Η ενεργειακή εξάρτηση της ΝΑ Ευρώπης από τη Ρωσία παραμένει ισχυρή. Οι κυρώσεις δεν έχουν αποδώσει, η Μόσχα επανακάμπτει, το ρωσικό αέριο συνεχίζει να ρέει προς την περιοχή μέσα από διάφορα κανάλια και όλα αυτά ενισχύουν περαιτέρω τη στρατηγική σχέση των Αμερικανών με την Ελλάδα.
Τα όσα είπε χθες ο υφυπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ στην Ουάσινγκτον σε εκδήλωση για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Αν.Μεσόγειος, παρουσία της υφυπ. Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, ότι «όταν είσαι αντιμέτωπος με τόσες αβεβαιότητες, χρειάζεσαι φίλους και γι’ αυτό ακριβώς η σχέση μας με την Ελλάδα είναι τόσο σημαντική», δείχνουν το σημείο στο οποίο βρίσκονται οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Τα πάντα πλέον, οι συμμαχίες, οι συνεργασίες, οι επιχειρηματικές κινήσεις, όπως η πρόθεση του αμερικανικού κρατικού fund DFC να μπει μετοχικά στον ηλεκτρικό διάδρομο Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, οι εταιρικές σχέσεις, όπως ο πιο ενεργός ρόλος της ΔΕΗ στην Αν. Ευρώπη που βλέπουν οι Αμερικανοί, όλα περνούν από το φίλτρο της αντανάκλασης που έχει η αντιπαράθεση με τη Ρωσία.
Ο κ. Πάιατ, έστειλε χθες μια σειρά από μηνύματα όλο και πιο στενής συνεργασίας των δυο χωρών στους τομείς της ασφάλειας, της ενέργειας, των Ανανεώσιμων Πηγών, στους τομείς των νέων τεχνολογιών, κυρίως όμως ότι η αμερικανική πλευρά βλέπει ότι η Ελλάδα είναι σε θέση να παίξει ακόμη πιο ενεργό ρόλο στην Αν. Ευρώπη και τη ΝΑ Μεσόγειο.
Έκανε εκτενή αναφορά στον «Κάθετο Διάδρομο» (Vertical Corridor), το μεγάλο σύστημα αγωγών και υποδομών, όπως ο τερματικός της Αλεξανδρούπολης, που επιτρέπει την αποστολή φυσικού αερίου μέσω Ελλάδας σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία και πώς αυτή μπορεί να αφαιρέσει ένα από τα πιο κρίσιμα όπλα από τη φαρέτρα του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Παρουσίασε τον διάδρομο ως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του πως μετατρέπουμε σε μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας τη «Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών» (Three Seas Initiative), αυτήν που έχουν συνάψει 13 χώρες της περιοχής, ανάμεσα τους και η ελληνική, για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων στην περιοχή και τη θωράκισή της απέναντι στη ρωσική επιρροή.
Δήλωσε εντυπωσιασμένος από τα σχέδια μετασχηματισμού της ΔΕΗ, λέγοντας ότι στηρίζουμε 100% τα σχέδια της για την ενεργειακή της μετάβαση, την εξαγορά στη Ρουμανία και τις επόμενες κινήσεις της στην περιοχή.
Και ενέταξε όλα τα παραπάνω στη στρατηγική σχέση που έχουν αποκτήσει οι ΗΠΑ με την Ελλάδα σε μια συγκυρία γεμάτη προκλήσεις, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι η ελληνοαμερικανική φιλία, η οποία έχει παραμείνει ακλόνητη μέσα από κυβερνητικές κρίσεις αλλά και κρίσεις της Δημοκρατίας, θα παραμείνει ως έχει, ανεξαρτήτως των εκλογικών αναμετρήσεων που έπονται, αναφερόμενος με νόημα στις κάλπες που έχουν οι ΗΠΑ τον Νοέμβριο.
«Ό,τι και να συμβεί στις εκλογές, θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τη συμμαχία με την Ελλάδα να γίνεται πιο δυνατή», ανέφερε ο αμερικανός διπλωμάτης. Έκανε μάλιστα ιδιαίτερη μνεία στον IMEC, τον μεγάλο Ινδικό Διάδρομο που είχε ανακοινωθεί πέρυσι στην G-20 και φέρει τις ευλογίες του Προέδρου Μπάιντεν, αλλά και στην επερχόμενη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ινδία.
«Η Ελλάδα αναπτύσσει έναν όλο και πιο στρατηγικό ρόλο, τοποθετούμενη στην Αν. Ευρώπη, ακόμη και μέχρι τον Κόλπο, όπως ελπίζω να γίνει μετά το ταξίδι Μητσοτάκη στον Ινδικό Ωκεανό», είπε χαρακτηριστικά.
Οι ύμνοι που αναπέμπουν οι Αμερικανοί για τον ολοένα και πιο στρατηγικό ρόλο που μπορεί να παίξει η Ελλάδα στην περιοχή, ως ανάχωμα στις απειλές που αντιμετωπίζει, για την ενεργειακή της ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στέλνουν προφανώς μηνύματα και στην Τουρκία, με την οποία η Ρωσία συζητά καιρό τώρα τη δημιουργία κόμβου φυσικού αέριου στη Μαύρη Θάλασσα.
Είναι το σχέδιο το οποίο έχει μεταφέρει στον Πρόεδρο Ερντογάν και συζητήσει από πέρυσι ο Β. Πούτιν και το οποίο επρόκειτο να τεθεί και κατά το προγραμματισμένο ταξίδι του Ρώσου Προέδρου στην Τουρκία, το οποίο ωστόσο αναβλήθηκε, με αναλυτές να θεωρούν ότι το γεγονός συνδέεται με την πορεία εξομάλυνσης των σχέσεων της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον.
Καθώς όμως η πίεση έχει αυξηθεί μετά την υποχώρηση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η Άγκυρα αναμένει από στιγμή σε στιγμή να ολοκληρωθεί ομαλά η διαδικασία της πώλησης των μαχητικών F-16, αναλυτές θεωρούν ότι θα ήταν ριψοκίνδυνο για τον Ερντογάν να προωθήσει το τουρκορωσικό σχέδιο για τον ενεργειακό κόμβο.
Σε μια στιγμή που η τουρκική διπλωματία προσπαθεί να τηρήσει τις δύσκολες ισορροπίες με τη Μόσχα, μετά τις θετικές για την Άγκυρα εξελίξεις με τα F-16, το κλίμα κατά τις επαφές που είχε η ελληνική αντιπροσωπεία στην Ουάσινγκτον, στο πλαίσιο του 5ου Στρατηγικού Διαλόγου, δείχνουν τις όλο και πιο ισχυρές προοπτικές των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και στο επιχειρηματικό πεδίο.
Το αναδεικνύουν οι δύο ειδήσεις των τελευταίων ημερών σε επιχειρηματικό επίπεδο. Η πρώτη αφορά τη διαφαινόμενη πρόθεση του κρατικού αμερικανικού επενδυτικού fund, DFC, του ίδιου που χρηματοδότησε την Onex για να αποκτήσει τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, να μπει μετοχικά στον ηλεκτρικό διάδρομο Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, που έχει ως φορέα υλοποίησης τον ΑΔΜΗΕ.
Τι θα σήμαινε για την Ελλάδα να μπει μέτοχος στο project η DFC, π.χ με ένα ποσοστό 10%; Σημαίνει ότι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, που φιλοδοξεί να είναι ο πρώτος ηλεκτρικός διάδρομος Ευρώπης - Μ.Ανατολής, θα αποκτήσει ως μέτοχο το κράτος των ΗΠΑ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Μαζί με ισχυρή γεωπολιτική υπεραξία, θωράκιση από κάθε άποψη και το γεγονός ότι η παρουσία του ίδιου του αμερικανικού Δημοσίου στο έργο δεν θα επιτρέπει σε κανέναν τρίτο να το αμφισβητήσει γεωπολιτικά στο μέλλον, εφόσον κάποιος έχει τέτοια πρόθεση.
Η δεύτερη είδηση αφορά τον ενεργότερο ρόλο που βλέπουν οι Αμερικανοί ότι μπορεί να παίξει η ΔΕΗ στη ΝΑ Ευρώπη. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι έχοντας ως βάση τη Ρουμανία και πατώντας πάνω στον στρατηγικό ενεργειακό διάδρομο των Βαλκανίων, ο ελληνικός όμιλος αποκτά μεγάλες ευκαιρίες για trading, θα μπορούσε να πουλά μεγάλους όγκους καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, σε μια αγορά περίπου 40 εκατ. καταναλωτών δίχως περιορισμούς στις διασυνοριακές συναλλαγές.
Επί της ουσίας, θα είναι σε θέση να εκμεταλλεύεται τις καλές διεθνείς διασυνδέσεις της Ρουμανίας όχι μόνο με τη Βουλγαρία, αλλά και με την Ουγγαρία, τη Σερβία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία.
Και να πουλάει καθαρή ενέργεια ευρύτερα στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, μέσω των διεθνών διασυνδέσεων των παραπάνω χωρών, να εκμεταλλεύεται τις συνέργειες, με την παρουσία της σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, να πετυχαίνει με το διευρυμένο και αλληλοσυμπληρούμενο χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων, διασπορά του κινδύνου.
Όλα αυτά βλέπουν οι Αμερικανοί και γι αυτό ο Τζέφρι Πάιατ επαναλαμβάνει τη σημασία της εμβάθυνσης της διμερούς συνεργασίας σε θέματα ενέργειας, πράσινου μετασχηματισμού και ασφάλειας.
Τα σχέδια που δρομολογούνται στην περιοχή από ελληνικές επιχειρήσεις με τη στήριξη της κυβέρνησης αρχίζουν να περνούν από τα λόγια των προηγούμενων ετών στην πράξη και οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται καλύτερα από τον καθένα τη σημασία που έχει ο έλεγχος ενεργειακών assets και διαδρόμων.
