Του Αντώνη Πανούτσου
Η λέξη είναι περσική. Στα περσικά της εποχής των Σασανίδων το bakhshesh μπορούσε να σημαίνει φιλοδώρημα, ελεημοσύνη ή δωροδοκία. Στα ελληνικά το μπαξίσι σημαίνει κάτι πολύ συγκεκριμένο. Τα λεφτά που δίνονται σε έναν δημόσιο υπάλληλο να κάνει τα στραβά μάτια σε κάποιο τυπικό κώλυμα τρέχοντας μια διαδικασία. Σύμμαχος του δημοσίου υπαλλήλου είναι η γραφειοκρατία, που πολιτικοί δημιούργησαν ώστε να έχει την δύναμη να ζητάει μπαξίσι. Το μπαξίσι ήταν κάτι σαν χαρτόσημο στην Ανατολή. Χωρίς να μεσολαβούν διαδικασίες είσπραξης και ταμεία κατ' ευθείαν από το πορτοφόλι του ιδιώτη στην παλάμη του δημοσίου υπαλλήλου. Μέχρι να έρθει το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του '80 και να διαταράξει την καταξιωμένη από τον χρόνο τελετουργία του μπαξισιού.
Η Ελλάδα της μεταπολίτευσης με την κρατικίστικη νοοτροπία της προσπάθησε να αντικαταστήσει στο μπαξίσι τον ιδιώτη από το κράτος. Να δίνει στον δημόσιο υπάλληλο επιδόματα για να κάνει την δουλειά την οποία για να κάνει είχε προσληφθεί. Επιδόματα όπως της αποστολής φαξ, της έγκαιρης προσέλευσης και της αποτελεσματικότερης διεκπεραίωσης υποθέσεων που δινόντουσαν πριν την κρίση και έδειχναν στον υπάλληλο ότι προσλήφθηκε για να μην κάνει τίποτα μέχρι να πάρει τουλάχιστον το κρατικό μπαξίσι. Μια πρακτική που με την κρίση έμοιαζε να έχει καταργηθεί. Μέχρι την προχθεσινή απάντηση του Γιώργου Σταθάκη στην ερώτηση του βουλευτή της ΔΗΣΥ Γιάννη Μανιάτη για τις μειώσεις στους ελέγχους στην διακίνηση καυσίμων.
Η ερώτηση για τους ελέγχους στα καύσιμα προέκυψε από κάποια ανησυχητικά στοιχεία. Οι 4.018 έλεγχοι του 2014, το 2016 έγιναν 1.875, δηλαδή μείωση κατά 53%. Από 40 αποφάσεις επιβολής προστίμων το 2014, το 2016 εκδόθηκαν 10, δηλαδή μείωση κατά 75%. Από Το πρόστιμα 1.784.554 ευρώ που εισπράχτηκαν το 2014 συρρικνώθηκαν σε 178.191 ευρώ, δηλαδή μείωση κατά 90%. Ο λόγος όπως με αφοπλιστική ειλικρίνεια ομολόγησε ο Σταθάκης ήταν ότι «…οι έλεγχοι έχουν ατονήσει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, καθώς η ανά έλεγχο αμοιβή των ΚΕΔΑΚ που καθοριζόταν με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και ΠΕΝ, από την 1η Ιανουαρίου του 2016 καταργήθηκε».
Τα «ΚΕΔΑΚ» που είναι το ακρωνύμιο των Κλιμάκιων Ελέγχου Διακίνησης και Αποθήκευσης Καυσίμων, υπάγονται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενεργείας κινούνται – ή θα έπρεπε να κινούνται - με ειδικά εξοπλισμένα οχήματα (VAN), που αγόρασε το Υπουργείο και διενεργούν αναλύσεις της ποιότητας των καυσίμων. ΤΑ ΚΕΔΑΚ όμως υπολειτουργούν επειδή το κράτος σταμάτησε να δίνει το bonus. Bonus για να κάνουν ελέγχους οι ελεγκτές. Το αποτέλεσμα ήταν αυτοκίνητα και μηχανήματα που αγοράστηκαν με χρήματα των φορολογουμένων να βρίσκονται σε αχρησία μέχρι το κράτος να βρει λεφτά για bonus.
Η ιστορία των ΚΕΔΑΚ είναι ενδεικτική για το πως λειτουργεί το δημόσιο. Μια υπηρεσία που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για ελέγχους, στελεχώθηκε με υπαλλήλους, αγοράστηκαν μηχανήματα και οχήματα θεώρησε μετά από σύντομο διάστημα ότι οι έλεγχοι είναι κάτι που κάνει καθ' υπέρβαση καθήκοντος απαιτώντας το bonus για να συνεχίσει να κάνει ελέγχους με την ίδια ένταση. Και αν τα bonus της δοθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έχουν γίνει ένα επίδομα, «ένα εργασιακό δικαίωμα που κατακτήθηκε με αγώνες». Και για να ξαναπάρει μπροστά η υπηρεσία θα θέλει νέα bonus. Τα οποία σύντομα θα γίνουν και αυτά επιδόματα. Στο ad infinitum ad nauseam του ελληνικού δημοσίου.
