Σε έναν αγώνα δρόμου για να καλύψει ένα μεγάλο κενό που υπάρχει στην ελληνική εξωτερική πολιτική, όσον αφορά στην Αφρική και ειδικά την Υποσαχάρια Αφρική, επιδίδεται ο Υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας συνδυάζοντας αυτή την επιμονή στην Μαύρη Ήπειρο και λόγω της υποψηφιότητας της χώρας μας για τη θέση του μη μονίμου μέλους του ΣΑ του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-26.
Η έβδομη επίσκεψη στην Υποσαχάρια Αφρική, σε Ν.Αφρική και Μοζαμβίκη (όπου όπως και στην Ακτή Ελεφαντοστού την περασμένη εβδομάδα είναι οι πρώτες στην ιστορία επισκέψεις Έλληνα ΥΠΕΞ) σχετίζονται και με τον βαρύνοντα ρόλο που έχουν οι 54 χώρες της Αφρικής στους διεθνείς οργανισμούς αλλά και με τη συνεχιζόμενη έντονη παρουσία και επιρροή της Τουρκίας στην Μαύρη Ήπειρο.
Έτσι, δίνεται η ευκαιρία με όπλο τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. αλλά και το ισχυρό αποτύπωμα της μακράς ελληνικής παρουσίας σε πολλές χώρες της Αφρικής, να εξηγηθούν οι ελληνικές θέσεις και συγχρόνως να τονισθεί ένα κοινό στοιχείο, καθώς οι περισσότερες χώρες της Αφρικής που διαθέτουν πρόσβαση στη θάλασσα είναι συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Η εκλογή της χώρας μας ως μη μόνιμου μέλους του ΣΑ και μάλιστα με όσο το δυνατόν περισσότερους ψήφους έχει κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό του ΥΠΕΞ, καθώς θα ενισχύσει το διεθνές προφίλ της χώρας. Κυρίως, όμως, η συμμετοχή της χώρας μας σε ένα όργανο υπεύθυνο για την παγκόσμια ασφάλεια, που έχει στην ατζέντα του όμως και κρίσιμα ελληνικού ενδιαφέροντος ζητήματα όπως το Κυπριακό, η Λιβυκή κρίση και το Ουκρανικό, δίνει τις ευκαιρίες για απόκτηση σημαντικού διπλωματικού κεφαλαίου. Συγχρόνως, με κατάλληλους χειρισμούς δίνεται η ευκαιρία για ανάπτυξη σχέσεων και δημιουργίας μιας αλληλεξάρτησης συμφερόντων με τρίτες χώρες των οποίων θέματα καταλήγουν στο ΣΑ στη διάρκεια της θητείας της Ελλάδας.
Η εκλογή είναι προγραμματισμένη για τον Ιούνιο του 2024 και από την Ευρώπη μέχρι στιγμής η άλλη υποψήφια χώρα είναι η Δανία, κάτι που προς το παρόν δεν δημιουργεί πρόβλημα, καθώς η Ευρώπη εκπροσωπείται από δυο χώρες. Όμως, το μεγάλο στοίχημα είναι η συγκέντρωση μιας ισχυρής πλειοψηφίας μεταξύ των 193 χωρών - μελών του ΟΗΕ και ήδη υπάρχει δέσμευση και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα γραπτή από 114 χώρες.
Το επόμενο μικρό διάστημα μέχρι τις εκλογές θα συνεχισθεί εντατικά αυτή η «προεκλογική καμπάνια» του Ν. Δένδια ώστε πριν κλείσει τη θητεία της η κυβέρνηση να έχει συμπληρωθεί ένας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός κρατών, αυτή τη φορά από τη Λ.Αμερική, την Κ.Ασία αλλά και την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικου.
Στην προσπάθεια αυτή βεβαίως χρειάζονται λεπτοί χειρισμοί καθώς θα πρέπει να υπερπηδηθούν και τα εμπόδια που εγείρονται υπογείως από την Τουρκία, η οποία επιχειρεί να στερήσει από την Ελλάδα ψήφους χωρών που βρίσκονται σε στενή σχέση κι επηρεάζονται από την Άγκυρα.
Οι επισκέψεις του Ν. Δενδια στην Υποσαχάρια Αφρική προσπαθούν να καλύψουν το κενό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, την ώρα που Τουρκία έχει αναπτύξει ένα ισχυρό δίκτυο σε όλη την Αφρική το οποίο στηρίζεται συστηματικά με ισχυρή χρηματοδότηση. Το άνοιγμα πρεσβειών σε 43 χώρες της Αφρικής, η σύνδεση μέσω της Turkish Airlines πολλών πρωτευουσών της Αφρικής, η ίδρυση παραρτημάτων της κρατικής οργάνωσης ΤΙΚΑ για την ανθρωπιστική βοήθεια και του εκπαιδευτικού οργανισμού Maarif σε πολλές αφρικάνικες χώρες σε συνδυασμό με τον νέο εργαλείο την πώληση αμυντικού υλικού (ακόμη και Bayraktar) έχουν διαμορφώσει ένα ευνοϊκό για την Τουρκία πεδίο το οποίο εκμεταλλεύεται και οικονομικά αλλά και διπλωματικά.
Βεβαίως, είναι γεγονός -το οποίο αναγνωρίζουν και αρκετές αφρικανικές κυβερνήσεις- ότι η δήθεν ανθρωπιστική βοήθεια της Τουρκίας και η ίδρυση σχολείων έχουν βαθύτερο στόχο τον προσηλυτισμό στο Ισλάμ και την ενίσχυσης της τουρκικής επιρροής μέσω της soft power κάτι που δεν είναι πάντοτε ευπρόσδεκτο από τις κυβερνήσεις των χωρών.
Η Αθήνα είναι προφανές ότι δεν διαθέτει τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει στη διάθεση της η Τουρκία. Όμως η παροχή βοήθειας για επιλεγμένα έργα η σε συγκεκριμένες δράσεις έχει αποδειχθεί αποτελεσματική, ενώ η ιδιότητα μέλους της Ε.Ε. ανοίγει πολλές πόρτες στην Υποσαχάρια Αφρική όχι μόνο λόγω των κοινών δράσεων στο μεταναστευτικό ή σε ανθρωπιστική δράση αλλά και λόγω της βαρύτητας της Ε.Ε. στις αποφάσεις που λαμβάνονται για την Αφρική. Η προσφορά τεχνογνωσίας σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στις θαλάσσιες μεταφορές, σε ενεργειακά θέματα, το ενδιαφέρον ελληνικών επιχειρήσεων, κυρίως του κατασκευαστικού και ενεργειακού τομέα είναι επίσης χρήσιμα εργαλεία σε αυτή την προσπάθεια της Ελλάδας να βρει ερείσματα στην Υποσαχάρια Αφρική.
Το μεγάλο πρόβλημα και με αυτή την προσπάθεια της Ελλάδας να ανοιχθεί στην Μαύρη Ήπειρο είναι το θέμα της συνέχειας και της ύπαρξης ολοκληρωμένης και συγκροτημένης πολιτικής, η οποία δεν θα εξαντλείται με την επίσκεψη ενός υπουργού. Και αυτό είναι κάτι στο οποίο θα κριθεί η αξιοπιστία και η ικανότητα του Υπουργείου Εξωτερικών να διαχειρισθεί αποτελεσματικά αυτό το εγχείρημα.
