Του Νίκου Μελέτη
Με τους χειρότερους οιωνούς συνεχίζονται οι εντατικές διαβουλεύσεις για την προετοιμασία της νέας Διάσκεψης για το Κυπριακό, που συγκάλεσε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ An. Guterres για τις 28 Ιουνίου.
Αθήνα και Λευκωσία μετά την πρώτη υπαναχώρηση του Ν. Αναστασιάδη, στη συνάντηση της Νέας Υόρκης της 4ης Ιουνίου, από τους όρους που ο ίδιος είχε θέσει για την επανασύγκληση της Διάσκεψης, συμφώνησαν στον καθορισμό της Γενεύης ΙΙ χωρίς να έχουν προηγουμένως συμφωνήσει το περίφημο έγγραφο Eide, το οποίο αποτελεί και τη βάση ώστε η Διάσκεψη να έχει στοιχειώδεις πιθανότητες επιτυχίας.
Έτσι ο νορβηγός εκπρόσωπος του ΟΗΕ, έσπευσε να ανακοινώσει την ημερομηνία σύγκλησης της Διάσκεψης, εγκλωβίζοντας Αθήνα και Λευκωσία καθώς τώρα μπορεί να πλασάρει με ευκολία τις ερμηνείες που ο ίδιος κάνει για τη συμφωνία της 4ης Ιουνίου και το πώς θα προχωρήσει η διαδικασία. Ο κ. Eide συνεχίζοντας τους αυτοσχεδιασμούς συναντήθηκε με τον Ν. Αναστασιάδη χωρίς να παρουσιάσει κανένα νέο στοιχείο, απλώς ανακοίνωσε ότι αντί της Γενεύης η Διάσκεψη θα συγκληθεί σε ένα απομονωμένο θέρετρο 1,5 ώρα μακριά από την Γενεύη , το Κρανς Μοντανά (Crans-Montana) ιδανικό για σκι και γκολφ.
Έτσι ακόμη και τώρα κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς μορφή και περιεχόμενο θα έχει το «κοινό έγγραφο» για την Άσφαλεια και ο κ. Eide μετα την συνάντηση που είχε με τον M. Akinci την Πέμπτη έσπευσε να δώσει τη δική του ερμηνεία στη διαδικασία «ανοικτού τέλους», λέγοντας ότι οι συμμετέχοντες στην νέα Διάσκεψη θα πρέπει να ετοιμαστούν να παραμείνουν μερικές εβδομάδες. Η Αθήνα αντιθέτως ερμηνεύει το «διαδικασία ανοικτού τέλους», ότι δεν θα πρέπει να έχει καταληκτικό χρονοδιάγραμμα η όλη διαδικασία και δεν αφορά μόνο την Διάσκεψη.
Ο Ν. Αναστασιάδης είχε θέσει αρχικά ως προϋπόθεση για επανασύγκληση της Διάσκεψης την επίτευξη προόδου, ώστε να είναι ορατή η Συμφωνία για το Κεφάλαιο Εγγυήσεις /Ασφάλεια και τη σύγκλιση στο Εδαφικό. Πρότεινε μάλιστα τότε, αφού υπάρξει συμφωνία στα δύο αυτά Κεφάλαια, να συνεχισθεί η Διάσκεψη εντατικά μέχρις ότου οι δυο πλευρές καταλήξουν σε συνολική συμφωνία σε όλα τα υπόλοιπα κεφάλαια που υπάρχουν εκκρεμότητες.
Τελικά στη Νέα Υόρκη, στη συνάντησή του με τον M. Akinci παρουσία του Γ.Γ. του ΟΗΕ An. Gutteres , ο κ. Αναστασιάδης αποδέχθηκε πλήρως την εντελώς διαφορετική διαδικαστική πρόταση του κ. Eide, αποδεχόμενος τη σύγκληση της Διάσκεψης χωρίς καμία προϋπόθεση. Στο ανακοινωθέν που διάβασε ο κ. Gutteres αμέσως μετά απλώς γινόταν αναφορά στη «σημασία» του κεφαλαίου Ασφάλεια/Εγγυήσεις για τη συνολική επίλυση του Κυπριακού και προβλέπονταν παράλληλη αλληλένδετη διαπραγμάτευση των εκκρεμών κεφαλαίων Εδαφικό, Περιουσιακό, Διακυβέρνηση, Διαμοιρασμός Εξουσιών.
Ο κ. Eide ανέλαβε να διαμορφώσει με εμπλοκή όλων των συμμετεχόντων στη Διάσκεψη, ενός «κοινού εγγράφου» για να καθοδηγηθούν οι συνομιλίες για τις Εγγυήσεις/Ασφάλεια, βασισμένο στο αποτέλεσμα των συναντήσεων στη Γενεύη και στο Μον Πελεραν.
Η ασάφεια αυτή φυσικά ευνοεί μόνο την Τουρκική πλευρά, η οποία επέμενε στη σύγκληση της Διάσκεψης χωρίς καμία προϋπόθεση, καθώς θέλει να αποφύγει προκαταβολικά την οποιαδήποτε δέσμευση στο μείζον θέμα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων, που αποτελεί και το κλειδί για να προχωρήσει η διαδικασία και μέσα σε κλίμα ενίσχυσης της εμπιστοσύνης να επιτευχθούν συγκλίσεις και στα υπόλοιπα Κεφάλαια.
Έτσι η κάθε πλευρά δίνει διαφορετικές ερμηνείες στη μορφή και το περιεχόμενο του «εγγράφου Eide» και κάνεις δεν γνωρίζει εάν θα είναι συμφωνημένο κείμενο από όλες τις πλευρές, εάν θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις και φόρμουλα για την κατάργηση των Εγγυήσεων και προώθηση άλλων εργαλείων εξασφάλισης της ομαλής εφαρμογής της Λύσης, ούτε εάν θα προβλέπεται συγκεκριμένη πρόταση για την απομάκρυνση των τούρκικων στρατευμάτων ή αν απλώς θα καταγράφει τις εντελώς διαφορετικές θέσεις των δύο πλευρών.
Άλλα και στο άλλο μεγάλο ζήτημα του Εδαφικού, ο Μ.Akinci επιστρέφοντας στην Κύπρο από την Νέα Υόρκη, παρέπεμψε στην τελική φάση τη συζήτηση του ζητήματος καθως όπως είπε: «οι χάρτες που βρίσκονται κλειδωμένοι στην ειδική κρύπτη των ΗΕ θα αποκαλυφθούν στο τελευταίο στάδιο και ενδέχεται να είναι απαραίτητες μικρές μετατροπές σχετικά με άλλα θέματα...». Στο χάρτη που είχε κατατεθεί από τουρκοκυπριακής πλευράς έμεναν εκτός ελληνοκυπριακού συνιστώντος κρατιδίου σημαντικές και κρίσιμες περιοχές, χωρίς τις οποίες δύσκολα ένα σχέδιο λύσης θα γίνονταν αποδεκτό σε δημοψήφισμα.
Ο εντελώς διαφορετικός τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται την διαδικασία η Λευκωσία συνάγεται και από τη συνέντευξη του κυβερνητικού εκπροσώπου της Κυπρου, Νίκου Χριστοδουλίδη.
«Οι συγκλίσεις σε όλα τα κεφάλαια πρέπει να είναι στο ίδιο επίπεδο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν έξι κεφάλαια. Στα τέσσερα υπάρχουν οι περισσότερες συγκλίσεις. Στο εδαφικό υπάρχουν λιγότερες, ενώ στο κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου συγκλίσεις. Πρέπει λοιπόν αυτά τα έξι κεφάλαια να φτάσουν στο ίδιο επίπεδο για να είναι εφικτό να γίνει και αυτή η αλληλένδετη διαπραγμάτευση. Για να φτάσουμε εκεί ξεκινάμε με το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων και αφού προηγηθεί το κοινό έγγραφο, και ακολούθως από τα άλλα πέντε κεφάλαια αυτό που καταγράφεται είναι ότι η συζήτηση ξεκινά από το εδαφικό».
Καθώς πλέον Λευκωσία και Αθήνα συναίνεσαν στην επανασύγκληση της Διάσκεψης, ενώ ο κ. Eide δεν έχει ανοίξει ακόμη τα χαρτιά του, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να ξεκινήσει μια Διάσκεψη η οποία δραματοποιείται ως η τελευταία ευκαιρία για λύση του Κυπριακού, χωρίς να έχει εξασφαλισθεί η οποιαδήποτε προϋπόθεση επιτυχίας της και απλώς ο κ. Eide να ελπίζει ότι με την πίεση που θα ασκείται υπό την απειλή της κατάρρευσης της διαδικασίας, θα κατορθώσει να αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο, παρουσιάζοντας δικές του προτάσεις και για τα θέματα Ασφάλειας/Εγγυήσεων, τις οποίες οι Εγγυήτριες Δυνάμεις θα κληθούν να αποδεχθούν η να απορρίψουν.
Η Τουρκία όμως ακόμη και τις υποτιθέμενες «υποχωρήσεις» (διατήρηση μέχρι και 4.000 στρατιωτών για τουλάχιστον 10 χρόνια και «επικαιροποίηση» του Συστήματος Εγγυήσεων), θέλει να τις ανταλλάξει με κρίσιμες παραχωρήσεις στο Κεφάλαιο της Διακυβέρνησης, αλλά και με το θέμα των 4 ελευθεριών για τους τούρκους πολίτες. Έτσι δεν επιθυμεί να προηγηθεί η σύγκλιση στο Κεφάλαιο Ασφάλεια/Εγγυήσεις, που αποτελεί και το μοναδικό αντικείμενο της Διεθνούς Διάσκεψης, αλλά θέλει την παράλληλη διαδικασία με τα υπόλοιπα κεφάλαια που υπάρχουν εκκρεμότητες.
Το ενδιαφέρον τώρα εστιάζεται στις συζητήσεις που θα έχει ο τούρκος πρωθυπουργός Binali Yildirim με τον Αλέξη Τσίπρα, αν και η επίσκεψη του στην Αθήνα ήταν απλώς η «προϋπόθεση» για να δοθεί το πράσινο φως στην επίσκεψή του στη Θράκη που αποτελεί και το βασικό λόγο της επίσκεψής του στην Ελλάδα, στη συνάντηση που θα έχει την Τρίτη ο κ. Κοτζιάς με τον Ε. Eide αλλά και στο κείμενο με τις αναλυτικές θέσεις της Ελλάδας στο ζήτημα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων το οποίο πρόκειται να δημοσιοποιήσει ο Νίκος Κότζιας.
