Του Γιάννη Παντελάκη
Δεν έχουν μισθό, αλλά παίρνουν τιπ, πολλά τιπ. Πληρώνονται με τα τιπ! Δεν γνωρίζω αν αυτό αποτελεί μια νέα πραγματικότητα για κάποιους εργαζόμενους (η συγκεκριμένη περίπτωση για την οποία πληροφορήθηκα αφορά μια εμπορικά επιτυχημένη καλοκαιρινή επιχείρηση). Αυτό που γνωρίζω είναι, πως όταν αυτό ακούστηκε σε μια μεγάλη παρέα, λίγοι ήταν αυτοί που εντυπωσιάστηκαν από την πληροφορία, την θεώρησαν περίπου ως μια αναμενόμενη εξέλιξη. Και ακόμα λιγότεροι ήταν εκείνοι που δεν συμφώνησαν με το σχόλιο κάποιου, ότι σε μερικές περιπτώσεις τα τιπ είναι μεγαλύτερα από τον υποτιθέμενο μισθό ενός εποχιακά απασχολούμενου σε μια από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις.
Στον δημόσιο διάλογο, όπου κυριαρχεί ο εντυπωσιασμός και τα επικοινωνιακά τεχνάσματα, αποφεύγουμε να μιλήσουμε για την ουσία. Μια συζήτηση με σχέδια και επιχειρήματα για το πιο σοβαρό ζήτημα που (θα έπρεπε να) μας απασχολεί, την ανεργία αλλά και τον εργασιακό μεσαίωνα που συνεχώς διευρύνεται, δύσκολα θα βρει θέση. Αυτό που η κυβέρνηση για παράδειγμα, θεωρεί ως σημαντικό για να προβάλει στο συγκεκριμένο ζήτημα, είναι οι «προσπάθειές της για την αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας που συνεχίζονται και εντείνονται, αφού τον Ιούλιο καταγράφεται αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα» (υπουργείο Εργασίας 18.8.2016).
Η πραγματικότητα, είναι κάπως έτσι, όπως την περιγράφει το υπουργείο. Υπάρχει μια μικρή αύξηση της μισθωτής απασχόλησης (ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων) κατά 19.281 θέσεις. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά συμπληρωματικά στοιχεία αυτής της πραγματικότητας (τα οποία αγνόησε η κυβερνητική ανακοίνωση) που δείχνουν ότι τον ίδιο μήνα παγιώνεται μια νέα κατάσταση για την οποία δεν βρίσκω πολλούς λόγους για να εκδίδει αισιόδοξες ανακοινώσεις ένα υπουργείο. Από το σύνολο των προσλήψεων η πλειονότητα (54,16%) αφορούν σε ελαστική ή υποαμειβόμενη απασχόληση κυρίως στις μικρότερες ηλικίες έως 29 χρόνων. Η ίδια η πραγματικότητα (στοιχεία από Εργάνη-υπουργείο Εργασίας), λέει πως αυτοί που χάνουν τις δουλειές τους είναι συνήθως άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας ώστε να προσληφθούν μικρότερης και θεαματικά χαμηλότερης αμοιβής. Αυτοί που θα έχουν μισή και κακά αμειβόμενη απασχόληση ή αυτοί που θα αμείβονται με τα τιπ.
Προφανώς στοιχεία για τους αμειβόμενους με τιπ δεν υπάρχουν, δεν θα μπορούσε άλλωστε. Ωστόσο, η συγκεκριμένη μορφή απασχόλησης, δεν υστερεί από άλλες που περιλαμβάνουν ανθρώπους που αμείβονται με 100 ευρώ τον μήνα ή άλλους όπου οι αμοιβές κυμαίνονται από 100 έως 400 ευρώ (126.956 εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό έως 100 ευρώ και 343.956 εργαζόμενοι με 100 έως 400 ευρώ-στοιχεία υπουργείου Εργασίας Ιούλιος 2016).
Η κυβέρνηση, δεν έχει κανένα σοβαρό λόγο για να δηλώνει αισιόδοξη ούτε για την αντιμετώπιση της ανεργίας, ούτε για τις μεσαιωνικές συνθήκες απασχόλησης που επικρατούν. Το ίδιο ισχύει και για τα κόμματα που διαχειρίστηκαν την εξουσία. Το ζητούμενο ωστόσο δεν είναι μόνο οι ευθύνες για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Είναι και η απουσία ενός συγκεκριμένου σχεδίου που θα αντιστρέψει στοιχειωδώς έστω, τις συνθήκες στην αγορά εργασίας ή τις προοπτικές της απασχόλησης. Κανένας δεν μιλάει για κάτι τέτοιο.
Και δεν μιλάνε, παρ' ότι σε λίγες ημέρες ξεκινάνε οι διαπραγματεύσεις για τα εργασιακά με τους δανειστές. Οι προθέσεις των τελευταίων (όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα από έγγραφο 21 σελίδων), είναι κάτι παραπάνω από άγριες. Ζητούν σαρωτικές ανατροπές σε όσα ισχύουν (όπου αυτά εξακολουθούν ακόμα να ισχύουν) για κατώτατο μισθό, αμοιβές, απολύσεις, συμβάσεις κλπ. Απέναντι σ αυτές τις προθέσεις, η κυβέρνηση-που οφείλει να έχει ένα σχέδιο, κάποιες δικές της προτάσεις με τα οποία θα απαντήσει - δεν έχει κάνει καμία προεργασία και απλά αρκείται στην συνθηματολογία και την επικοινωνιακή τακτική με στόχο ως συνήθως τον αποπροσανατολισμό. Ο εργασιακός μεσαίωνας θα επιδεινώνεται και όπως φαίνεται τα τιπ αντί αμοιβής θα αποτελέσουν μια νέα πραγματικότητα που θα διευρύνεται...
