Του Στέλιου Φενέκου*
Με δύο μήνες καθυστέρηση, και αφού πρώτα είχε διαπιστωθεί η διαρροή ραδιενέργειας από ευρωπαϊκά ερευνητικά κέντρα σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα, η μετεωρολογική υπηρεσία της Ρωσίας ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες ότι διαπιστώθηκαν «εξαιρετικά υψηλές» μετρήσεις (986 φορές υψηλότερες από το σύνηθες) του ραδιενεργού ισοτόπου Ρουθηνίου-106 στα τέλη Σεπτεμβρίου στην περιοχή του Τσελιάμπινσκ στα νότια Ουράλια.
Εκεί βρίσκεται ο πυρηνικός σταθμός του Μαγιάκ, όπου γίνεται επεξεργασία χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων και όπου το 1957 είχε συμβεί σοβαρό πυρηνικό ατύχημα.
Είναι σημαντικό επίσης ότι η «Rosatom State Atomic Energy Corporation» (κρατική εταιρία που ιδρύθηκε το 2007 - ρυθμιστικό όργανο για τα πυρηνικά ζητήματα στη Ρωσία) είχε ανακοινώσει ότι στο ίδιο διάστημα δεν είχε ανιχνευθεί Ρουθήνιο-106 και είχε διαβεβαιώσει ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας ήταν φυσιολογικά γύρω από όλες τις ρωσικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Δυστυχώς, η Ρωσία εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα κρίσιμα για τις ζωές όλων μας αυτά ζητήματα με τους ίδιους όρους που τα διαχειριζόταν και επί κομμουνιστικής εποχής.
Το δυσάρεστο είναι ότι οι αρμόδιες Ευρωπαϊκές αρχές της “Ομάδας Ευρωπαίων Ρυθμιστών Πυρηνικής Ασφάλειας” (European Nuclear Safety Regulators Group - ENSREG) δεν έδρασαν άμεσα για να διερευνήσουν από πού προήλθε η διαρροή, πως έγινε αυτή, και για να ενεργοποιήσουν τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να γίνουν οι αναγκαίοι έλεγχοι και να ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης της διαρροής, ενημέρωσης και προστασίας των πολιτών.
Όμως ούτε και η “Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ)”, ως αρμόδια αρχή για την πυρηνική ασφάλεια, έκανε κάτι, ούτε οι αρμόδιες αρχές Πολιτικής Προστασίας.
Δυστυχώς, με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται συγκεκριμένα περιστατικά, υποβαθμίζουν σημαντικά τη διαχείριση ρίσκου στα ζητήματα πολιτικής προστασίας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο κίνδυνος δεν βρίσκεται μόνο στη ποσότητα που ανιχνεύθηκε κάποια στιγμή (και αυτή ακόμη ήταν πολύ πάνω από τα φυσιολογικά όρια), αλλά πρωτίστως στο γεγονός ότι ανιχνεύθηκε διαρροή ραδιενεργού υλικού κάπου κοντά ή μακριά. Ο έλεγχος της διαρροής καθίσταται συνεπώς επιτακτικά το ζητούμενο και πρωταρχικό.
Γιατί ναι μεν η ποσότητα που ανιχνεύθηκε στην Ελλάδα μπορεί την ώρα που εντοπίσθηκε στην ατμόσφαιρα να ήταν μικρή, αλλά θα έπρεπε να κινηθούν διεθνείς διαδικασίες ελέγχου ώστε να βρεθεί έγκαιρα η πηγή της διαρροής, για να ληφθούν μέτρα ώστε αυτή να περιορισθεί. Και αυτό όχι μόνο για να μην μεγαλώσει η διαρροή, αλλά και για να μην υπάρξουν σωρευτικά αποτελέσματα στην ατμόσφαιρα (και μέσω του αέρα και της βροχής και στην επιφάνεια στην τροφική αλυσίδα κλπ). Είναι σημαντικό ότι το 106Ru έχει ημι-ζωή 373 ημέρες και είναι εξαιρετικά ραδιενεργό.
Όσον αφορά τα κοινοβούλιο μας, για μία ακόμη φορά βρέθηκε εν υπνώσει, αφού ούτε συζητήθηκε το θέμα, ούτε ζητήθηκε ενημέρωση-διερεύνηση περισσότερων στοιχείων και προώθηση του θέματος στα ευρωπαϊκά όργανα, αλλά ούτε και επίσημη διαβούλευση προς τις Ρωσικές αρχές.
Το όλο θέμα συνδέεται και με τις προθέσεις της Τουρκίας να προχωρήσει στην κατασκευή από τους Ρώσους τριών εργοστασίων πυρηνικής ενέργειας σε σεισμογενείς περιοχές στη Νότιο Τουρκία (τον Ιούλιο του 2007 σεισμός 6,7 Ρίχτερ σε υποτιθέμενη μη σεισμογενή περιοχή έθεσε εκτός λειτουργίας το πυρηνικό εργοστάσιο της Kashiwazaki – Kariwa στην Ιαπωνία).
Όχι μόνο γιατί είναι αυξημένοι οι κίνδυνοι ατυχήματος λόγω της σεισμογενούς περιοχής της Τουρκίας, αλλά και γιατί η όλη Ρωσική διαχείριση ιστορικά, με τα τόσα πολλά και καταστροφικά πυρηνικά ατυχήματα, και με βάση το πρόσφατο συμβάν του Σεπτεμβρίου, το οποίο απέκρυψε (όπως προσπάθησε να κρύψει και το Τσερνόμπιλ αρχικά), δεν μας έχει δώσει δείγματα ότι συμμορφώνεται με τα διεθνή στάνταρντ ασφαλείας και ελέγχων.
Ούτε βέβαια τηρεί τις υποχρεώσεις της για ενημέρωση έναντι της διεθνούς κοινότητας των πολιτών, μη σεβόμενη το δικαίωμα των πολιτών όλου του κόσμου να γνωρίζουν έγκαιρα τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται άμεσα η ζωή τους.
*Ο Στέλιος Φενέκος είναι Υπονάυαρχος ε.α. ΠΝ και Πρόεδρος της «κοινωνίας αξιών».
Φωτογραφία αρχείου
