρεμβάσεων.
Τώρα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει.
Σήμερα οι επενδυτές βρίσκονται αντιμέτωποι με το παγκόσμιο ιδιωτικό και κρατικό χρέος που έχει λάβει πρωτοφανείς διαστάσεις και με την αναζήτηση του τρόπου αποπληρωμής του.
Βρίσκονται αντιμέτωποι με το πληθωριστικό χρήμα που αφειδώς «τυπώνουν» οι κεντρικές τράπεζες απανταχού της Γης και το οποίο έχει μεταβάλει με δραστικό τρόπο τις αξίες των περιουσιακών στοιχείων.
Βρίσκονται αντιμέτωποι με τις ακραίες αντιθέσεις πλούτου και ανέχειας, που οδηγούν στη διάρρηξη των κοινωνικών συνεκτικών ιστών, στην απόρριψη των κοινών αξιών, στην παραβίαση των κοινωνικών κανόνων και στην έκρηξη του λαϊκισμού από τις ακραίες πτέρυγες του πολιτικού συστήματος. Με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολίτες σε κάποιες χώρες, αλλά και ολόκληροι πληθυσμοί που να μην αρκούνται σε συμβιβασμούς και παρεμβάσεις, σε σταδιακές κινήσεις και σχεδιασμούς, αλλά αντίθετα να επιδιώκουν ρήξεις και λύσεις «εδώ και τώρα». Προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο τριγμούς αποσταθεροποίησης.
Βρίσκονται εδώ και χρόνια αντιμέτωποι με έναν εμπορικό πόλεμο ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην Κίνα, σαν παρενέργεια της μεταφοράς της «παραγωγικής καρδιάς» του πλανήτη στην Κίνα.
Βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν τεχνολογικό πόλεμο ανάμεσα στη Δύση και την Κίνα, του οποίου το διακύβευμα δεν είναι άλλο από την τεχνολογική και οικονομική παντοκρατορία.
Βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα οικονομικό πόλεμο που περιλαμβάνει οικονομικές κυρώσεις, απαγορεύσεις στις κινήσεις κεφαλαίων, συσκότιση και αδιαφάνεια στην παροχή μακροοικονομικών στοιχείων και επιχειρηματικών δεδομένων και καταπάτηση όλων των κανόνων της ελεύθερης οικονομίας μέσω σκληρών παρεμβατισμών
Βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν πόλεμο γεωπολιτικών επιρροών που μοιάζει με μια κινούμενη άμμο, που μεταβάλει διαρκώς συσχετισμούς και συμμαχίες.
Και τέλος από το 2022 και μετά, βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν πραγματικό στρατιωτικό πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Και σήμερα βρίσκονται μπροστά στο ενδεχόμενο ενός νέου καταστροφικού πολέμου στη Μέση Ανατολή, μετά από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ.
Οι επενδυτές πλέον «λαμβάνουν μέρος» σε μάχες και πολέμους που ξεφεύγουν από τα στενά πλαίσια των χρηματοοικονομικών δεδομένων και των αριθμοδεικτών. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν δεν τους είναι γνώριμοι. Και πορεύονται με μόνη παρέα, την αβεβαιότητα.
