Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Το περιστατικό με τον Βαρουφάκη και τον αμολητό σκύλο του στον Λυκαβηττό, που αποκάλυψε με τη γνωστή ανάρτησή του Facebook ο δημοσιογράφος (και επίμονος δρομέας) Παντελής Καψής, μου θύμισε ότι έχω καιρό να γράψω για την κατάσταση που επικρατεί με τα σκυλιά στη χώρα όπου ζω πλέον.
Ή μάλλον, μου έδωσε να καταλάβω για ποιο λόγο έχω καιρό να γράψω για τα σκυλιά στη χώρα όπου ζω πλέον: γιατί έχω συνηθίσει την κατάσταση που επικρατεί εδώ, και γιατί, έτσι, έπαψε πια να μου προκαλεί το ενδιαφέρον — συνήθισα, τη θεωρώ δεδομένη.
Οπότε σήμερα θα επανορθώσω, μιας και, όπως λέω συχνά, όποτε γράφω για την Τσεχία, δεν μιλώ για την Τσεχία. Μιλώ για την Ελλάδα.
Λοιπόν, εδώ οι άνθρωποι (μιλάμε βέβαια για έναν ευρωπαϊκό λαό με μακρά ιστορία πολέμων, και για ένα κράτος που δεν έχει από τύχη το παλαιότερο πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης), οι άνθρωποι εδώ έχουν ανεπτυγμένο φιλοζωικό αίσθημα. Και δεν είναι άγνωστο ότι είναι ωραίο να είσαι σκύλος στην Τσεχία.
Καταρχάς, ζεις σε σπίτι. Δεν υπάρχουν αδέσποτοι σκύλοι εδώ. Ούτε αδέσποτες γάτες. Δεν υπάρχουν αδέσποτα, και δεν υπάρχουν και άνθρωποι που θα τους περνούσε από το μυαλό να εγκαταλείψουν το κατοικίδιό τους στον δρόμο. Αυτά είναι συνήθειες των Νοτίων και του Τρίτου Κόσμου. Αν τύχει και πεθάνει ο μονήρης ιδιοκτήτης ενός ζώου και παρ' ελπίδα κανείς συγγενής του δεν θέλει να πάρει το σκυλί του, αυτό θα μεταφερθεί σε ένα καταφύγιο ζώων και θα δοθεί σύντομα για υιοθεσία.
Δεν υπάρχουν άνθρωποι εδώ που αναλαμβάνουν να ταΐζουν τα αδέσποτα της γειτονιάς, της πιλοτής, ή της αυλής. Δεν υπάρχουν άρρωστοι, τραυματισμένοι οι υπερήλικες γιγάντιοι σκύλοι που ξαπλώνουν εν μέση οδώ ή μπροστά από τις τράπεζες, έξω από τις εισόδους πολυκαταστημάτων ή πάνω από τις σχάρες του μετρό, για να 'χουν ζέστη. Και, ναι, είναι εντυπωσιακό να περπατάς στους δρόμους μίας πόλης που δεν έχει αδέσποτα. Αν μάλιστα είσαι Έλληνας, κάνεις καιρό να το συνηθίσεις. Κάτι σου λείπει. Και είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό αν οδηγείς στους δρόμους μίας πόλης χωρίς αδέσποτα. Ξέρεις πως δεν υπάρχει περίπτωση να πεταχτεί ένα σκυλί μπροστά στις ρόδες σου. Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ούτε θα συμβεί.
Εν συνεχεία, τα σκυλιά επιτρέπονται σχεδόν παντού. Δεν μπορείς να τα πάρεις μαζί σου μόνο στα σούπερ-μάρκετ και στα γήπεδα. Στην πρώτη περίπτωση γιατί μπορεί να προξενήσουν ζημιές. Στη δεύτερη, γιατί αναστατώνονται από τις ιαχές: για να προστατεύσουν τα ίδια, δηλαδή. Όμως μπορείς να τα έχεις οπουδήποτε αλλού: στα εστιατόρια, στα ΜΜΜ, ακόμη και σε ορισμένους κινηματογράφους που διαθέτουν χαλάκια για το σκυλί σου.
Είναι μάλιστα εντυπωσιακό (για τον Έλληνα που λέγαμε) ότι σε όλους τους χώρους εστίασης πρώτα ο σερβιτόρος θα σου φέρει μια κούπα με νερό —για το σκυλί σου, όχι για σένα— και μετά θα πάρει παραγγελία. Και είναι άλλο τόσο εντυπωσιακό που σπανίως, σπανιότατα, θα δεις κάποιον να «εκμεταλλεύεται» το γεγονός και να φέρνει μαζί του για φαγητό έναν Μεγάλο Δανό, ας πούμε, ή έναν σκύλο του Αγίου Βερνάρδου για να πιει έναν καφέ. Θα δεις όμως πολλά μικρού και μεσαίου μεγέθους σκυλιά.
Οι άνθρωποι εδώ, τώρα, διαθέτουν ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσοστό του εισοδήματός τους για το κατοικίδιό τους — και ειδικά για τον σκύλο τους, που είναι και πιο απαιτητικός ως προς αυτό. Τα pet shop κάνουν χρυσές δουλειές, όπως άλλωστε και οι κτηνίατροι. Μάλιστα, λόγω του μεγάλου αριθμού των σκύλων, οι ντόπιοι κτηνίατροι δεν επαρκούν πλέον. Οποιοσδήποτε κτηνίατρος άλλης χώρας-μέλους τής ΕΕ μπορεί να έρθει εδώ και να ανοίξει την ίδια ημέρα ιατρείο, και μάλιστα ένα ιατρείο που θα πάει καλά (ή να εργαστεί σε μία από τις μεγάλες κλινικές), οι άνθρωποι παρακαλάνε.
Υπάρχουν επίσης πολλά πάρκα. Η Πράγα είναι γεμάτη πάρκα —μεγάλα, όχι παρκάκια— με πελώριους ειδικούς χώρους συναναστροφής και παιχνιδιού για τα σκυλιά. Μιλάμε για εικόνες που δεν μπορείς να δεις στις δικές μας μεγάλες πόλεις. Εικόνες εντυπωσιακές και, για τους κυνόφιλους, πανέμορφες. Μάλιστα, εκεί, σε αυτά τα συγκεκριμένα μέρη των πάρκων, είναι που θα δεις και τις προτιμήσεις των ντόπιων στις διάφορες ράτσες, πράγμα που έχει ίσως ένα κάποιο ενδιαφέρον.
Τι δεν θα δεις; Δεν θα δεις ακαθαρσίες σκύλων στα πάρκα και στα πεζοδρόμια. Ούτε θα τις δεις, ούτε θα τις μυρίσεις, ούτε θα τις πατήσεις. Για την περίπτωση μάλιστα που έχεις σκύλο, τον έβγαλες βόλτα και έτυχε να ξεχάσεις σπίτι σου τα απαραίτητα, όλοι οι δήμοι της πόλης έχουν σε κάθε γωνία καλάθια αχρήστων με ειδικό σταντ γεμάτο σακουλάκια μίας χρήσης — είναι δωρεάν και αντικαθίστανται από την οικεία δημοτική υπηρεσία διαρκώς.
Όμως κοίτα τώρα. Μολονότι οι σκύλοι περνούν ζωή χαρισάμενη εδώ, τα αφεντικά τους υπόκεινται σε αυστηρούς περιορισμούς. Φέρ' ειπείν, δεν επιτρέπεται να έχουν το σκυλί τους χωρίς λουρί — εκτός και αν μιλάμε για εκείνους τους ειδικούς χώρους στα πάρκα. Όπως, μολονότι τα σκυλιά μπαίνουν (δωρεάν!) σε όλα τα τραμ, τα λεωφορεία και στο μετρό, δεν μπορούν να ταξιδέψουν χωρίς έστω ένα υποτυπώδες (τα μικρόσωμα) και ένα κανονικό (τα μεγάλα) φίμωτρο.
Τα πρόστιμα έτσι και πέσεις στο ειδικό περίπολο είναι τσουχτερά. Ή, έτσι και τύχει να περάσεις λίγα μέτρα έξω από παιδική χαρά με το σκυλί σου λυτό, και αστυνομία να μην υπάρχει εκεί, τα βλέμματα των μανάδων και των πατεράδων είναι αρκετά για να βάλεις λουρί — όχι μόνο στον σκύλο: και σε σένα.
Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τα ζώα μας και τον δημόσιο χώρο είναι θέμα εμπεδωμένης κουλτούρας αιώνων. Δεν είναι κάτι που αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη. Και δεν είναι κάτι που αλλάζει με την ανάπτυξη, όποτε και αν έρθει αυτή. Αλλά ο νόμος (κοινός σε όλη την Ένωση) οφείλει να είναι νόμος ακόμη και σε περιφερειακές χώρες. Δεν ζούμε μόνοι μας και δεν είμαστε το κέντρο της πόλης: κέντρο της πόλης είναι οι πολίτες της. Και εδώ —για να ξαναγυρίσουμε στα της Ελλάδος— δεν μιλάμε για τον sui generis Γιάνη, που οπωσδήποτε έχει θέματα ο καημένος, αλλά για μια κατσαπλιάδικη νοοτροπία βαθιά ριζωμένη στην ελληνική κοινωνία. Μια αδέσποτη κοινωνία.
