Της Μαίρης Βενέτη
Τα leverage loans- μοχλευμένα δάνεια στην ελληνική- είναι χορηγήσεις που δίνουν οι τράπεζες προς εταιρείες που συνήθως έχουν ήδη μεγάλα δανειακά βάρη και κακό πιστωτικό ιστορικό. Εν συνεχεία οι τράπεζες πουλάνε τα συγκεκριμένα δάνεια σε επενδυτές, κυρίως σε ασφαλιστικά ταμεία και σε διαχειριστές κεφαλαίων.
Πολλές φορές όμως, όπως θα αναλύσουμε πιο κάτω, ο όρος αποδίδεται και για απευθείας δάνεια που δίνουν διάφοροι φορείς, hedge funds, private equity κ.α.
Στις ΗΠΑ η συγκεκριμένη αγορά έχει γιγαντωθεί.
Σύμφωνα με τις δύο τελευταίες εκθέσεις χρηματοοικονομικής σταθερότητας της Fed, τα μοχλευμένα δάνεια αυξήθηκαν κατά 20% το 2018 και έχουν φτάσει τα επίπεδα του 1,1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων.
Το μερίδιο μάλιστα των νέων μεγάλων δανείων που κατευθύνθηκαν στους «επικίνδυνους» πιστωτικά δανειολήπτες, υπερβαίνει πλέον τα ανώτατα επίπεδα του 2007 αλλά και του 2014.
Δεδομένης της κλιμάκωσης της εμπορικής διαμάχης και των συνεπαγόμενων κινδύνων για τον ρυθμό της παγκόσμιας ανάπτυξης, τόσο η FED όσο και το ΔΝΤ τονίζουν σε όλες τις πρόσφατες εκθέσεις τους ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με τα μοχλευμένα δάνεια έχουν «ενταθεί», καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό τους έχει χορηγηθεί σε δανειολήπτες με χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση και ήδη υψηλά επίπεδα χρέους.
Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε αποδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας θα μπορούσε να αυξήσει τα ποσοστά αθέτησης-defaults- και να οδηγήσει σε συρρίκνωση των πιστώσεων για την απασχόληση, αλλά και τις επενδύσεις αυτών των επιχειρήσεων.
Σε δεύτερη φάση όμως, μια επιβράδυνση θα μπορούσε να μετατρέψει τα μοχλευμένα δάνεια σε κίνδυνο για όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που προειδοποιεί η FED για αυτά τα επικίνδυνα εταιρικά δάνεια. Από τον Νοέμβριο σε έκθεση της έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ότι τα επιτόκια των χορηγήσεων μόχλευσης επιδεινώνονται. Μάλιστα ο πρόεδρος της Federal Reserve Bank of Dallas, Robert Kaplan, υποστήριξε ότι το συγκεκριμένο εταιρικό χρέος θα μπορούσε να «ενισχύσει» οποιαδήποτε επιβράδυνση στην ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Κατά την επόμενη κάμψη, πιστεύω ότι αυτό το ποσό εταιρικού χρέους θα είναι βάρος», ήταν τα ακριβή λόγια του σε συνέντευξη τύπου σχετική με το θέμα.
Γιατί τα προτιμούν οι επενδυτές
Ο δανεισμός με μόχλευση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια εν μέρει επειδή η οικονομία είναι ισχυρή και τα επιτόκια χαμηλά.
Οι επενδυτές λοιπόν είναι διατεθειμένοι ν' αναλάβουν πιο επικίνδυνο χρέος για τον απλούστατο λόγο ότι «πληρώνει» περισσότερο σε μια εποχή όπου το επιτόκιο/κουπόνι για τα ασφαλέστερα περιουσιακά στοιχεία είναι σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.
Ταυτόχρονα η καλή επενδυτική ψυχολογία προσφέρει πενιχρές ανησυχίες, καθώς οι επενδυτές εκτιμούν ότι τα χρέη θα αποπληρωθούν.
Ένας άλλος λόγος της αύξησης τους είναι ότι τα συγκεκριμένα δάνεια έχουν προτεραιότητα έναντι των ομολόγων σε περίπτωση χρεοκοπίας, επομένως θεωρητικά είναι πιο ασφαλής μέθοδος δανεισμού μιας χαμηλής ποιότητας επιχείρησης.
Το γεγονός επιπλέον ότι τα τελευταία χρόνια η FED ανέβασε τα επιτόκια, εκτόξευσε στην ουσία τη συγκεκριμένη αγορά στα ύψη, γιατί το επιτόκιο που πληρώνεται είναι ευθυγραμμισμένο με τ' άλλα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, σε αντίθεση με την σταθερή απόδοση που προσφέρει, για παράδειγμα, ένα ομόλογο.
Οι παρενέργειες
Το αποτέλεσμα της υψηλής ζήτησης για ολοένα και πιο επικίνδυνα assets έδωσε το πάνω χέρι στις εταιρείες, επιτρέποντάς τους να αντλούν ρευστότητα με ευνοϊκότερους όρους, αίροντας πολλές φορές κάποιες από τις δικλείδες ασφαλείας των επενδυτών.
Το γεγονός αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τις ρυθμιστικές αρχές, οι οποίες το τελευταίο εξάμηνο προειδοποιούν για τους κινδύνους που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η δράση τους όμως μέχρι στιγμής έχει εξαντληθεί στα όρια των προειδοποιήσεων.
Το πρόβλημα όμως με τη δεδομένη χρονική συγκυρία είναι ότι η αβεβαιότητα έχει αρχίσει και πάλι να χτυπάει την πόρτα των αγορών, οι οποίες έχουν παρουσιάσει αυξημένη μεταβλητότητα. Ήδη μάλιστα έχει αρχίσει - αν και με ήπιο ρυθμό- η απόσυρση από επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου.
Βέβαια οφείλουμε να αναδείξουμε το γεγονός ότι αν πράγματι τα πράγματα εκτροχιαστούν, τουλάχιστον θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος για να πτωχεύσουν οι ευάλωτες επιχειρήσεις.
Ο λόγος;
Η χαλάρωση του θεσμικού πλαισίου που έχει ξεκινήσει ελέω Trump εδώ και καιρό στις ΗΠΑ.
Εν ολίγοις, καθώς οι επιχειρήσεις δεν δεσμεύονται από αυστηρή εποπτεία και κανόνες, θα αργήσει να φτάσει το «μαχαίρι στο κόκαλο».
Αν όμως εν τέλει καταρρεύσουν, οι επενδυτές κινδυνεύουν να εισπράξουν πολύ λιγότερα απ' όσα θα δικαιούνταν αν οι ασφαλιστικές δικλείδες ήταν σε ισχύ.
Ποιοί είναι οι κύριοι κάτοχοι των leverage loans
Τα δάνεια αυτά είτε τα κατέχουν αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία συγκεντρώνουν χρήματα από πολλούς διαφορετικούς επενδυτές, είτε είναι ομαδοποιημένα και χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη τίτλων που ονομάζονται εξασφαλισμένες δανειακές υποχρεώσεις.
Αυτοί οι τίτλοι με τη σειρά τους πωλούνται σε τράπεζες, αμοιβαία κεφάλαια, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, ασφαλιστικές εταιρείες και αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου –hedge funds-με τα τελευταία να διεκδικούν πολλές φορές και τις «πιο επικίνδυνες φέτες».
Η άποψη της FED
Για πολλούς αναλυτές, τα επίπεδα του υψηλού κινδύνου όσον αφορά τα εταιρικά χρέη, εμφανίζουν αντιξοότητες που παραπέμπουν στους παράγοντες που τροφοδότησαν την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Αλλά η FED και στις δύο εκθέσεις της υποστηρίζει ότι πρόκειται για διαφορετικές καταστάσεις. Το αιτιολογεί μέσω της παρατήρησης ότι οι εγγυημένες δανειακές υποχρεώσεις είναι διαρθρωμένες με ασφαλέστερο τρόπο από τα στεγαστικά δάνεια χαμηλής εξασφάλισης - subprimes – και ότι οι τράπεζες λογικά «θα πρέπει να είναι σε θέση να χειριστούν την έκθεση τους στο εταιρικό χρέος».
Παρά ταύτα, η Κεντρική Τράπεζα δεν είναι ιδιαίτερα σίγουρη για τις εξελίξεις στην εν λόγω αγορά, σε περίπτωση που έχουμε μια επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, πτώση των εταιρικών κερδών και άνοδο της ανασφάλειας των επενδυτών ως επιστέγασμα των παραπάνω οικονομικών εξελίξεων.
Η άποψη της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, έχει δηλώσει πολλές φορές μέσω αξιωματούχων της ότι τα μοχλευμένα δάνεια είναι ένας τομέας όπου «οι προσδοκίες ρευστότητας των επενδυτών μπορεί να μην ταιριάζουν στην πραγματικότητα».
Οι ανησυχίες είναι αυξημένες, καθώς τα αμοιβαία κεφάλαια αγοράζουν όλο και περισσότερο τα leverage loans χωρίς να θέτουν βασικά ερωτήματα όπως:
-Είναι τα κατάλληλα προϊόντα για συγκεκριμένα προφίλ επενδυτών;
-Οι επενδυτές που επιθυμούν μεγάλη δυνατότητα ρευστοποίησης των περιουσιακών τους στοιχείων, είναι ενήμεροι ότι τα προϊόντα αυτά μερικές φορές είναι δύσκολο να πουληθούν;
Ακόμα και ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Jay Clayton, δεν χάνει ευκαιρία να εκφράζει τις ανησυχίες του για πιθανή αναντιστοιχία ρευστότητας μεταξύ των αμοιβαίων κεφαλαίων που επενδύουν στα μοχλευμένα δάνεια.
Ο Jackson, ο οποίος είναι κάτοχος Δημοκρατικής έδρας στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, έχει δηλώσει πολλάκις ότι δεν είναι βέβαιος για το πόσο προσεκτικά η ρυθμιστική αρχή ελέγχει την αγορά.
Έχει επισημάνει μάλιστα ότι τον απασχολεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι η συγκεκριμένη αγορά ανταγωνίζεται σε μέγεθος την αγορά ομολόγων υψηλής απόδοσης, παρόλο που πρόκειται για ιδιωτικές συναλλαγές στην ουσία, ενώ τα ομόλογα είναι τίτλοι.
Σκιώδης τραπεζική made in USA
Οι πιθανότητες να έχουμε μια θεσμοθετημένη παρέμβαση για τα leverage loans είναι μικρές, καθώς ο Trump έχει ήδη προωθήσει μια απορρυθμιστική ατζέντα ως επί το πλείστον για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο και το Κογκρέσο ζει μέρες διαίρεσης.
Έτσι, ενώ η Federal Reserve ρυθμίζει τα δάνεια που εκδίδουν οι τράπεζες, εντούτοις δεν εποπτεύει τη χρηματοδότηση που παρέχεται από τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια- Private equity- και τα Ηedge funds.
Το γεγονός ότι τα δάνεια αυτά δεν βρίσκονται μέσα σε «ρυθμιζόμενες» τράπεζες, οδήγησε την Federal Reserve να αποκαλεί τους φορείς αυτούς σκιώδεις δανειστές.
Στη σκιώδη τραπεζική των ΗΠΑ αναφέρθηκε μάλιστα και πριν δύο εβδομάδες ο Tobias Adrian, οικονομικός σύμβουλος του ΔΝΤ, προειδοποιώντας ότι «η ανάληψη κινδύνων έχει αυξηθεί και η πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών έχει επιδεινωθεί».
Τέλος να αναφερθούμε ότι ανησυχίες εκφράζονται και για τα κοινοπρακτικά δάνεια, -επιτρέπουν σε μια ομάδα δανειστών να χρηματοδοτούν από κοινού ένα μεγάλο δάνειο- λόγω της επιθετικής τιμολόγησης τους σε συνδυασμό πάντα με την αποδυνάμωση του ρυθμιστικού πλαισίου.
Πολλοί αναλυτές φοβούνται ότι και αυτά τα δάνεια ενδέχεται να υποστούν γρήγορες διορθώσεις σε περίπτωση μείωσης της κερδοφορίας των επιχειρήσεων ή αύξησης των εξόδων για τόκους, με αποτέλεσμα απώλειες σε τραπεζικά αλλά και μη τραπεζικά χαρτοφυλάκια.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων.
Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες
