Της Εύας Στάμου
Ένα από τα βασικά στοιχεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πολιτική σκέψη των Ελλήνων είναι η έντονη προσωπολατρία, η ατέρμονη αναζήτηση όχι ανθρώπων που θα φροντίσουν να λειτουργούν σωστά οι θεσμοί, αλλά ενός ηγέτη που στο πρόσωπό του θα συγκεντρώνονται όλα τα θετικά χαρακτηριστικά χάρη στα οποία θα βγαίνει η χώρα από τα όποια αδιέξοδα.
Έχοντας διανύσει μία δεκαετία οικονομικής πίεσης και ψυχικής ταλαιπωρίας, οι πολίτες αναζητούν πλέον νέα πρότυπα και επιθυμούν διακαώς να αντικαταστήσουν τους παλιούς ήρωες, με νέους και άφθαρτους.
Μπορεί τα παλιά είδωλα, -ο ευφυής, ατρόμητος, αρρενωπός ηγέτης, ή ο παντογνώστης, επαναστάτης διανοούμενος – σιγά σιγά να καταρρέουν ή να τείνουν να μετατραπούν σε καρικατούρες, όμως η ανάγκη μας για είδωλα παραμένει άσβεστη. Αυτό που μεταβάλλεται σταδιακά είναι η μορφή αυτών των ειδώλων, για περισσότερους από έναν λόγους.
Μία από τις συνέπειες της μακροχρόνιας κρίσης, το οποίο δεν έχει ίσως αναδειχθεί όσο θα έπρεπε στη χώρα μας, είναι οι επιπτώσεις της στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων. Όπως και σε πολλές άλλες χώρες, έτσι και στην Ελλάδα η μεσαία τάξη πλήττεται εντονότερα, αφού σε αυτή ανήκουν όσοι μέχρι πρόσφατα είχαν τη δυνατότητα και τη βούληση να προσφέρουν στα παιδιά τους σπουδές σε καλά σχολεία ή πανεπιστήμια, και μια πιο ολοκληρωμένη παιδεία για την οποία απαιτείται σοβαρή επένδυση χρημάτων.
Αν ρωτήσουμε σήμερα πολίτες μέσης ηλικίας που ανήκουν στην μεσαία τάξη το πιθανότερο είναι πως θα μας πουν ότι είχαν πολύ περισσότερες ευκαιρίες να σπουδάσουν και να πετύχουν επαγγελματικά από τους γονείς τους. Θα είχε όμως πραγματικό ενδιαφέρον να δούμε πόσοι από αυτούς κρίνουν ότι τα δικά τους παιδιά θα έχουν περισσότερες ή έστω ίσες με αυτούς ευκαιρίες να αποκτήσουν ευρεία παιδεία, να καλλιεργήσουν σοβαρά το όποιο καλλιτεχνικό ταλέντο τους, ή να ειδικευθούν σε έναν επιστημονικό τομέα.
Ο θαυμασμός λοιπόν που νιώθουν οι πολίτες για τη μόρφωση και τη «συλλογή πτυχίων» σε μια εποχή που το να αποκτήσει κάποιος καλή παιδεία γίνεται και πάλι δύσκολο, παίρνει μια πιο συγκεκριμένη μορφή στα πρόσωπα νέων επιστημόνων που εργάζονται στη χώρα μας ή στο εξωτερικό, και φαίνεται να διαπρέπουν σε τομείς που απαιτούν υψηλή ευφυΐα, σκληρή δουλειά, και απόλυτη αφοσίωση.
Όταν μάλιστα αυτά τα χαρακτηριστικά συγκεντρώνονται στα πρόσωπα νέων γυναικών το ενδιαφέρον και ο ενθουσιασμός πολιτών και των δύο φύλων που επιθυμούν να υποστηρίξουν όσες γυναίκες διαπρέπουν σε μέχρι πρότινος «ανδρικά» επαγγέλματα, είναι διάχυτα. Για πολλούς, το πρότυπο της καλής συζύγου και μητέρας που «κρύβεται πίσω από κάθε αξιόλογο άντρα», δεν είναι πια επαρκές για να θεωρηθεί μια γυναίκα αξιόλογη και επιτυχημένη.
Στην περίπτωση που οι γυναίκες επιστήμονες, πολιτικοί, διανοούμενες, ή επιχειρηματίες, διαθέτουν και εντυπωσιακή εμφάνιση, αποτελούν ένα προϊόν ιδιαιτέρως ελκυστικό για τα κανάλια και τα περιοδικά lifestyle, όπου το κύριο μέτρο αξιολόγησης μιας γυναίκας εξακολουθεί να είναι η ωραία εικόνα. Σήμερα, φαίνεται πως οι κοινωνικές απαιτήσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες για τις νέες γυναίκες καθώς η ομορφιά οφείλει να συνδυάζεται με ευφυΐα, γνώσεις, πτυχία, οικονομική δύναμη, εντυπωσιακή καριέρα.
Το μοντέλο της Barbie νεαρής ή μέσης ηλικίας εξακολουθεί να υιοθετείται από πολλά ΜΜΕ, γεγονός που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί κάθε επιτήδεια γυναίκα που θα ήθελε να προβληθεί πέρα από την κλειστή επαγγελματική ομάδα στην οποία ανήκει και πιθανώς να εξασφαλίσει χορηγίες για την έρευνα που κάνει -- ή ισχυρίζεται ότι κάνει.
Ασφαλώς, εδώ η ευθύνη των ΜΜΕ είναι μεγάλη. Σίγουρα, δεν είναι αρνητικό να θέλει κάποιος δημοσιογράφος να αναδείξει μέσω του Τύπου νεαρούς επιστήμονες. Τα προβλήματα προκύπτουν όταν είτε ο δημοσιογράφος δεν μπαίνει στον κόπο να κάνει τη σχετική έρευνα για τα βιογραφικά στοιχεία του ανθρώπου που προβάλλει, είτε δεν έχει την απαραίτητη εκπαίδευση ώστε να αναγνωρίσει αν όσα ισχυρίζεται ο κάθε νέος επιστήμονας είναι αληθή ή αν για οποιονδήποτε λόγο συνιστούν στοιχεία μιας πλαστής ταυτότητας.
«Νέοι και λαμπροί» επιστήμονες προβάλλονται, λόγου χάριν, και στις εκπομπές του BBC. Η διαφορά είναι ότι ο βρετανικός δημοσιογραφικός οργανισμός διαθέτει έγκριτους επιστημονικούς συνεργάτες, οι οποίοι αναλαμβάνουν την ανάδειξη και παρουσίαση όχι μόνο επίκαιρων επιστημονικών θεμάτων για το ευρύ κοινό, αλλά και αξιόλογων ερευνητών με πρωτότυπη δουλειά που εργάζονται στα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα της Βρετανίας.
Πάντως, μία ασφαλής ένδειξη ότι κάποιος δεν θεραπεύει σοβαρά την επιστήμη του είναι ότι αντί να μεριμνά για την αποδοχή του έργου του από την επιστημονική κοινότητα φροντίζει για την προβολή της εικόνας του από lifestyle εκπομπές και περιοδικά ποικίλης ύλης. Αν αυτό το επιδιώκει για να δώσει χαρά σε συγγενείς και φίλους ή για να εξασφαλίσει γρήγορο πλουτισμό είναι κάτι που ίσως χρήζει άλλου είδους έρευνας.
