Του Νίκου Μελέτη
Με καταιγιστικό ρυθμό προχωρούν οι εξελίξεις στο Σκοπιανό, με τον Αλέξη Τσίπρα να προσπαθεί μετά την πολύωρη συνάντησή του με με τον ομόλογο του της πΓΔΜ, να συγκρατήσει το κύμα αισιοδοξίας που έστειλε ο κ. Ζάεφ, ανακοινώνοντας ουσιαστικά ότι έχει καταλήξει η διαπραγμάτευση σε συγκεκριμένη μορφή λύσης, η οποία τώρα τίθεται για ολιγοήμερη επανεξέταση στο εσωτερικό των δυο χωρών.
Αν και δεν είναι σαφές το τι ακριβώς έχει συμφωνηθεί στην πολύωρη νυκτερινή συνάντηση των δυο πρωθυπουργών το βράδυ της Τέταρτης και το πρωί της Πέμπτης στην Σόφια, φαίνεται ότι και οι δυο πλευρές συμφωνήσαν να εντατικοποιήσουν τις διεργασίες ώστε να μπορούν σε μια νέα συνάντηση τους (πιθανότατα στις Πρέσπες για συμβολικούς λόγους) να ανακοινώσουν στις αρχές του Ιουνίου την επίτευξη συμφωνίας στο ονοματολογικό, ενόψει και της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στο τέλος του μήνα.
Πάντως και οι δυο πρωθυπουργοί δήλωσαν ότι ακόμη κι αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, οι συνομιλίες θα συνεχισθούν και μετά τον Ιούνιο.
Η αναφορά του Αλέξη Τσίπρα στο ότι «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί εάν δεν συμφωνηθούν όλα» και ότι «υπάρχει ακόμη απόσταση να διανυθεί», δείχνει την ανησυχία της Αθήνας να συμμεριστεί αυτή την υπέρμετρη αισιοδοξία του Ζ. Ζάεφ ο οποίος έχει κάθε λόγο να παρουσιάζει την λύση ως σχεδόν δεδομένη, ενώ ακόμη υπάρχουν κρίσιμα ζητήματα προς αποσαφήνιση.
Η διαπραγμάτευση έχει μπει στην πιο κρίσιμη φάση της και αναζητούνται λεπτές ισορροπίες και κάθε μικρή διεκδίκηση της μίας πλευράς οδηγεί σε ανατροπή της ισορροπίας που είχε επιτευχθεί με παραχωρήσεις της άλλης πλευράς σε άλλα ζητήματα.
Ο κ. Ζάεφ αν και φέρεται να έχει δηλώσει ότι αποδέχεται το erga omnes και την συνταγματική αλλαγή, δεν φαίνεται να είναι ακόμη σε θέση ο ίδιος άλλα και κάθε κυβέρνηση στην χώρα του να εγγυηθεί την υλοποίηση των δεσμεύσεων που θα αναληφθούν.
Επίσης μέχρι να διατυπωθεί το τελικό κείμενο της συμφωνίας, οι δεσμεύσεις περί erga omnes και συνταγματικής αλλαγής είναι στον αέρα, καθώς πολύ συχνά στην διάρκεια της διαπραγμάτευσης δίνονταν διαφορετικές ερμηνείες σε κρίσιμους όρους. Ειδικά σε ότι αφορά στο erga omnes οποιαδήποτε προσπάθεια ερμηνείας του όρου και εισαγωγής εξαιρέσεων ,θα οδηγήσει στην αλλοίωση του βασικού ζητήματος που έχει θέσει η Ελλάδα στην διαπραγμάτευση.
Πάντως η Αθήνα ανεβάζοντας τον πήχη δηλώνει ότι χωρίς την πλήρη ολοκλήρωση των διαδικασιών επικύρωσης της Συμφωνίας (έγκριση από Βουλή, Δημοψήφισμα και συνταγματική αλλαγή) δεν θα δώσει το πράσινο φως για ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ.
Όμως όπως αρκετές φορές έχουμε αναφέρει εξετάζεται το ενδεχόμενο να δοθεί στην γειτονική χώρα ως «δώρο» η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη ΕΕ στην Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, καθώς εκτιμάται ότι πρόκειται περισσότερο για συμβολική κίνηση, αφού πρακτικά οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν υφίστανται εάν δεν δοθεί το πράσινο φως για το άνοιγμα των 35 Κεφαλαίων, κάτι που απαιτεί και πάλι ομοφωνία.
Καθώς το όνομα που έχει μείνει στο τραπέζι είναι το «Άνω Μακεδονια», ακόμη δεν έχει κλείσει εάν θα είναι μεταφρασμένο (Upper Macedonia) η αμετάφραστο (Gorna Makedonija).
Επίσης εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα είναι οι προβλέψεις της Συμφωνίας σε ό,τι αφορά τα θέματα της ταυτότητας, που φαίνεται ότι η ελληνική πλευρά αποδέχεται τον προσδιορισμό «μακεδονικός-η» με την επισήμανση ότι πρόκειται περί σλαβικής προέλευσης. Μια ρύθμιση η οποία εφόσον γίνει τελικά αποδεκτή είναι σαφές ότι θα οδηγήσει σε διολίσθηση και αναφορά απλώς σε «μακεδονική» π.χ. γλώσσα, χωρίς να αποτυπώνεται η διαφοροποίηση από το όλον της Μακεδονίας ως γεωγραφικής ενότητας και ως ιδιαίτερης ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για σημαντική παραχώρηση στην σκοπιανή πλευρά η οποία προς το παρόν δεν έχει προχωρήσει σε αντίστοιχη κίνηση ώστε να υπάρξει μια στοιχειώδης ισορροπία.
Και για τα Σκόπια θα υπάρχει βεβαίως η επιφύλαξη για το εάν και πως θα δεσμευθεί εκ των προτέρων ένα ελληνικό κοινοβούλιο να εγκρίνει την Συνθήκη Προσχώρησης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ όταν έρθει η ώρα, όπως θα προβλέπει η συμφωνία …
Εγγύηση από την σημερινή κυβέρνηση ότι ένα μελλοντικό κοινοβούλιο , θα τηρήσει τις δικές της δεσμεύσεις έστω και μέσω διεθνούς συμφωνίας, έναντι των Σκοπίων, δεν μπορούν να δοθούν. Από σκοπιανής πλευράς επίσης τίθενται ζητήματα που οδηγούν στην διατήρηση «στοιχείων » της Συνταγματικής Ονομασίας, ενώ φυσικά υπάρχει η απαίτηση για πλήρη διακοπή της χρήσης του όρου «Μακεδονια-ικός» χωρίς κάποιον προσδιορισμό, και από την Ελλάδα.
Φωτογραφία: Intimenews
