Επίσκεψη στα Τίρανα με στόχο την άρση του αδιεξόδου που έχει ανακύψει στην επίλυση της διαφοράς για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών, πραγματοποιεί αύριο Τρίτη ο Υπουργός εξωτερικών Ν. Δένδιας, με την ελληνική πλευρά να είναι έτοιμη να συζητήσει την σύνταξη συνυποσχετικού για την παραπομπή της διαφοράς στην Χάγη.
Σύμφωνα με πληροφορίες το αμέσως προσεχές διάστημα η Ελλάδα θα προχωρήσει και τυπικά στην επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ιόνιο μέχρι το Ταίναρο, όπως έχει ήδη προαναγγελθεί στα 12ν.μ. ενώ στις επαφές με την αλβανική πολιτική ηγεσία εφόσον διαπιστωθεί και πάλι η αδυναμία επίτευξης προόδου στις διμερείς συνομιλίες, η έναρξη διαπραγματεύσεων για σύνταξη συνυποσχετικού για παραπομπή της διαφοράς της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών των δυο χωρών στο Δ.Δ. της Χάγης.
Είναι μια επιλογή η οποία προφανώς δεν θα αποδώσει στην Ελλάδα την έκταση των θαλασσίων ζωνών που απέδιδε η ακυρωθείσα από την Αλβανία Συμφωνία του 2008,όμως εκτιμάται ότι είναι η μοναδική επιλογή η οποία μπορεί να κλείσει μια ιστορική εκκρεμότητα με την Αλβανία, να κλείσει τον δρόμο για συνέχιση της άσκησης επιρροής της Τουρκίας στο ζήτημα αυτό κυρίως όμως θα βάλει στην «φαρέτρα» της ελληνικής διπλωματίας, μετά τις δυο συμφωνίες για οριοθέτηση ΑΟΖ (με Ιταλία και Αίγυπτο) και την έμπρακτη εφαρμογή της επιλογής του συνυποσχετικού για παραπομπή στην Χάγη. Κάτι που παγίως η Ελλάδα ζητά και προτείνει στην Τουρκία τουλάχιστον τα τελευταία 45 χρόνια.
Μετά το 2009 όταν το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας μετά από προσφυγή του τότε αρχηγού της αντιπολίτευσης , προέδρου του Σοσιαλιστικού Κόμματος και νυν πρωθυπουργού Έντι Ράμα ,ακύρωνε την Συμφωνία που είχε υπογράψει η κυβέρνηση Μπερίσα με την κυβέρνηση Καραμανλή για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, οι προσπάθειες των ελληνικών κυβερνήσεων για να ξεκινήσουν και κυρίως να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις κατέληγαν σε αδιέξοδο. Που είχε να κάνει και με την ανώμαλη πολιτική κατάσταση στην Αλβανία αλλά και την «δέσμευση» των αλβανικών κυβερνήσεων να επιδιώξουν λύση η οποία θα κινούνταν στο πλαίσιο της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν υφίσταται και δεν έχει συγκροτηθεί σε σώμα και κυρίως το δεδομένο ότι το πλαίσιο της απόφασης του 2009 αποτύπωνε πλήρως τις τουρκικές θέσεις για την (παρ)ερμηνεία του Δίκαιου της Θάλασσας ,καθιστούσαν αδύνατη την επίτευξη προόδου . Ακόμη και οι συνομιλίες Μπουσάτι -Κοτζιά που φαίνεται ότι είχαν βρει τρόπους υπέρβασης των προβλημάτων στην διαπραγμάτευση έπεφταν πάνω στον «τοίχο» της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου ,με προϋποθέσεις τις οποίες τελικά δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί η Ελλάδα.
Ο Ν. Δένδιας θα έχει επαφές με τον Ε. Ράμα και θα επιδιώξει να συναντηθεί με το σύνολο της αλβανικής πολιτικής ηγεσίας ,καθώς η Αλβανία βαδίζει για εκλογές την Άνοιξη σε τεταμένο πολιτικά κλίμα όπου το ζήτημα των σχέσεων με την Ελλάδα και της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών θα βρεθεί στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης.
Ήδη ο κ. Μπερίσα ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης της οποίας ηγείται ο Λ. Μπάσα που ήταν ο υπουργός εξωτερικών που υπέγραψε την Συμφωνία με την Ντ. Μπακογιάννη, ξιφουλκεί τώρα εναντίον του Ε. Ράμα σε ότι αφορά την προσπάθεια επίτευξης νέας συμφωνίας με την Ελλάδα. Όμως κομβικός ρόλος είναι αυτός του προέδρου της Δημοκρατίας Ι. Μέτα ο οποίος έχει αναδειχθεί σε άτυπο ηγέτη της αντιπολίτευσης και θεσμικά μπορεί να αναζητήσει τρόπους ώστε να «βραχυκυκλώσει» τις συνομιλίες με την Ελλάδα.
Το σημαντικό επιχείρημα προς τις αλβανικές πολιτικές δυνάμεις είναι ότι μια Συμφωνία με την Ελλάδα θα άρει ένα σημαντικό πρόβλημα για την ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων (θα παραμένει φυσικά διαρκώς το θέμα της μειονότητας)και θα πρόκειται για μια απόφαση ενός Διεθνούς Δικαστικού οργάνου το οποίο έχει το τεκμήριο της αντικειμενικότητας και επίσης υπερέχει κάθε απόφασης συνταγματικού δικαστηρίου .
Και προφανώς η παραπομπή στην Χάγη εξυπηρετεί και τον ίδιο τον Ε. Ράμα (ή όποιον άλλο Αλβανό ηγέτη βρεθεί εκείνη την ώρα στο τιμόνι της Αλβανίας) καθώς δεν θα μπορεί να κατηγορηθεί ότι «ξεπούλησε» τα συμφέροντα της χώρας του καθώς θα πρόκειται για μια απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Σύμφωνα και με τα στοιχεία από τις προηγούμενες φάσεις της διαπραγμάτευσης εάν εφαρμοζόταν απολύτως η μέση γραμμή τότε θα περιέρχονταν στην Ελλάδα περίπου 115 τ. χλμ θαλάσσιας ζώνης και στην Αλβανία 124 τ. χλμ ενώ εκτιμάται ότι στο ρεαλιστικό σενάριο θα αποδοθούν στην Ελλάδα λίγο περισσότερο από 80 τ. χλμ.
Όμως το σημαντικό στοιχείο είναι ότι η όποια προσφυγή στην Χάγη αποφασισθεί μετά την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στα 12 ν.μ. το οποίο σημαίνει ότι ένα σημαντικό τμήμα της ΑΟΖ στο οποίο η Ελλάδα θα ασκούσε κυριαρχικά δικαιώματα ,μετατρέπεται σε ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη όπου η Ελλάδα ασκεί πλήρη κυριαρχία.
Βεβαίως και αυτή η εξέλιξη δεν θα είναι ευχάριστη για την Τουρκία ,καθώς όχι μόνο θα δει ότι η Ελλάδα κατορθώνει και ξεπερνά τα εμπόδια (που η ίδια έθετε) για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την τρίτη χώρα από τις έξι που διαθέτει θαλάσσια σύνορα, αλλά ότι και σε αυτή την περίπτωση εφαρμόζονται οι αρχές του Δίκαιου της Θάλασσας και ακολουθείται η βασική πρόβλεψη ότι εφόσον δεν επιτυγχάνεται συμφωνία μέσω διαπραγματεύσεων οι δυο πλευρές με καλή πίστη συντάσσουν συνυποσχετικό για παραπομπή της διαφοράς στην Χάγη.
Και επίσης η Τουρκία καθόλου δεν θα είναι ευτυχής με την τμηματική και σταδιακή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων έστω και μέχρι το Ταίναρο έως τα 12 ν.μ. που είναι το πρώτο βήμα για την ανατροπή μιας πολιτικής που από το 1995 είχε σιωπηρά αποδεχθεί ότι η Τουρκία με το casus belli για το Αιγαίο είχε αποκτήσει λόγο και για τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας ακόμη και εκεί που δεν είχαν κοινά σύνορα.
