Σε μια συγκυρία που η Τουρκία έχει εξαπολύσει «επίθεση φιλίας» προς το Κάιρο, η Αθήνα επιχειρεί να καλύψει το χαμένο έδαφος από τη διπλωματική αδράνεια της μακράς προεκλογικής περιόδου και να ξαναπιάσει το νήμα των σχέσεων με την κυβέρνηση του Καΐρου, με την οποία έχει κτίσει τα τελευταία χρόνια μια ιδιαίτερα στενή σχέση σε όλους τους τομείς.
Αμυντικό, πολιτικό, ασφάλειας αλλά και ενεργειακό, μέσω του έργου Gregy, της διασύνδεσης Ελλάδας- Αιγύπτου, για το οποίο οι εξελίξεις είναι ιδιαίτερα θετικές, μετά και τη θετική βαθμολογία που απέσπασε στις αρχές Ιουλίου από την ΕΕ για την ένταξή του στα έργα αμοιβαίου ενδιαφέροντος της ΕΕ.
Τις γερές αυτές βάσεις της στενής σχέσης που Ελλάδα και Αίγυπτος έχουν οικοδομήσει τα τελευταία χρόνια μέσα από ένα πλέγμα συνεργασιών, αναμένεται να επιβεβαιώσουν αύριο στο Κάιρο ο Κυρ. Μητσοτάκης με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι. Όπως ακριβώς με την πρόσφατη επίσκεψη του Ε. Κοέν στην Αθήνα – ο Ισραηλινός ΥΠΕΞ ήταν ο πρώτος υπ. Εξωτερικών ξένης χώρας που επισκέφθηκε την Αθήνα μετά τις εκλογές – έτσι και τώρα, η συνάντηση Μητσοτάκη - Αλ Σίσι έρχεται να επιβεβαιώσει το υψηλό επίπεδο των σχέσεων με το Κάιρο, μπροστά και στην σφήνα της Τουρκίας, η οποία έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου, ούτως ώστε να αποκαταστήσει τις σχέσεις της στην περιοχή.
Η Αθήνα παρακολουθεί στενά αυτές τις κινήσεις. Η συνάντηση Μητσοτάκη - Αλ Σίσι γίνεται μάλιστα στην σκιά της ενόχλησης που προκάλεσε στην Τουρκία, η προ ημερών ακύρωση της επίσκεψης του Αιγυπτίου προέδρου στην Άγκυρα, με την αιτιολογία ότι έπρεπε να παραβρεθεί στην σύνοδο Ρωσίας - Αφρικής στην Αγία Πετρούπολη, όπου, σύμφωνα με τα αιγυπτιακά μέσα ενημέρωσης, συζήτησε το θέμα των επιπτώσεων του πολέμου στις τιμές των σιτηρών και υπέγραψε μια πλειάδα συμφωνιών.
Στην πραγματικότητα, η ακύρωση λέγεται ότι υποδηλώνει την ενόχληση του Καΐρου για το γεγονός ότι ο Ερντογάν έχει επιλέξει να εμπλακεί ενεργά στο Παλαιστινιακό, για το οποίο οι Αιγύπτιοι θέλουν να έχουν την απόλυτη πρωτοβουλία των κινήσεων.
Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι οι τουρκο-αιγυπτιακές σχέσεις πηγαίνουν προς τα πίσω. Μόλις προ ημερών δημοσιεύθηκε η απόφαση για τον διορισμό Τούρκου πρέσβη στην Αίγυπτο για πρώτη φορά μετά από 10 χρόνια. Και ο Ερντογάν, μετά από μια δεκαετία αντιπαράθεσης με την μεγαλύτερη αραβική χώρα επιδιώκει όχι μόνο οικονομικά οφέλη από τη μεγάλη αιγυπτιακή αγορά, αλλά επίσης νομιμοποίηση της Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο και κυρίως συνεργασία στα ενεργειακά.
Ούσα αποκλεισμένη από το ενεργειακό παιχνίδι της περιοχής, η Άγκυρα πασχίζει να κερδίσει το χαμένο έδαφος. Και ένα πρώτο βήμα για την Τουρκία – την μεγαλύτερη αγορά εξαγωγών της Αιγύπτου και επίσης τον μεγαλύτερο αγοραστή αιγυπτιακού φυσικού αέριου – είναι η δεδηλωμένη της πρόθεση για επανέναρξη συζητήσεων σχετικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με το Κάιρο, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τις έρευνες υδρογονανθράκων.
Έως σήμερα, ο πρόεδρος Αλ Σίσι δείχνει σταθερή θέση στο ζήτημα χωρίς να επιτρέπει στη γραφειοκρατία του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ να προβεί σε έναρξη συζητήσεων με την Άγκυρα. Η μερική, ωστόσο, συμφωνία της οριοθέτησης Ελλάδας - Αιγύπτου, και το γεγονός ότι εκτός συμφωνίας έχει μείνει όλη η επίμαχη περιοχή ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού, αφήνει ένα κενό προς μελλοντική διαπραγμάτευση.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο η επόμενη φάση των συζητήσεων θα γίνει με την Αθήνα ή με την Άγκυρα στο πλαίσιο ενδεχομένως ενός ευρύτερου διακανονισμού. Επιπλέον, μια τυχόν αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με την Αίγυπτο εκτιμάται ότι θα έχει θετικές επιπτώσεις και στο ζήτημα της Λιβύης που η Άγκυρα έχει επενδύσει σημαντικό πολιτικό, οικονομικό και διπλωματικό κεφάλαιο.
Στο επίπεδο της άμυνας υπεγράφη προ ημερών το Κοινό Σχέδιο Δράσης Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου για το 2023, που μεταξύ άλλων αφορά κοινές ασκήσεις, συνεκπαιδεύσεις ειδικών δυνάμεων και σε αντικείμενα ηλεκτρονικού πολέμου και κυβερνοάμυνας, εμβαθύνοντας περαιτέρω την ήδη στενή στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των τριών χωρών.
Ενώ σε επίπεδο τριμερών συνεργασιών (3+), εκτός από αυτές με το Ισραήλ, Αθήνα και Λευκωσία συμμετέχουν σε αντίστοιχη και με την Αίγυπτο, όπου ψηλά στην ατζέντα βρίσκονται μονίμως τα ενεργειακά.
Τα ενεργειακά θα είναι ψηλά στην ατζέντα και της συνάντησης Μητσοτάκη - Αλ Σίσι. Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου (Gregy) με στόχο να μεταφέρει «πράσινη» φθηνή ενέργεια στις ευρωπαϊκές αγορές είναι ανάμεσα στα έργα, που και ρεαλιστικό δείχνει, και διεθνή στήριξη φαίνεται να εξασφαλίζει από ΕΕ και ΗΠΑ, και γεωστρατηγικά μπορεί να ενισχύσει την Ελλάδα.
Οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν την επένδυση καθώς φέρνει πιο κοντά τον ευρωπαϊκό στόχο για οριστική απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Ο Τζον Κέρι, ειδικός προεδρικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Κλίμα, που έχει επισκεφτεί τέσσερις-πέντε φορές την Αίγυπτο για το θέμα αυτό. Και η «πράσινη» ενέργεια των 3,5 γιγαβάτ που θα έρχονται στην Ευρώπη μέσω του καλωδίου, ισούται με 4,5 bcm φυσικού αερίου, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 κατά 10 εκατ. τόνους το χρόνο.
Ανάμεσα στους κολοσσούς της ενεργειακής αγοράς που παράγουν στην Αίγυπτο φυσικό αέριο και πετρέλαιο, έχει πάρει θέση τα τελευταία χρόνια και η ελληνικών καταβολών Energean που παράγει κυρίως φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα Abu Qir και NEA/NI στον Κόλπο της Αλεξάνδρειας.
