Μετά από μήνες επίμονου φλερτ για αποκατάσταση των σχέσεων της με το Ισραήλ, η Τουρκία δείχνει το πραγματικό πρόσωπο της εξαπολύοντας συγκαλυμμένες απειλές εναντίον του ΤελΑβιβ με στόχο να υπονομεύσει το νέο πλαίσιο συνεργασίας που έχει διαμορφωθεί στην περιοχή με βασικούς πυλώνες το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο και με την προσθήκη νέων χωρών όπως τα ΗΑΕ και η Σ. Αραβία, με την στήριξη της Γαλλίας και των ΗΠΑ.
Οι χθεσινές απειλές Ερντογάν, τα διπλωματικά διαβήματα σε Ελλάδα και Ισραήλ, και οι αναφορές του τούρκου ηγέτη στη Σ.Αραβία δείχνουν νευρικότητα …
Το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στην περιοχή και δεν αφορά μόνο την ενεργειακή συνεργασία αλλά και την εγκαθίδρυση ενός πλέγματος ασφαλείας και σταθερότητας δεν στρέφεται εναντίον της Τουρκίας αλλά το γεγονός ότι ο αναθεωρητισμός και ο ηγεμονισμός της Ερντογανικής Τουρκίας, που αποτελεί τον σοβαρό αποσταθεροποιητικό παράγοντα στο τόξο Καύκασος -Λιβύη, θέτει εκ των πραγμάτων την Άγκυρα απέναντι στις περιφερειακές αυτές συνεργασίες.
Η Τουρκία με τη διπλωματική νότα που επέδωσε στην Ελλάδα, στην Ε.Ε. και στο Ισραήλ με αφορμή το Μνημόνιο Κατανόησης που υπέγραψαν οι δυο χώρες και η Κύπρος για τον Euroasia Interconnector το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ασίας με την Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Τουρκία, δεν ήταν μια απλή διπλωματική κίνηση έκφρασης δυσαρέσκειας. Το υποβρύχιο καλώδιο θα διασυνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα του Ισραήλ, με την Κύπρο και την Ελλάδα και είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο.
Όμως η Τουρκία με την κίνηση της δείχνει ότι πλέον είναι έτοιμη και πάλι ακόμη και για σύγκρουση με το Ισραήλ εφόσον το μέχρι τώρα «παιγνιδι», δεν της έχει βγει.
Η Τουρκία επιμένει να διεκδικεί τον έλεγχο της διασύνδεσης του Ισραήλ με την Ευρώπη, άλλοτε διεκδικώντας αγωγό φυσικού αερίου που θα περνά από το έδαφος της για να μεταφέρει το ισραηλινό αέριο στην Ευρώπη, άλλοτε όπως με το τελευταίο επεισόδιο, να έχει η ίδια τον έλεγχο της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ευρώπη από το Ισραήλ, θεωρώντας ότι το καλώδιο θα τοποθετηθεί στον βυθό της «υφαλοκρηπίδας» της.
Στέλνει επίσης το μήνυμα ότι διεκδικεί να έχει και τον έλεγχο της εξόδου του Ισραήλ προς την Ανατολική Μεσόγειο, αντιδρώντας έτσι και στη στρατιωτική συνεργασία του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η Τουρκία φοβάται ότι η προώθηση του έργου του Euroasia Interconnector (ενώ έχει προηγηθεί και η Συμφωνία για τον East Med pipeline) θα ακυρώσει στην πράξη τις διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο και θα εξουδετερώσει το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο.
Στα διεθνή ύδατα, εκτός υφαλοκρηπίδας, η τοποθέτηση αγωγών και καλωδίων είναι ελεύθερη ,ακόμη και εντός υφαλοκρηπίδας απλώς απαιτείται η γνωστοποίηση στο παράκτιο κράτος για την όδευση του αγωγού ή του καλωδίου που τοποθετείται και από τρίτα κράτη, και το παράκτιο κράτος μπορεί να ζητήσει αλλαγές σε αυτή τη χάραξη. Όμως στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δυτικά της Κυπριακής ΑΟΖ (την οποία η Τουρκία δεν αναγνωρίζει)υπάρχει μη οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα μέχρι του σημείου του 28ου Μεσημβρινού που ορίζεται η ελληνική υφαλοκρηπίδα βάσει της Συμφωνίας Ελλάδας-Αιγύπτου. Η Τουρκία απαιτεί γνωστοποίηση για το καλώδιο η και αίτηση για έγκριση από τις τουρκικές Αρχές των εργασιών του καλωδίου ,επικαλούμενη πρακτικά την κίβδηλη υφαλοκρηπίδα που θεωρεί τουρκική, βάσει του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Στο σημείο αυτό προκύπτει ένα σοβαρό πρόβλημα, καθώς η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η Συρία έχουν δηλώσει ότι δεν αναγνωρίζουν το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο.
Η Τουρκία όλο το προηγούμενο διάστημα επιχειρεί να αποτρέψει την δημιουργία αυτού του διευρυμένου πλαισίου συνεργασίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου γνωρίζοντας ότι αυτό θα αποτελέσει ανάχωμα στις αποσταθεροποιητικές και επεκτατικές βλέψεις της .
Για τον λόγο αυτό η Τουρκία δεν είναι καθόλου ευτυχής με τις Συμφωνίες Αβραάμ, που οδήγησαν σε εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με Αραβικές χώρες του Κόλπου, ούτε με την ομαλοποίηση των σχέσεων της Σ. Αραβίας, των ΗΑΕ και της Αιγύπτου με το Κατάρ. Πολύ περισσότερο η Τουρκία βλέπει με ανησυχία τη σκληρή γραμμή που ακολουθεί η Ουάσιγκτον, τη στήριξη που προσέφερε σε Ελλάδα και Κύπρο ο Α. Μπλίνκεν αλλά και τη σαφή πρόθεση της Γαλλίας να έχει λόγο στα τεκταινόμενα στην περιοχή. Και φυσικά κάθε άλλο παρά τυχαία δεν ήταν η τηλεφωνική επικοινωνία πριν δυο ημέρες του Α.Μπλίνκεν με τον Γάλλο ομόλογο του Λε Ντριαν ,όπου στην ατζέντα της συζήτησης ήταν η Συρία, η Λιβύη και η Ανατολική Μεσόγειος.
Η Τουρκία με απογοήτευση είδε ότι οι προσπάθειες της για γρήγορη συμφιλίωση και αποκατάσταση των σχέσεων της με το Ριαντ, όχι μόνο δεν είχαν αποτέλεσμα αλλά αντιθέτως η Σαουδική Αραβία έστειλε F15 στη Σούδα για κοινές ασκήσεις με την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, σε μια κίνηση με σαφή μηνύματα και προσανατολισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Ερντογάν δυο φορές τις τελευταίες ημέρες έχει αναφερθεί στην κοινή άσκηση Ελλαδας - Σ.Αραβίας και για να διασκεδασθούν οι εντυπώσεις επικαλέστηκε ότι το Ριάντ έχει ενδιαφερθεί για αγορά τουρκικών UAV’s. Η παρουσία του Σαουδάραβα ΥΠΕΞ τον Φεβρουάριο στο «Φιλία Φόρουμ» ήταν ακόμη μια ένδειξη ότι και η Σ.Αραβία ,όπως και τα ΗΑΕ σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, βλέπουν την Ανατολική Μεσόγειο ως χώρο που επηρεάζει την ασφάλεια του Κόλπου. Και επίσης αποτελεί μια απάντηση στην επίμονη προσπάθεια της Τουρκίας να «περικυκλώσει» τις μοναρχίες του Κόλπου και την Αίγυπτο, με παρουσία στα Κατεχόμενα στη Συρία, στο Ιράκ, στο Κατάρ, στη Σομαλία, στο Σουδάν μέχρι πρότινος και στη Λιβύη.
Οι ασκήσεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων ,με το γαλλικό αεροπλανοφόρο Σαρλ ντε Γκόλ, το αμερικανικό αεροπλανοφόρο Αϊζενχάουερ, (παρά το γεγονός ότι θα υπάρξει μικρής κλίμακας άσκηση με τη συμμετοχή και τουρκικών δυνάμεων) οι ασκήσεις Ελλάδας- Κύπρου -Ισραήλ και Γαλλίας, οι κοινές ασκήσεις με Εμιρατιανά F35 από τη Σούδα, οι ασκήσεις με τα Σαουδαραβικά F15 με βάση και πάλι τη Σούδα, οι ασκήσεις της Αιγύπτου με τη Γαλλία στη Μεσόγειο και στην Ερυθρά Θάλασσα, μάλλον είναι μηνύματα που όσο κι αν θέλει, δεν μπορεί να αγνοήσει η Τουρκία . Και είναι μηνύματα που δεν αντιμετωπίζονται βεβαίως με απειλές ,λεονταρισμούς και «προειδοποιήσεις».
Διερευνητικές επαφές
Η Αθήνα με τη «επίσκεψη» της διπλωματικής συμβούλου του πρωθυπουργού κ. Ελένη Σουρανή στην «Μεγάλη Βρετανία» για 20΄ στο διάστημα μεταξύ του γεύματος και του δεύτερου κύκλου των συνομιλιών ήθελε να δείξει ότι η κυβέρνηση στηρίζει τη διαδικασία, αλλά δε συναινεί στην αλλαγή του status της διαδικασίας η οποία παραμένει σε τεχνικό διερευνητικό επίπεδο, καθώς η Τουρκική πλευρά είχε προσπαθήσει την αναβάθμιση της με την παρουσία του κ.Καλίν στον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών.
Οι δυο αντιπροσωπείες όπως αναμενόταν έχουν συμφωνήσει να υπάρξει και επόμενος γύρος διερευνητικών, αυτή τη φορά στην Τουρκία, καθώς εκτιμάται ότι στους δυο αυτούς πρώτους γύρους των διερευνητικών μετά από μεγάλο διάστημα παύσης, γίνεται ανασκόπηση και επικαιροποίηση των εκατέρωθεν θέσεων, τίθενται ερωτήματα στα οποία δίνεται η απάντηση στον επόμενο γύρο και έτσι σταδιακά διαμορφώνεται το πλαίσιο της ατζέντας, του οδικού χάρτη και της μεθοδολογίας που ακολουθείται.
Ενδεικτικό πάντως του ρυθμού που θα θελήσει να δώσει η Τουρκία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι οι σημερινές Πολιτικές Διαβουλεύσεις (με επικεφαλής τον γγ του ΥΠΕΞ Θ.Δεμίρη και τον ΥΦΥΠΕΞ Σεντατ Οναλ) καθώς σε αυτό το επίπεδο δίνεται η δυνατότητα στην Τουρκία να προβάλει εφόσον θέλει να διατηρήσει την ένταση, θέματα όπως η «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας» την οποία μεταφράζει ως υποχρέωση της Ελλάδας για παράδοση όλων των φυγάδων που κατηγορούνται ότι ακολουθούν το κίνημα του Φ.Γκιουλεν, το οποίο πάντως δεν συγκαταλέγεται στις τρομοκρατικές οργανώσεις στην Ευρώπη, το μειονοτικό, με την προβολή όλης της ακραίας ατζέντας του τουρκισμού στη Θράκη, θέματα αποστρατικοποίησης των νησιών αλλά και συνεργασίας στο μεταναστευτικό …
