Σε ένα σκληρό παζάρι με την Ε.Ε. έχει επιδοθεί το καθεστώς Ερντογάν καθώς θέλει με «όπλο» το μεταναστευτικό και την απόσυρση των ερευνητικών σκαφών από την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα, να αποσπάσει μείζονα ανταλλάγματα που δεν περιορίζονται μόνο σε οικονομική βοήθεια, αλλά και στην αποδοχή της ειδικής προνομιακής σχέσης που θέλει να επιβάλει στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Ενόψει την Συνόδου Κορυφής έχει κινητοποιηθεί η τουρκική κυβέρνηση επενδύοντας στις υποσχέσεις που έχει πάρει από την «τρόικα» Γερμανίας, Ιταλίας και Ισπανίας και από τον Ύπατο εκπρόσωπο Ζ. Μπορέλ ότι η «θετική ατζέντα» μπορεί να ξεκινήσει άμεσα να εφαρμόζεται.
Στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε μια εξαιρετικά σημαντική συνάντηση του εκπροσώπου του Τούρκου Προέδρου Ιμπραήμ Καλίν παρουσία και του υφυπουργού Εξωτερικών Φαρούκ Καϊμακτσί με την επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ, Μαριεμ βαν ντε Χέβελ, τον επικεφαλής σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίδας Καγκελάριου, Γιάν Χέκερ, τον επικεφαλής σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής του Γάλλου Προέδρου, Εμανουελ Μπονέ και τον πρέσβη της ΕΕ στην Άγκυρα.
Στην συνάντηση αυτή, σύμφωνα με πληροφορίες, εκτός των θεμάτων που αφορούν τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ζητήθηκε από την τουρκική πλευρά να προγραμματισθεί συνάντηση του προέδρου Ερντογάν με τους ευρωπαίους ηγέτες πριν από την Σύνοδο Κορυφής, μια κίνηση η οποία θα σηματοδοτούσε πρακτικά την πανηγυρική πλήρη αποκατάσταση των πολιτικών επαφών Ε.Ε.-Τουρκίας, οι οποίες έχουν ανασταλεί λόγω της στάσης της και έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου και θα δώσουν την εικόνα της επιστροφής σε κατάσταση κανονικότητας στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Και επίσης θα δοθεί η ευκαιρία στον τούρκο ηγέτη να απευθυνθεί προς τους ευρωπαίους ηγέτες προτού διεξαχθεί η συζήτηση για τις ευρωτουρκικές σχέσεις αλλά κα για την διαμόρφωση του πακέτου κυρώσεων, βάσει της απόφασης του Δεκεμβρίου.
Η Τουρκική πλευρά, όπως αποκάλυψε ο ίδιος ο κ. Τσαβούσογλου, έχει αποστείλει «οδικό χάρτη» για τις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας στον Σαρλ Μισέλ και περιμένει τις απαντήσεις των ευρωπαίων.
Ο «οδικός χάρτης δεν είναι τίποτε περισσότερο από shopping list της Τουρκίας», μας εξήγησε άριστα ενημερωμένη πηγή και περιλαμβάνει όλη την λίστα των απαιτήσεων της Τουρκίας: Κατάργηση των θεωρήσεων, συμφωνία για το μεταναστευτικό με πακτωλό οικονομικής βοήθειας, καταπολέμηση της «τρομοκρατίας», επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ένωσης…
Ο κ. Τσαβούσογλου, επιβεβαιώνοντας ότι τα μηνύματα που στέλνει ορισμένες φορές η Ε.Ε. είναι λανθασμένα, επανέλαβε την γνωστή θεωρία ότι «στην Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου (σ.σ. που υπήρχε ρητή πρόβλεψη για διαδικασία κυρώσεων), η Τουρκία απάντησε στο πεδίο, ενώ στην Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, όπου οι Ευρωπαίοι χρησιμοποίησαν θετική γλώσσα, ανταποκριθήκαμε θετικά. Δεν είμαστε μια χώρα που φοβάται τις κυρώσεις. Δεν μιλάμε καν για κυρώσεις, ξέρουν πολύ καλά τι απάντηση θα πάρουν, εάν αποφασίσουν να επιβάλουν κυρώσεις».
Αυτή η λεπτή ισορροπία που αναζητείται στην Σύνοδο Κορυφής βρέθηκε στο επίκεντρο της τηλεδιάσκεψης που έγινε με πρόσκληση του Σαρλ Μισέλ και την συμμετοχή του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη και του πρόεδρου της Κύπρου Ν. Αναστασιάδη, της κα. Μέρκελ και των κ.Ντράγκι, Σταντσεζ και Κόστα, όπου φυσικά κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν η σύνθεση.
Κι αυτό, καθώς Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία ηγούνται της ομάδας των χωρών που θέλουν να «χαϊδέψουν» την Τουρκία και με πρόσχημα κινήσεις που έχουν προσωρινό χαρακτήρα (όπως η απόσυρση του Oruc Reis και του Barbaros και η μη έναρξη των εργασιών στα Βαρώσια), να ικανοποιήσουν την shopping list του κ.Ερντογάν, εκτός ίσως της κατάργησης των θεωρήσεων για τους τούρκους πολίτες που τουλάχιστον στην Γερμανία θα διόγκωνε τις ξενοφοβικές και ρατσιστικές αντιδράσεις και μάλιστα προ των εκλογών του φθινοπώρου.
Για την Αθήνα και την Λευκωσία το κλίμα είναι δύσκολο, καθώς θέμα κυρώσεων δεν τίθεται, ακόμη κι αν ο Μπορέλ υποχρεωθεί να σκιαγραφήσει ένα πλαίσιο κυρώσεων, που όμως θα απαιτούν νέες αποφάσεις για να ενεργοποιηθούν.
Ήδη ο Κ. Μητσοτάκης έχει αρκετές φορές δηλώσει το τελευταίο διάστημα ότι «οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός» και ότι ο φόβος των κυρώσεων πολλές φορές αρκεί για να φέρει αποτελέσματα.
Βεβαίως η ανάπαυλα στις έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο, η επανάληψη των διερευνητικών λίγες ημέρες πριν την Σύνοδο Κορυφής και η προοπτική της Πενταμερούς για το Κυπριακό στο τέλος Απριλίου, από μόνες τους δεν αρκούν, προκειμένου, να δώσει η Αθήνα και η Λευκωσία το πράσινο φως σε οποιοδήποτε αίτημα της Τουρκίας.
Ούτε οι διερευνητικές επαφές δείχνουν ότι μπορεί να οδηγήσουν σε εκτόνωση ή πολύ περισσότερο σε εξομάλυνση των σχέσεων με την Ελλάδα, αλλά και η Πενταμερής με την δηλωμένη θέση της τουρκικής πλευράς περί λύσης δυο κρατών, μάλλον θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται αρνητικά και όχι σαν διαπιστευτήριο «καλής θέλησης» της Τουρκίας.
Η ισορροπία που αναζητείται είναι να δοθεί ένα θετικό μήνυμα στην Τουρκία με καταγραφή των δεδομένων που υπάρχουν επί του πεδίου και όλες οι αποφάσεις για την θετική ατζέντα να μετατεθούν για την Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, ώστε να υπάρξει ένα ακόμη διάστημα σχεδόν τριών μηνών για να δοκιμασθεί περισσότερο η αξιοπιστία των δεσμεύσεων που υποτίθεται αναλαμβάνει η Τουρκία έναντι τόσο της Ελλάδας, όσο και της Κύπρου αλλά και της ίδιας της Ε.Ε. σε ότι αφορά και στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο Κράτος Δικαίου.
Το μόνο ίσως που μπορεί πρακτικά να αποφασισθεί είναι η απελευθέρωση προσθετών κονδυλίων από την Ευρώπη για την φιλοξενία προσφύγων και μεταναστών από την Τουρκία.
Η Αθήνα είναι ιδιαίτερα επιφυλακτική στις κινήσεις εντυπωσιασμού που επιχειρεί τις τελευταίες εβδομάδες η Άγκυρα και ο Τ. Ερντογάν, προκειμένου να εξαφανίσει την προοπτική των κυρώσεων από την ευρωπαϊκή ατζέντα, ενώ δεν έχει γίνει γνωστό ακόμη εάν μαζί με την αντιπροσωπεία που συμμετέχει στις διερευνητικές, έρθει στην Αθήνα και ο Ι. Καλίν, χωρίς αυτό να σημαίνει όμως αναβάθμιση ή αλλαγή της φυσιογνωμίας των διερευνητικών.
Καθώς, εάν έρθει τελικά στην Αθήνα ο έμπιστος συνεργάτης του Τούρκου προέδρου, πιθανότατα θα θελήσει να έχει μια κατ' ιδίαν επαφή με την συνομιλήτρια του στην Αθήνα, την διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Ελ.Σουρανή.
Πάντως η Τουρκία κρατά έτοιμά τα χαρτιά της για να τραβήξει το χαλί των διερευνητικών : Το Σάββατο, το Τουρκικό ΥΠΕΞ εξέδωσε ανακοίνωση που κατηγορεί την Ελλάδα ότι υποθάλπτει τρομοκράτες, επειδή προβλήθηκε σε ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό συνέντευξη του Φ.Γκιουλέν και επειδή δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της Τουρκίας για έκδοση φυγάδων, οπαδών του Γκιουλέν και κατάσχεση των περιουσιακών τους στοιχείων.
Και αυτό παρά το γεγονός φυσικά ότι το κίνημα του Φ. Γκιουλέν δεν έχει χαρακτηρισθεί τρομοκρατική οργάνωση παρά μόνο στην Τουρκία και φυσικά δεν νοείται δίωξη για ιδεολογική η κομματική τοποθέτηση παρά μόνο για αδικήματα που τυχόν έχει διαπράξει.
Συγχρόνως σε ανώτατο επίπεδο, ο ίδιος ο Τ. Ερντογάν εξέφρασε την ενόχληση του για τις κοινές ασκήσεις Ελλάδας - Σ. Αραβίας που ξεκινούν στις 16 Μαρτίου, ενώ υπάρχει επιμονή στο θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών, όπου την περασμένη εβδομάδα το τουρκικό Υπουργείο Άμυνας έσπευσε να καταγγείλει την παρουσία σκαφών του Ελληνικού Στόλου στο …Καστελόριζο!
