Oι ΗΠΑ θεωρούν τους S-400 «ρωσική πλατφόρμα συλλογής πληροφορίων» και για τον λόγο αυτό δεν θα κάνουν πίσω στο αίτημά τους να μην τους προμηθευτεί ο Ερντογάν και κατ'' επέκταση στην επιβολή κυρώσεων προς την Τουρκία. Αυτό δηλώνει στο liberal.gr o βουλευτής της Ν.Δ., καθηγητής, Άγγελος Συρίγος σημειώνοντας πως ο φόβος των Αμερικανών είναι πως η χρήση τους από την Τουρκία θα επιτρέψει την υποκλοπή των κωδικοποιημένων σημάτων των νατοϊκών αεροσκαφών και θα τα μεταδώσει στη Μόσχα.
Σύμφωνα με τον κ. Συρίγο, οι ΗΠΑ δεν θα αποδεχτούν τη διαδικασία, κάτι που ο Ερντογάν γνωρίζει αλλά «φαίνεται ότι έχει πάρει τις αποφάσεις του ως προς τις σχέσεις του με τους Αμερικανούς». Και αυτό παρά το γεγονός ότι εξαρτάται «οικονομικά αλλά και αμυντικά από τη Δύση και ειδικότερα από την Αμερική».
Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνει πως παρά τα όσα λέγονται, ο Τούρκος Πρόεδρος κάνει λάθη που κάποια στιγμή θα κοστίσουν στην Τουρκία. Αυτό φυσικά, όπως αναφέρει, δημιουργεί συνθήκες ρευστότητας στην περιοχή και μπορεί να ανοίγει ευκαιρίες η στάση της Δύσης έναντι της Τουρκίας, παράλληλα όμως προκαλεί και ανασφάλεια ιδιαίτερα αυξημένη.
Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα
- Τι ακριβώς συμβαίνει με την Αμερική και την αγορά των πυραύλων S-400 από την Τουρκία;
Στην τελευταία ανακοίνωση που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος για το θέμα, στις 17 Ιουλίου, οι πύραυλοι S-400 ονομάστηκαν “ρωσική πλατφόρμα συλλογής πληροφοριών”. Ο συγκεκριμένος χαρακτηρισμός δεν είναι τυχαίος. Η καρδιά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος είναι ένα πανίσχυρο ραντάρ με εμβέλεια 400 χλμ. Το ραντάρ εντοπίζει και παρακολουθεί όλα τα αεροσκάφη που βρίσκονται εντός της εμβέλειάς του. Πρέπει όμως να είναι σε θέση να διαχωρίζει τα φίλια από τα εχθρικά αεροσκάφη και να καταστρέφει τα τελευταία.
Προς το σκοπό αυτό κάθε φίλιο αεροσκάφος εκπέμπει ένα κωδικοποιημένο σήμα που το ραντάρ αποκωδικοποιεί και εξαιρεί το συγκεκριμένο αεροσκάφος από στόχο. Ο βάσιμος φόβος των Αμερικανών είναι ότι το ρωσικής κατασκευής ραντάρ θα υποκλέψει τα κωδικοποιημένα σήματα των νατοϊκών αεροσκαφών και θα τα μεταδώσει στη Μόσχα. Με αυτό τον τρόπο οι Ρώσοι θα μπορούν όποτε θέλουν να διεισδύουν σε εναέριο χώρο ελεγχόμενο από την νατοϊκή συμμαχία, χρησιμοποιώντας τα υποκλαπέντα κωδικοποιημένα σήματα για τα δικά τους αεροσκάφη.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι Αμερικανοί θεωρούνται τους S-400 ως σύστημα συλλογής πληροφοριών. Οι Τούρκοι διατείνονται ότι θα ελέγχουν οι ίδιοι το σύστημα. Έχουν καλέσει τους Αμερικανούς να στείλουμε διερευνητική επιτροπή για να διαπιστώσει εάν υπάρχει δυνατότητα υποκλοπής. Η σύγχρονη πραγματικότητα όμως, με τα πολύπλοκα ηλεκτρονικά συστήματα πληροφοριών δεν διασφαλίζει την αξιοπιστία και το απόρρητο που επικαλούνται οι Τούρκοι. Κατά συνέπεια οι Αμερικανοί δεν δέχονται το σύστημα S-400 διότι θεωρούν ότι θα δημιουργήσει μία τρύπα, ένα σοβαρό κενό ασφαλείας στο ΝΑΤΟ.
- Οι Τούρκοι δεν αντιλαμβάνονται τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν στο ΝΑΤΟ;
Εδώ και τρία χρόνια ο Ερντογάν φαίνεται ότι έχει πάρει τις αποφάσεις του ως προς τις σχέσεις του με τους Αμερικανούς. Τους θεωρεί υπεύθυνους για το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Επί παραδείγματι, όταν μιλά για τον ιεροκήρυκα Γκιουλέν που βρίσκεται στις ΗΠΑ, στα αυτιά των Τούρκων μεταφράζεται ως η ΣΙΑ που κρύβεται πίσω από τον Γκιουλέν. Γνωρίζει επίσης ο Ερντογάν ότι εξαρτάται οικονομικά αλλά και αμυντικά από τη Δύση και ειδικότερα από την Αμερική. Περισσότερο από το 60% της τουρκικής οικονομίας κατευθύνεται προς τη Δύση. Εάν οι Αμερικανοί πάψουν να στέλνουν ανταλλακτικά για τα F-16, τα συγκεκριμένα μαχητικά θα καθηλωθούν στο έδαφος μετά από μερικές εβδομάδες.
Γι' αυτόν το λόγο ο Ερντογάν προχωρά με προσοχή προς την κατεύθυνση της αποδεσμεύσεως του από την δυτική συμμαχία. Είναι βεβαίως εξαιρετικά δύσκολες οι ισορροπίες που πρέπει να κρατήσει. Η εκτίμησή μου είναι ότι για μία ακόμη φορά θα αποτύχει. Μην ξεχνάμε ότι έχουν προηγηθεί δύο μεγάλες του αποτυχίες. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010 έχασε από συμμάχους του το Ισραήλ και την Αίγυπτο, τα δύο πιο ισχυρά κράτη της ανατολικής Μεσογείου. Ο Ερντογάν είναι εγκλωβισμένος. Αφήνει να εννοηθεί ότι είναι διατεθειμένος να αποθηκεύσει κάπου και να μη λειτουργήσει τους πυραύλους. Τυχόν υπαναχώρησή του ως προς το θέμα της λειτουργίας των ρωσικών πυραύλων, θα δημιουργήσει προβλήματα με τη Μόσχα.
- Περιγράφετε έναν Ερντογάν που κάνει σοβαρά λάθη. Δεν είναι όμως αυτή εικόνα που έχουμε για τον Ερντογάν στην Ελλάδα.
Εάν γυρίσουμε στους ανά την επικράτεια καφενέδες, που έλεγε και ένας παλαιός δημοσιογράφος, και θέσουμε το ερώτημα: «ποια από τις δύο χώρες, η Ελλάδα ή η Τουρκία έχει καλύτερη εξωτερική πολιτική;», θα λάβουμε κατά συντριπτική πλειοψηφία την απάντηση ότι η Τουρκία υπερέχει. Φίλοι από την Τουρκία μου λένε ότι στη χώρα τους συμβαίνει το ακριβώς αντίστροφο. Οι θαμώνες των τουρκικών καφενέδων θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει καλύτερη εξωτερική πολιτική. Πέραν όμως από τις προσλήψεις του κοινού στις δύο χώρες, υπάρχουν τα τελευταία χρόνια χειροπιαστές αποδείξεις της αποτυχίας Ερντογάν.
Η πλέον χαρακτηριστική είναι η εμπλοκή της χώρας του στη Συρία. Ξεκίνησε με σκοπό να αντικαταστήσει το καθεστώς Άσαντ με μια μουσουλμανική αδελφότητα. Ο πόλεμος έδωσε τη δυνατότητα στους Κούρδους της Συρίας να αποκτήσουν ραχοκοκαλιά. Σήμερα, η εμπλοκή στη Συρία έχει μετατραπεί σε υπαρξιακό ζήτημα για την Τουρκία. Κινδυνεύει η εδαφική της ακεραιότητα. Αυτό είναι κάτι που οφείλεται αποκλειστικώς στον Ερντογάν.
-Παρ' όλα αυτά, οι κυρώσεις που επέβαλε η Αμερική στην Τουρκία ήσαν εξαιρετικά περιορισμένες. Πώς το σχολιάζετε;
Θα πρέπει να διαχωρίσουμε ανάμεσα στις κυρώσεις της Βουλής και της Γερουσίας αφ΄ ενός και του προέδρου Τραμπ αφ' ετέρου. Ο τελευταίος δείχνει εξαιρετικά διστακτικός στη λήψη μέτρων εις βάρος της Τουρκίας. Υποτίθεται ότι όλα αυτά σχετίζονται με υποσχέσεις που έδωσε ο Ερντογάν κατά την πρόσφατη συνάντησή του με τον αμερικανό πρόεδρο, για αύξηση του διμερούς εμπορίου. Από την άλλη πλευρά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Τουρκία έχει μια εξαιρετικά εύθραυστη οικονομία.
Πριν ένα περίπου χρόνο ένα tweet του Τραμπ οδήγησε σε κατάρρευση της τουρκικής λίρας. Ή Αμερική έχει πολλούς τρόπους να περάσει τα μηνύματα της χωρίς να λάβει συγκεκριμένα μέτρα. Από την άλλη μεριά, ας θεωρήσουμε βέβαιο ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 έχει τελειώσει. Αυτό είναι μετρό που λαμβάνεται από τη Γερουσία και δεν μπορεί να παρέμβει ο Αμερικανός πρόεδρος.
-Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα;
Εντελώς επιγραμματικά που Βρισκόμαστε σε μια περίοδο τρομερής διεθνούς ρευστότητας. Η Τουρκία έχει σοβαρές εκκρεμότητες με τη Δύση. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί μεγάλες ευκαιρίες για την Ελλάδα. Καμιά ευκαιρία δεν είναι όμως απολύτως ασφαλής.
*Ο κ. Άγγελος Συρίγος είναι αν. Καθηγητή διεθνούς δικαίου & εξωτερικής πολιτικής, Βουλευτή της Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών
