Ο Αχμέτ Νταβούτογλου με την συνέντευξη του στον Μανώλη Κωστίδη στην χθεσινή «Καθημερινή της Κυριακής» επανήλθε αναπόφευκτα στην κορυφή της επικαιρότητας με κάποιους «βιαστικούς» να σπεύδουν «ανακουφιστικά» και «ευσεβοποθιστικά» να τον βλέπουν σαν τον Τούρκο πολιτικό, που θα μπορούσε να ανατρέψει την με απόλυτη ευθύνη της Άγκυρας συγκρουσιακή πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Πόσο όμως γνωρίζουμε στα αλήθεια τον κ. Νταβούτογλου, τα πιστεύω του αλλά και το πώς έχει μετασχηματιστεί όλα αυτά τα χρόνια η Τουρκία του Ερντογάν ως κράτος αλλά και η ίδια η τουρκική κοινωνία, όταν αφελώς να πιστεύεται ότι θα μπορούσε ως διάδοχη κατάσταση να αναθεωρήσει τον… τουρκικό αναθεωρητισμό που δημιουργεί τα προβλήματα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Γεννημένος το 1959 στην περιοχή της Κόνια (Ικόνιο), στην κεντρική Ανατολία, γνωστή και ως «Ζώνη του Κορανίου» λόγω του ισλαμικού συντηρητισμού εξ αιτίας του οποίου οι εκεί κοινωνίες αρνήθηκαν τον αναγκαστικό κεμαλικό εκδυτικισμό, μεγάλωσε σε μία έντονα θρησκευόμενη οικογένεια. Αυτή η «προίκα» θα τον καθοδηγήσει στην μετέπειτα ζωή του. Πηγαίνει σε γερμανό-τουρκικό Λύκειο και σπουδάζει Πολιτικές Επιστήμες και Διεθνείς Σχέσεις στο θεωρούμενο φιλελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου (Boğaziçi) όπου όπως είναι γνωστό πρόσφατα έγιναν σημαντικές διαδηλώσεις από φοιτητές και καθηγητές για τον διορισμό Πρυτάνεως από τον Πρόεδρο Ερντογάν πρώην στελέχους του ΑΚP άσχετου με τον Πανεπιστήμιο. Αραβομαθής στο Πανεπιστήμιο του Αμάν στην Ιορδανία με καθηγητική παρουσία στο Διεθνές Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Κουάλα Λουμπούρ στην Μαλαισία αλλά τελικά χωρίς σημαντική καθηγητική σταδιοδρομία στην ίδια την Τουρκία πλην της θητείας του στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά.
Βαθύς γνώστης της Οθωμανική Ιστορίας, το 2002 μετά την ανέλιξη του ΑΚP στην εξουσία γίνεται Σύμβουλος Διεθνών Σχέσεων του τότε Πρωθυπουργού Αμπτουλάχ Γκιούλ και παραμένει μετά το 2003 όταν αναλαμβάνει μετά την εκλογή του ως Βουλευτής ο Ταγίπ Ερντογάν λαμβάνοντας από τον Πρόεδρο Σεζέρ τον τίτλο του Πρέσβη. Το 2009 αναλαμβάνει το Υπουργείο Εξωτερικών και το 2014 γίνεται Πρωθυπουργός για να απομακρυνθεί από τον Τούρκο Πρόεδρο τον Μάιο 2016, δύο περίπου μήνες πριν το αποτυχημένο οπερετικό πραξικόπημα της 15 Ιουλίου 2016. Με μεγάλη δόση υπερβολής χαρακτηρίστηκε ως «O Κίσινγκερ της Τουρκίας» καθόσον διαμόρφωσε ένα δόγμα πάνω στο οποίο στηρίχθηκαν οι βασικοί άξονες της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας ακόμα και σήμερα 5 χρόνια μετά την απομάκρυνση του πέρα από τις αερολογίες για μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες. Θα μπορούσαμε να τον αποκαλέσουμε ως τον μεγάλο θεωρητικό του Νέο-Οθωμανισμού.
Στην χώρα μας οι περισσότεροι τον γνώρισαν το 2009 όταν εκδόθηκε στα ελληνικά το βιβλίο του «Το Στρατηγικό Βάθος» το οποίο όμως είχε εκδοθεί πριν από 8 χρόνια, πυροδοτώντας μάλιστα και την σχετική… «νταβουτογλουλογία». Το όραμα του για να γίνει η Τουρκία μία περιφερειακή και γιατί όχι παγκόσμια δύναμη είναι εμφανές και το μοιράζεται πλέον με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Βασικός πυλώνας πραγματοποίησης του η ανάκτηση της Οθωμανικής επιρροής στα Βαλκάνια και στην Μέση Ανατολή και η εκμετάλλευση των πολλαπλών περιφερειακών ταυτοτήτων για μία πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Το «δόγμα Νταβούτογλου» λοιπόν εμπνέει τον ίδιο τον Ερντογάν που έχει ως στόχο να καταστήσει την Τουρκία μία αυτόνομη δύναμη στην περιοχή και στην συνέχεια σε παγκόσμιο επίπεδο και τελικά να αναζωογονήσει την δόξα της οθωμανικής εποχής, όπως εμφατικά επισημαίνει ο Τουρκοαμερικανός Αναλυτής του «Washington Institute, Σονέρ Τσαγκτάπται στο βιβλίο του «Η αυτοκρατορία του Ερντογάν» (Εκδόσεις Ι. ΣΙΔΕΡΗ) που επιμελήθηκε ο Καθηγητής Κώστας Υφαντής.
Για να κατανοηθεί το «δόγμα Νταβούτογλου» που κάποιοι αφελώς αν όχι ανοήτως πιστεύουν ότι θα ήταν μία «βολική» για την Ελλάδα διάδοχη κατάσταση, παρατίθενται δύο αποκαλυπτικά αποσπάσματα από το βιβλίο «Το Στρατηγικό Βάθος» και τα οποία αντιπροσωπεύουν με περίσσια σαφήνεια τον διαχρονικό αναθεωρητισμό της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδος, είτε αυτή είναι κεμαλική, είτε νέο-οθωμανική:
«Κανένα από τα σύνορα της Τουρκίας δεν είναι φυσιολογικό και σχεδόν όλα είναι πλασματικά. Βέβαια πρέπει να τα σεβόμαστε ως κράτη έθνη, ωστόσο ταυτόχρονα πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχουν και οι φυσικές συνέχειες».
«H συγκέντρωση των νησιών του Αιγαίου στα χέρια της Ελλάδος δημιουργεί το πιο σημαντικό αρνητικό στοιχείο στην πολιτική της Τουρκίας για τον εγγύς θαλάσσιο χώρο της. Η βασική πηγή του προβλήματος στο Αιγαίο είναι η αθεράπευτη αντίφαση μεταξύ του παρόντος καθεστώτος και της σημερινής γεωπολιτικής πραγματικότητας.
Η μόνη λοιπόν διαφορά των απόψεων στα λεγόμενα ελληνοτουρκικά μεταξύ του «Σουλτάνου» και του πρώην «Βεζίρη» είναι το μειλίχιο ύφος του δευτέρου με το οποίο τις εκθέτει σε αντίθεση με το μονίμως θυμωμένο ύφος του πρώτου. Εδώ και ένα χρόνο ο κ. Νταβούτογλου είναι Πρόεδρος του Κόμματος του Μέλλοντος (Gelecek Partisi) που όμως δημοκοπικά δεν ξεπερνάει το 1-2% παρά το ότι ό Αντιπρόεδρος του Σελτζούκ Οζνταγ υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξη του ότι κινείται στο 5-8% και απευθύνεται σε ισλαμοσυντηρητικούς που είναι για πολλούς λόγους δυσαρεστημένοι με τον Ερντογάν.
Ο πρώην Πρωθυπουργός του Ερντογάν μπορεί να άσκησε στην συνέντευξη του δριμεία κριτική κατά του Τούρκου Προέδρου αλλά αυτό δεν πρέπει να μας οδηγεί σε ψευδαισθήσεις σχετικά με τα «ελληνοτουρκικά». Ούτε βέβαια το ευρωπαϊκό προφίλ που επιθυμεί να «κτίσει» ως ένας πιθανός αξιόπιστος συνομιλητής των ευρωπαϊκών χωρών αλλά και των ΗΠΑ. Μιας και αναντίρρητα ένας από τους λόγους απομάκρυνσης του, ήταν η αντίθεση του στο προεδρικό σύστημα είναι λογικό να στηλιτεύει την τάση να πάει η διαχρονικά καχεκτική Τουρκική Δημοκρατία και τώρα πλέον απολυταρχία σε ένα …μοντέλο Κίνας.
Ο κ. Νταβούτογλου τα είπε μια χαρά από πλευράς Τουρκίας στην συνέντευξη του, επιπλήττοντας μάλιστα την Ελλάδα ότι τα βήματα της στην Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι …σωστά, χρησιμοποιώντας ακριβώς τα ίδια επιχειρήματα (σημ. άλλωστε δικά του είναι) με την υφιστάμενη Τουρκική Ηγεσία σχετικά με την αποφυγή εγκλωβισμού της Τουρκίας στον κόλπο της Αττάλειας που θα χαλάσει (σημ. έμμεση απειλή) την ουσία των ελληνοτουρκικών σχέσεων κάτι που ισχύει και για το Αιγαίο. Σαν να έπαιζε …κασέτα! Υποστηρίζει ότι οι διερευνητικές επαφές πρέπει να συνεχιστούν και έτσι μπορεί να επιλυθούν τα βασικά προβλήματα (σημ. πληθυντικός!) που απασχολούν τις δύο χώρες. Δεν παρέλειψε βέβαια να μας πει ότι κάνουμε μεγάλο λάθος αν νομίζουμε ότι με τη βοήθεια της Ε.Ε. θα γονατίσουμε την Τουρκία. Μίλησε για τακτικές συναντήσεις και φυσικά για ΜΟΕ ενώ μας υπέδειξε ότι οι σχέσεις με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που δεν έχουν σχέση με τη …Μεσόγειο δεν έχουν καμία λογική. Και φυσικά τόνισε τις γνωστές τουρκικές απόψεις περί Καστελλόριζου, την «τεράστια» τουρκική ακτογραμμή (σημ. μικρότερης της συνολικής ελληνικής) και τις γκρίζες ζώνες!
Κλείνοντας θα λέγαμε ότι αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι στην Τουρκία έχει αναπτυχθεί Στρατηγική Κουλτούρα και η τουρκική κοινωνία εμφορείται από αυτήν και δεν μπορεί να αντιστραφεί. Κανένας Νταβούτογλου και κανένας Μπαμπατζάν (Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου-DEVA Partisi) όσο και αν φορούν ένα δυτικόφιλο προσωπείο για να κερδίσουν την υποστήριξη της Δύσης δεν πρόκειται να αλλάξουν την μακροχρόνια τουρκική στρατηγική αναθεωρητισμού απέναντι στην Ελλάδα. Μην ξεχνάμε ότι ένας περισσότερο και ο άλλος λιγότερο ήταν για χρόνια έμπιστοι συνεργάτες του Ερντογάν.
* Ο Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής
