Η Ευρώπη έχει αντιμετωπίσει πολλές κρίσεις τα τελευταία χρόνια. Από τη δημοσιονομική κρίση του Νότου, την ενεργειακή κρίση μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη συνεπαγόμενη κρίση πληθωρισμού ως φυσικό επακόλουθο της αναγκαίας ανάταξης των εφοδιαστικών αλυσίδων, έως το μεταναστευτικό και το δημογραφικό έμφραγμα.
Το κερασάκι στην τούρτα είναι η έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια ως απόρροια της δύσκολης προσγείωσης της Ευρώπης σε έναν δύσκολο αεροδιάδρομο προσαρμογής στις νέες συνθήκες.
Η ακροδεξιά βρήκε «χώρο» ανάπτυξης σε αυτό το περιβάλλον, κάτι που ανέδειξαν οι πρόσφατες ευρωεκλογές, οι οποίες οδήγησαν τη Γαλλία στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου.
Οι Συμπληγάδες όμως της Ευρώπης δεν είναι μόνο πολιτικής φύσης, αν και σαφώς τα φώτα εως τις 7 Ιουλίου θα είναι στραμμένα στο αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών.
Οι δημοσιονομικές Συμπληγάδες
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέδειξε χθες τις δημοσιονομικές Συμπληγάδες της Ευρωζώνης, οι οποίες όμως αυτή τη φορά έχουν διαφορετικό γεωγραφικό προσανατολισμό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της για το εαρινό Ευρωπαϊκό Εξάμηνο που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, διαπίστωσε ότι δικαιολογείται η έναρξη τη διαδικασίας περί υπερβολικού ελλείμματος για επτά χώρες μέλη, μεταξύ των οποίων είναι η Γαλλία και η Ιταλία. (σ.σ: το Βέλγιο, η Σλοβακία, η Μάλτα, η Ουγγαρία και η Πολωνία συμπληρώνουν την επτάδα).
Αυτό το φθινόπωρο λοιπόν γι’αυτά τα επτά κράτη-μέλη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει τις συστάσεις της για διόρθωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τους νέους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, οι χώρες με υπερβολικά ελλείμματα θα πρέπει να μειώνουν το έλλειμμα κατά τουλάχιστον 0,5 μονάδες ετησίως. Προβλέπουν δε οικονομικές κυρώσεις 0,1% του ΑΕΠ ετησίως για όσες χώρες δεν συμμορφωθούν με τις συστάσεις.
Στο σημείο αυτό να ανοίξουμε μια ευχάριστη παρένθεση. Η Ελλάδα σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κάνει πρόοδο δημοσιονομικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επιτρέπεται ο εφησυχασμός, καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με το υψηλό δημόσιο χρέος και τα υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο πλαίσιο της υψηλής ανεργίας παραμένουν σημαντικές.
Η Επιτροπή αναγνώρισε ότι ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ συνέχισε να μειώνεται και παρά το γεγονός ότι παραμένει υψηλός –πέριξ του 162% το 2023- εντούτοις οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα του φαίνονται χαμηλοί.
Η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ ήταν ο βασικός μοχλός της πτώσης του δείκτη Χρέους/ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια. Η χώρα μας αν επιθυμεί να διασφαλίσει την περαιτέρω μείωση του, θα πρέπει να παραμείνει αφοσιωμένη στον στόχο της βελτίωσης των δημοσιονομικών ισοζυγίων, δεδομένου ότι ναι μεν το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε σημαντικά το 2023, όμως παραμένει αυξημένο σε ένα πλαίσιο έντονης εγχώριας ζήτησης.
Το μήνυμα λοιπόν της Επιτροπής είναι ότι η χώρα μας θα πρέπει να παραμείνει συνεπής και συνετή στη βελτίωση της δημοσιονομικής της εικόνας.
Αντίθετα, πολύ μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης όπως η Ιταλία και η Γαλλία θα χρειαστούν ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια, καθώς θα χρειαστούν αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα υπερβολικά ελλείμματα.
Πόσο εύκολη όμως θα αποδειχθεί αυτή η δημοσιονομική πειθαρχία εν μέσω έντονης λαϊκής δυσαρέσκειας και πολιτικής κρίσης σε οικονομίες όπως η Γαλλία, ή η Γερμανία;
Μιας και αναφέραμε τη Γερμανία, να υπενθυμίσουμε ότι παρά το γεγονός ότι δεν πήρε χθες κόκκινη κάρτα από την ΕΕ, έχει μπροστά της ένα δύσκολο στοίχημα. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς και οι εταίροι του στον συνασπισμό θα πρέπει να περικόψουν κατά 40 δις ευρώ τις ομοσπονδιακές δαπάνες προκειμένου να καλύψουν το δημοσιονομικό κενό της κυβέρνησης για το 2025.
Δεδομένου ότι τα τρία κόμματα του αριστερού συνασπισμού της συγκέντρωσαν στις ευρωεκλογές το 31% των ψήφων, είναι προφανές ότι η επιβίωση της κυβέρνησης Σολτς εξαρτάται από τη συμφωνία ή όχι για τον προϋπολογισμό της χώρας.
Ας μην παρασυρθούμε στην αφελή σκέψη ότι το γαλλικό πρόβλημα είναι μόνο γαλλικό ή το γερμανικό μόνο γερμανικό. Αν κερδίσει για παράδειγμα η άκρα Δεξιά στη Γαλλία, όλοι στην Ευρώπη θα βιώσουμε τις συνέπειες.
Καταρχάς λόγω της μείωσης της γαλλικής οικονομικής συμμετοχής στις δαπάνες της ΕΕ που έχει ως στόχο η Λεπέν. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει σε δημοσιονομική κρίση τον προϋπολογισμό της Ευρώπης και αυτό είναι κάτι που μας αφορά όλους, ειδικά χώρες όπως η Ελλάδα που ξαναβρίσκουν τον βηματισμό τους ως έναν μεγάλο βαθμό χάρη στην υποστήριξη από τα ευρωπαϊκά κονδύλια όπως εκείνα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Χθες για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2025, ύψους 199,7 δισ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός θα συμπληρωθεί με εκταμιεύσεις ύψους 72 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του NextGenerationEU.
Μια πολιτική ανατροπή υπέρ της Ακροδεξιάς στη Γαλλία ή και σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2026;
Δεύτερον, μια νίκη της Λεπέν συνεπάγεται αποδέσμευση της Γαλλίας από την οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση στην Ουκρανία, ενώ όπως σημείωσε χθες και ο Φρανσουά Ολάντ, θα επηρεάσει τις ΗΠΑ υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ, με ό,τι αυτό θα σημαίνει για τις εμπορικές-οικονομικές σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης, αλλά και ΗΠΑ- Κίνας που όπως θα δούμε παρακάτω επηρεάζουν άμεσα και τις σχέσεις Ευρώπης-Κίνας.
Οι πολιτικές Συμπληγάδες λοιπόν της Ευρώπης είναι απόλυτα μπλεγμένες με τις δημοσιονομικές Συμπληγάδες και απαιτείται ορθολογική σκέψη και διορρατικότητα τόσο σε επίπεδο ηγετών όσο και σε επίπεδο πολιτών για να περάσει άθικτο το ευρωπαϊκό καράβι ανάμεσα τους.
Οι εμπορικές Συμπληγάδες
Ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Ευρώπης είναι η Κίνα, με εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο πλευρών το 2023 πέριξ των 739 δισ. ευρώ. Το νούμερο αυτό αντιπροσωπεύει το 15% του συνόλου του εμπορίου αγαθών της ΕΕ, λίγο πιο κάτω από το αντίστοιχο μερίδιο εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών με την ΕΕ, το οποίο ανήλθε στο 17%.
Πιο συγκεκριμένα, το 2023 η Κίνα ήταν ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ για τις εισαγωγές -20%-, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ -14%- ενώ οι ΗΠΑ ήταν ο σημαντικότερος εταίρος για τις εξαγωγές -20%- με τη Βρετανία να κατατάσσεται στη δεύτερη θέση -13%- και την Κίνα να κατατάσσεται τρίτη -9%.
Η αυξανόμενη όμως κόντρα μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Κίνας με αφορμή τις κρατικές ενισχύσεις της τελευταίας στις εξαγωγές και τον προστατευτισμό, οδήγησε την ΕΕ στην απόφαση να αυξήσει σημαντικά τους δασμούς σε ένα σύνολο προϊόντων κινεζικής κατασκευής, μεταξύ των οποίων είναι τα φωτοβολταϊκά και τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα.
Όπως χαρακτηριστικά είχε πει ο Dombrovskis τον Απρίλιο, η σχέση ΕΕ-Κίνας βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά κρίσιμο σταυροδρόμι, με σημαντικό καταλύτη την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ.
Για παράδειγμα, ο τριπλασιασμός του δασμολογικού συντελεστή της Κίνας στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου τη φετινή άνοιξη, επιδίωξε μεταξύ άλλων να ενισχύσει την υποστήριξη των συνδικάτων στην πολιτεία της Πενσυλβάνια.
Όμως το μέτρο αυτό που αποκλείει ουσιαστικά τις κινεζικές πωλήσεις χάλυβα στις ΗΠΑ επηρεάζει και την ΕΕ, καθώς επαναδρομολογεί τα κινεζικά προϊόντα σε άλλες παγκόσμιες αγορές, κάτι που έχει σαφή αντίκτυπο στα αντίστοιχα ευρωπαϊκά προϊόντα.(σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Αν και η ΕΕ δεν έχει φτάσει στο σημείο να αυξήσει τους δασμούς στα επίπεδα των ΗΠΑ, -για παράδειγμα οι ΗΠΑ αύξησαν τους δασμούς σε κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα από το 25% στο 100%, ενώ στην Ευρώπη η αύξηση των δασμών κινήθηκε από το 17,4% έως 38,1% επιπλέον των δασμών 10% που ίσχυαν ήδη- εντούτοις οι αυξήσεις που έγιναν δυναμιτίζουν τις εμπορικές σχέσεις των δύο πλευρών. (σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ)
Η Κίνα αποκαλεί ανοικτά τους ευρωπαϊκούς δασμούς «ως πολιτικοποίηση του εμπορίου», ενώ υπενθυμίζει σε κάθε ευκαιρία ότι ευρωπαϊκές μάρκες αυτοκινήτων, όπως η Volkswagen ή η Mercedes καταγράφουν πάνω από το 30% των πωλήσεών τους στην Κίνα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η Γερμανία, η Σουηδία και η Ουγγαρία ήταν αντίθετες στην επιβολή δασμών στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Η Κίνα όμως έχει προχωρήσει και σε πράξεις, βάζοντας στο στόχαστρο ευρωπαϊκές εξαγωγές όπως για παράδειγμα το χοιρινό, κάτι που επηρεάζει ιδιαίτερα χώρες όπως η Ισπανία, η Δανία και η Ολλανδία ή το μπράντι, κάτι που επηρεάζει χώρες όπως η Γαλλία.
Προφανώς, τα κινεζικά μέτρα είναι αρκετά ήπια, δεδομένου ότι η Κίνα δεν θέλει να «τραβήξει το σχοινί» με την Ευρώπη, καθότι παραμένει μια μεγάλη αγορά για τις κινεζικές εξαγωγές και το Πεκίνο δεν έχει την πολυτέλεια να την αποξενώσει τελείως, ειδικά τώρα, λόγω της σινοαμερικανικής αντιπαράθεσης.
Όμως θα πρέπει η ίδια προσπάθεια να γίνει και από την Ευρώπη, η οποία από το 2019 όπως επισήμανε και ο Επικεφαλής του Τμήματος Ασιατικών Σπουδών, Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ), Πλάμεν Τόντσεφ, καλείται να βρει τις ισορροπίες με την Κίνα μέσα από το πρίσμα του εταίρου, του ανταγωνιστή αλλά και του συστημικού αντιπάλου.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
