Του Τάσου Ι. Αβραντίνη
Πρόσφατα ρωτήθηκα ποια αναπτυξιακή πολιτική πρέπει να προτείνει ένας φιλελεύθερος στο κράτος. Η απάντηση είναι «καμία». Όσο λιγότερα κρατικά σχέδια ανάπτυξης εφαρμοστούν, τόσο μεγαλύτερη ευημερία θα επιτύχουμε.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας, σε συνδυασμό με την πρόοδο της οικονομικής θεωρίας, μας μεταδίδει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: μακριά το κράτος από τη ζωή των ανθρώπων. Τα οφέλη μιας κρατικής παρέμβασης είναι πρόσκαιρα, ενώ οι επιπτώσεις της βαρύτατες. Όσο μειώνεται εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου το κόστος πληροφόρησης των ατόμων, τόσο ένα διαφορετικό όραμα για το μέλλον παρουσιάζεται μπροστά στα μάτια μας, κι αυτό δεν είναι άλλο από την ανοιχτή και ελεύθερη κοινωνική οργάνωση. Δεν αναφέρομαι μόνο στην οικονομία.
Όσοι υποστηρίζουν την ελευθερία δεν μπορούν να υπερασπίζονται τις πεποιθήσεις τους με κριτήριο μόνο την υλική αποτελεσματικότητα της ελεύθερης οικονομίας. Η υπεροχή της ελεύθερης οικονομίας δεν είναι τόσο η (δεδομένη) οικονομική αποτελεσματικότητά της σε σχέση με τους κρατικοπαρεμβατικούς θεσμούς, αλλά η ανεπανάληπτη εμπιστοσύνη της στην αξία του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Ο σεβασμός στους σκοπούς, στις επιδιώξεις, στις επιθυμίες των ατόμων που αποτελούν το κοινωνικό σύνολο.
Όποιοι κι αν είναι οι σκοποί και οι επιθυμίες των ατόμων, υλικοί ή πνευματικοί, είναι απολύτως σεβαστοί. Όσο χρήσιμη είναι η ελευθερία στην οικονομική παραγωγή, άλλο τόσο χρήσιμη είναι και στις υπόλοιπες ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο συνδυασμός ελευθερίας και τεχνολογικής προόδου οδηγεί λοιπόν σε τεκτονικές αλλαγές παντού. Με την πρόοδο της τεχνολογίας, η κρατική παρέμβαση και οι ατέρμονες ρυθμίσεις πολύ γρήγορα θα είναι περιττές, σχεδόν σε όλους τους τομείς.
Η ψηφιακή εξέλιξη, τα μοναδικά τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής μας, σε συνδυασμό με τους θεσμούς της οικονομικής ελευθερίας και του κράτους δικαίου, επιτρέπουν την κατανομή των διαφόρων εξωτερικοτήτων σε εκείνους που τις δημιουργούν. Οι κυρίαρχες μέχρι σήμερα πελατειακές και εξαρτώμενες από τον προϋπολογισμό του κράτους ομάδες θα χάσουν αργά ή γρήγορα την ισχύ τους και την ευκαιρία να επωφελούνται από τον μόχθο των άλλων.
Η πρόοδος της τεχνολογίας, περισσότερο από οποιαδήποτε βίαιη επανάσταση, οδηγεί σε μια ριζική αλλαγή της νοοτροπίας και της στάσης των πολιτών έναντι του κράτους. Εκείνο που απομυθοποιείται ταχύτατα είναι η ιδέα του κράτους-πατερούλη, υπερασπιστή, τάχα, του «γενικού συμφέροντος» και των αδυνάτων.
Σε μια εξατομικευμένη κοινωνία, όπου η τεχνολογία μάς επιτρέπει να επιλύουμε γρηγορότερα, φθηνότερα και αποτελεσματικότερα τα προβλήματά μας, χωρίς τη συνδρομή του κρατικού μηχανισμού, το γενικό συμφέρον αποκαλύπτεται ότι είναι μάλλον το πρόσχημα για την εκμετάλλευση των ατόμων από ολιγάριθμες, αλλά καλά οργανωμένες ομάδες γραφειοκρατών και πάσης φύσεως επαγγελματιών εμπόρων εξουσίας.
Το κράτος απομυθοποιείται, λοιπόν, καθώς αποδεικνύεται αδύναμο να προσφέρει στους πολίτες αυτά που χρειάζονται και δεν θα είναι σε θέση ποτέ να ανακαλύψει. Η τεχνολογική πρόοδος αντιμετωπίζει κυρίως το πρόβλημα της ατελούς πληροφόρησης, που πολλές φορές στο παρελθόν αποτέλεσε το πρόσχημα της κρατικής παρέμβασης. Το χαμηλότερο κόστος πληροφόρησης καθιστά την αγορά λιγότερο ατελή θεσμό και την ελάχιστη ακόμη κρατική παρέμβαση αδικαιολόγητη.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Παρασκευής 19 Απριλίου
