Ολοένα και περισσότερο απομακρύνονται οι περισσότεροι διεθνείς δείκτες από τους μέσους κινητούς των 200 ημερών, με τον γερμανικό δείκτη Dax να έχει αποχαιρετήσει από τις 21 Σεπτεμβρίου το κρίσιμο τεχνικό επίπεδο της ζώνης των 15400 - 15600 μονάδων.
Η μητέρα των αγορών, ο S&P500 έκλεισε για δεύτερη εβδομάδα κάτω από τις 4.240 μονάδες, ενώ κινδυνεύει πλέον και το οχυρό της ζώνης των 4.094 - 4.132 μονάδων στο εβδομαδιαίο διάγραμμα, τεχνική συνθήκη που αν χαθεί θα ανοίξει το διάγραμμα προς τις 3.940 - 3.960 μονάδες.
Η κρίση στη Μέση Ανατολή και η νευρικότητα που έχει προκαλέσει στις ενεργειακές αγορές είναι ο νούμερο ένα παράγοντας που έχει αυξήσει το volatility των αγορών.
Ο δεύτερος είναι ότι το χρηματοδοτικό κόστος έχει αρχίσει πλέον να κάνει αισθητή την παρουσία του σε όλες τις πτυχές της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ενώ την ίδια στιγμή η ανθεκτικότητα της οικονομίας των ΗΠΑ και το σθένος του Αμερικανού καταναλωτή δεν άφήνει ανοικτό παράθυρο αισιοδοξίας για την άμεση αποκλιμάκωση του.
Ο παράγοντας πετρέλαιο
Η χθεσινή ημέρα ήταν χαρακτηριστική της νευρικότητας που χαρακτηρίζει πλέον την αγορά του πετρελαίου.
Σε μια συνεδρίαση χαρακτηριστική της έκφρασης «χταπόδι στα βράχια», το πετρέλαιο ξεκίνησε με κέρδη 1% μετά την είδηση ότι ο στρατός των ΗΠΑ έπληξε ιρανικούς στόχους στη Συρία.
Καθώς αναζωπυρωθήκαν οι ανησυχίες για προβλήματα στην παγκόσμια προσφορά αν υπάρξει κλιμάκωση του πολέμου Ισραήλ - Χαμάς στην ευρύτερη περιοχή, το Brent ανέβηκε εως 2%, ενώ εν συνεχεία διόρθωσε καταγράφοντας ακόμα και αρνητικό πρόσημο, για να «ξανακαρφώσει» τις απογευματινές ώρες στα ποσοστά του +2% και +3% μετά τις πληροφορίες ότι ξεκίνησαν σφοδροί βομβαρδισμοί» στη Γάζα και άρματα μάχης επιχειρούν εντός του θύλακα σε μια ένδειξη ότι ξεκίνησε η χερσαία επίθεση.
Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, τα πλήγματα σε δύο εγκαταστάσεις στην ανατολική Συρία που χρησιμοποιούνται από το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν και τις ομάδες που υποστηρίζει, ήταν απάντηση στις πρόσφατες επιθέσεις εναντίον των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ και τη Συρία.
Αν και το χτύπημα αυτό δεν επηρέασε άμεσα την προσφορά, εντούτοις προκάλεσε εξαιρετική νευρικότητα στην αγορά υπό τον φόβο μιας πιθανής εμπλοκής του Ιράν που αποτελεί έναν υπολογίσιμο παραγωγό ή ακόμα και το «μπλοκάρισμα» των αποστολών από τον μεγαλύτερο εξαγωγέα πετρελαίου, τη Σαουδική Αραβία.
Πέραν των διακυμάνσεων του Brent και σε μικρότερο βαθμό του αμερικανικού αργού WTI και του φυσικού αερίου, η νευρικότητα για την πορεία των τιμών ήταν έκδηλη στην έκτακτη συνάντηση των αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συγκλήθηκε από την Επίτροπο της ΕΕ για θέματα ενέργειας, Kadri Simson, την Παρασκευή.
Στόχος της συνάντησης αυτής ήταν η αξιολόγηση των κινδύνων εφοδιασμού της Ευρώπης σε περίπτωση που η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς πυροδοτήσει μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση και ο συντονισμός των μελών για τη διαφοροποίηση των αποθεμάτων πετρελαίου και τη δημιουργία αποθέματος ασφαλείας για το ντίζελ.
Το εισαγωγικό κείμενο της συνεδρίασης είναι κάτι παραπάνω από ενδεικτικό της ανησυχίας που υπάρχει: «Το πετρέλαιο είναι σημαντικό. Δεν θέλουμε τα φορτηγά μας να κάνουν ουρές για ντίζελ.Είναι αυτή η στιγμή του 1973 ή όχι;»
Αν και σαφώς οι κίνδυνοι είναι πολύ χαμηλότεροι από ό,τι πριν από 50 χρόνια, δεδομένου ότι η Ευρώπη βασίζεται στο πετρέλαιο για περίπου το 30% του ενεργειακού της μείγματος, εντούτοις η διαδρομή της Μέσης Ανατολής είναι εξαιρετικά σημαντική για την Ευρώπη με 20 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα να διέρχονται από το Hormuz και τη Σαουδική Αραβία να αποτελεί έναν από τους τρεις κορυφαίους προμηθευτές της.
Με το 1/5 της ημερήσιας παγκόσμιας ζήτησης λοιπόν να μεταφέρεται μέσω του Στενού του Hormuz, είναι λογικό η Ευρώπη να ανησυχεί μήπως επαναληφθούν σκηνές του παρελθόντος όπου το Ιράν είχε επιτεθεί και είχε καταλάβει δεξαμενόπλοια κατά τη διέλευση μέσω του στενού περάσματος.
Όπως μάλιστα επισημάνθηκε, ενώ τα αποθέματα πετρελαίου της ΕΕ πληρούν σήμερα την απαίτηση 90 ημερών, τα αποθέματα αυτά είναι κυρίως σε αργό. Όμως πάνω από το 50% της μεταφοράς εμπορευμάτων στην Ευρώπη βασίζεται σε φορτηγά που χρησιμοποιούν ντίζελ.
Μπορεί λοιπόν να μην βρισκόμαστε «σε μια στιγμή του 1973» όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκύψουν εξαιρετικά σημαντικά προβλήματα για την ενεργειακή ασφάλεια και ευρυθμία της ενεργειακής ευρωπαϊκής αγοράς.
Θα επισημάνουμε λοιπόν ως στήλη για άλλη μια φορά ότι κάθε μέρα, πριν πάρουμε οποιαδήποτε επενδυτική απόφαση, καλό είναι να κοιτάμε και να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψιν μεταξύ άλλων και τη διακύμανση του Brent. (σ.σ: Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Ο «γόρδιος δεσμός» των μακροοικονομικών στοιχείων
Για πάνω από έναν χρόνο η Fed πολεμά να αποθερμάνει την οικονομία προκειμένου να ελέγξει την άνοδο των τιμών, ανεβάζοντας κάθετα τα επιτόκια.
Παρά ταύτα, ο Αμερικανός καταναλωτής δεν κάμπτεται, με αποτέλεσμα η αμερικανική οικονομία να αναπτυχθεί ταχύτερα από το αναμενόμενο κατά το τρίτο τρίμηνο του 2023, με τους υψηλούς μισθούς να τροφοδοτούν την αύξηση των καταναλωτικών δαπανών, παρά τα υψηλά επιτόκια και τις πληθωριστικές πιέσεις.
Το ΑΕΠ λοιπόν των ΗΠΑ σύμφωνα με την αρχική μέτρηση του Υπουργείου Εμπορίου αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 4,9% την περίοδο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, αρκετά πάνω από τις εκτιμήσεις και έναντι μη αναθεωρημένου ρυθμού 2,1% το δεύτερο τρίμηνο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση από το τέταρτο τρίμηνο του 2021.
Στην τριμηνιαία ενίσχυση του ΑΕΠ, θετική συνεισφορά είχαν η ιδιωτική κατανάλωση (2,7%), οι ιδιωτικές επενδύσεις (1,5%) και οι δημόσιες δαπάνες (0,8%), ενώ ελαφρώς αρνητικό αντίκτυπο είχαν οι καθαρές εξαγωγές (-0,1%).
Και μιας και μιλάμε για δημόσιες δαπάνες να προσθέσουμε στην όλη εικόνα ότι το έλλειμμα των ΗΠΑ έχει εκτοξευτεί πλέον στα 1,695 τρισ. δολάρια.
Συνεχίζοντας με τις ανακοινώσεις της εβδομάδας, οι παραγγελίες για αγαθά διαρκείας αυξήθηκαν και αυτές περισσότερο από ότι ανέμεναν οι αναλυτές, ενώ τα νέα εβδομαδιαία επιδόματα ανεργίας παρέμεναν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, υποδηλώνοντας ότι η αγορά εργασίας παραμένει πεισματικά ισχυρή.
«Καλά» νέα και από το μέτωπο της μεταποίησης. Στις ΗΠΑ και σε αντίθεση με την Ευρώπη οι πρώτες ενδείξεις για την μεταποίηση και τις υπηρεσίες τον Οκτώβριο σύμφωνα με τους δείκτες PMI εξέπληξαν θετικά, καθώς όχι μόνο δεν υποχώρησαν όπως περίμεναν οι αναλυτές, αλλά αντίθετα ενισχύθηκαν σε υψηλό 6 και 3 μηνών αντίστοιχα.
Οι καταναλωτικές δαπάνες στις ΗΠΑ οι οποίες καταλαμβάνουν πάνω από τα δύο τρίτα της οικονομικής δραστηριότητας σημείωσαν επίσης άλμα. Αυξήθηκαν κατά 0,7% τον Σεπτέμβριο, ξεπερνώντας την εκτίμηση των αναλυτών για 0,5%, ενώ την ίδια στιγμή, το προσωπικό εισόδημα αυξήθηκε κατά 0,3%.
Νομοτελειακά λοιπόν τα στοιχεία του υπουργείου Εμπορίου δεν έδειξαν κάποια ιδιαίτερη πρόοδο στο μέτωπο του πληθωρισμού. Ο δείκτης τιμών για δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης -ο προτιμώμενος δείκτης της Fed για τον πληθωρισμό- ενισχύθηκε τον Σεπτέμβριο με τον ίδιο ετήσιο ρυθμό με τον οποίο αυξήθηκε και τον Αύγουστο.
Ειδικότερα, ο δείκτης τιμών PCE ενισχύθηκε κατά 3,4% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο, όσο και τον Αύγουστο, σύμφωνα με αναθεωρημένη μέτρηση. Σε μηνιαία βάση ο δείκτης σημείωσε άνοδο 0,4%, έναντι πρόβλεψης για άνοδο 0,3%.
Σε δομικό επίπεδο τώρα, ο πληθωρισμός σε μηνιαία βάση αυξήθηκε 0,3% αλλά σε ετήσια βάση τουλάχιστον επιβράδυνε οριακά στο 3,7% τον Σεπτέμβριο από 3,8% τον προηγούμενο μήνα και κινείται στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Ιούνιο του 2021.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι προσδοκίες των Αμερικανών για την πορεία του πληθωρισμού το επόμενο έτος σκαρφάλωσαν στο 4,2% τον Οκτώβριο από 3,2% τον Σεπτέμβριο, ήτοι το υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο. (σ.σ: Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερης βαρύτητας, καθώς οι προσδοκίες μας για το επίπεδο τιμών αύριο επηρεάζουν την κατανάλωση μας σήμερα).
Η μακροοικονομική εικόνα που αποκαλύφθηκε μετά τις ανακοινώσεις της εβδομάδας δημιουργεί ένα ιδιαίτερο περιβάλλον για τη Fed, η οποία συνεδριάζει την Τετάρτη στις 1 Νοεμβρίου.
Η αγορά θεωρεί δεδομένο ότι δεν θα αυξήσει τα επιτόκια, αλλά την ίδια στιγμή περιμένει να δει αν ο Πάουελ θα υιοθετήσει μια εξίσου ήπια προσέγγιση για την πορεία τους εφεξής, όπως έκανε η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, αυτή την εβδομάδα.
Αναρωτιόμαστε όμως, κατά πόσον η εικόνα της αμερικανικής οικονομίας του αφήνει πράγματι ένα τέτοιο περιθώριο.
Δεδομένης της περιόδου έντονων πληθωριστικών πιέσεων που διανύουμε, το ζητούμενο είναι μια ήπια αποθέρμανση. Και αυτό το ζητούμενο ακόμα δεν το έχει εξασφαλίσει ο Πάουελ.
Η μόνη ίσως ελπίδα του να είναι ότι ανάπτυξη θα μπορούσε να επιβραδυνθεί το τέταρτο τρίμηνο λόγω των απεργιών της United Auto Workers και της επανέναρξης της αποπληρωμής των φοιτητικών δανείων από εκατομμύρια Αμερικανούς.
Ίδωμεν. Μέχρι τότε, για άλλη μια φορά τα χρηματιστήρια έρχονται αντιμέτωπα με το δόγμα της εποχής μας: Tα καλά νέα για την οικονομία, είναι κακά νέα για τις αγορές.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
