Photo by Sean Gallup/Getty Images/Ideal Image
Της Δρ. Μαρίας Χρ. Αλβανού
Τα δύο χτυπήματα που έλαβαν χώρα τη Δευτέρα βράδυ σε Άγκυρα και Βερολίνο αποκάλυψαν προβλήματα στην αντιμετώπιση τρομοκρατικών επιθέσεων που θα πρέπει να μας απασχολήσουν σοβαρότατα.
Ενώ στην ανάλυση της τελευταίας επίθεσης στην Τουρκία εμπλέκονται και άλλες παράμετροι, για το χτύπημα στη Γερμανία τα πράγματα φαίνονται να είναι πιο απλά (από την άποψη ότι δεν εμπλέκονται ευθέως διπλωματικά ζητήματα και ευαίσθητες ισορροπίες διεθνών και διακρατικών σχέσεων). Από όσα έχουν δημοσιευτεί στον Τύπο, τις μαρτυρίες των ανθρώπων που ήταν στον τόπο του χτυπήματος, όσα δηλώνουν οι γερμανικές αρχές και σύμφωνα με την ανάληψη ευθύνης από το Daesh πρόκειται για μια τρομοκρατική ενέργεια που εντάσσεται στη δράση του ισλαμιστικού εξτρεμιστικού δικτύου.
Ενώ η αστυνομική διερεύνηση της υπόθεσης εξελίσσεται σε θρίλερ και αλλάζουν διαρκώς τα σενάρια σχετικά με τον δράστη και τον τρόπο που απέκτησε το όχημα, το μεγάλο ερώτημα που τίθεται άλλη μια φορά είναι αν θα μπορούσαν οι αρχές να έχουν προλάβει την επίθεση. Θα πρέπει μια και καλή να ξεκαθαριστεί ότι από τη στιγμή που ήρθαν στην Ευρώπη οι επιθέσεις τύπου Μέσης Ανατολής (με σχετική απλότητα στη μεθοδολογία και εκτέλεση χωρίς μακρόχρονη προετοιμασία) και δεδομένου ότι οι δράστες μπορεί να εμπνέονται από τις αρχές του Daesh χωρίς φυσική επικοινωνία και σχέση με την οργάνωση, το έργο των αντιτρομοκρατικών αρχών είναι ιδιαίτερα δυσχερές. Γι'' αυτό και χρειάζεται προσανατολισμός σε πρακτικά μέτρα προστασίας συγκεκριμένων στόχων υψηλού ρίσκου.
Τα τραγικά σημάδια που άφησε το Daesh στη Νίκαια και πλέον το χτύπημα στο Βερολίνο καθιστούν απαραίτητη τη λήψη μέτρων περιπτωσιολογικής πρόληψης (situational prevention measures) για την προστασία ανοιχτών χώρων που γίνεται μεγάλη συγκέντρωση πλήθους. Για παράδειγμα τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ζώνη ή ζώνες περιμετρικά, με φυσικά εμπόδια, που δεν επιτρέπουν την ολοκλήρωση τυχόν φονικής πορείας οχήματος και δίνουν σε παρούσες αρχές περιφρούρησης τον αναγκαίο χρόνο αντίδρασης.
Αφού βιώνουμε τον κίνδυνο επιθέσεων τύπου Μέσης Ανατολής, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε (υιοθετώντας τα ανάλογα με τις δικές μας συνθήκες) και πρακτικά μέτρα από τη Μέση Aνατολή επιτυχή σε χώρες που αντιμετωπίζουν χρόνια τέτοιες επιθέσεις (εφόσον φυσικά αυτά τα μέτρα δεν αντιτίθενται στις αρχές σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Δεν ζούμε πλέον στην εποχή της αθωότητας και με δεδομένη την ένταση του τρομοκρατικού κινδύνου, οφείλουμε να υιοθετήσουμε πρακτικά μέτρα προστασίας. Τα αίτια της τρομοκρατίας είναι περίπλοκα και ναι μεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ολιστικά το φαινόμενο, αλλά κάτι τέτοιο απαιτεί μακροχρόνια προσπάθεια, ενώ οι αρχές ασφάλειας καλούνται τώρα και σε χρόνο πραγματικό και επιτακτικό να προστατέψουν ανθρώπινες ζωές.
Η χρονική συγκυρία της επίθεσης στο Βερολίνο σχετίζεται με τις συγκρούσεις στο Χαλέπι. Ενώ το Daesh εδαφικά εκτιμάται ότι χάνει τον πόλεμο, ουσιαστικά βγαίνει κερδισμένο στην τρομοκρατία. Όχι μόνο γιατί “κατάφερε” ένα τέτοιο χτύπημα (είτε σχεδίασε την επίθεση είτε ουσιαστικά άπλωσε την ιδεολογική ομπρέλα του φανατισμού του πάνω από την απόφαση ενός “μοναχικού λύκου”), αλλά γιατί κατάφερε να συνδέσει στο μυαλό των Ευρωπαίων το όνομα Daesh με το αίσθημα τρόμου.
Από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε η είδηση ενός οχήματος που έπεσε σε χριστουγεννιάτικη αγορά του Βερολίνου, προτού καλά καλά ξεκαθαρίσει αν επρόκειτο για ατύχημα ή άλλου τύπου εγκληματική ενέργεια, ήδη τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφέρονταν στο Daesh.
Αυτό είναι δυστυχώς το αποτέλεσμα μιας απόλυτα πετυχημένης καμπάνιας τρόμου. Για την αντιμετώπισή της χρειάζεται μια δράση των αρχών τέτοια που να δώσει πίσω στους πολίτες το χαμένο αίσθημα ασφάλειας. Αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση για τις ευρωπαϊκές αρχές ασφάλειας το 2017.
*Η κ. Δρ. Μαρία Χρ. Αλβανού είναι Εγκληματολόγος-Ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας
