Της Γιάννας Γ. Παναγοπούλου
Η κυβέρνηση συνεχίζει, άτολμα και ιδεοληπτικά, σχεδόν με θρησκευτική αφοσίωση, να επιλέγει τον εύκολο τρόπο. Με τροπολογία του υπ. Δικαιοσύνης παρατείνεται ακόμα μια φορά η ισχύς του λεγόμενου νόμου Παρασκευόπουλου, (ν.4322/2015), με τον οποίο, στο όνομα της αποσυμφόρησης των φυλακών, διευρύνθηκαν οι περιπτώσεις πρόωρης αποφυλάκισης και δεν εξαιρέθηκαν, όπως στο παρελθόν, οι περιπτώσεις ειδεχθών εγκλημάτων, βαριάς και επικίνδυνης εγκληματικότητας, με βαριές καταδίκες.
Η απόλυση από τις φυλακές θα συνεχίσει, δυστυχώς, να μην γίνεται με κριτήριο αντεγκληματικής πολιτικής, ούτε με το κριτήριο της ειδικής ή γενικής πρόληψης, ή με το φίλτρο την καλύτερη μεταχείριση του συγκεκριμένου εγκληματία, γίνεται με οριζόντιο τρόπο με στόχο την αποσυμφόρηση των φυλακών. Αυτή είναι στρεβλή, και διαχρονική, αντίδραση στον υπερπληθυσμό των καταστημάτων κράτησης.
Η επιλογή αυτή συνιστά παραβίαση των στεγανών και επέμβαση της νομοθετικής εξουσίας στο έργο της Δικαστικής, στην οποία ανήκει ο κολασμός των εγκλημάτων και η οποία, πρωτογενώς, έχει κρίνει και έχει επιμετρήσει την ποινή. Και αυτό ανοίγει νέο κύκλο που «νομιμοποιεί» τους δικαστικούς λειτουργούς να κρίνουν πιο αυστηρά, επειδή διαβλέπουν ότι οι κατηγορούμενοι θα απολυθούν άμεσα.
Από την άλλη μεριά οι συνεχείς, έκτακτες αποσυμφορήσεις, που έχουν μετατραπεί σε μόνιμη επιλογή, ακυρώνουν κάθε έννοια ομαλής επανένταξης, ενώ δημιουργούν στους κρατούμενους την πεποίθηση ότι έχουν δικαίωμα στην έκτακτη αποφυλάκιση και την προσδοκία ότι ο νόμος θα παρατείνεται, πράγμα που τους ενθαρρύνει για τη διάπραξη νέων αξιόποινων πράξεων. Πολλοί από τους κρατούμενους που απολύθηκαν, επανεισέρχονται, μετά από τέλεση νέων εγκλημάτων.
Και το πρόβλημα του υπερπληθυσμού εξακολουθεί βέβαια να υπάρχει, το ίδιο και οι άσχημες συνθήκες στα καταστήματα κράτησης, και είναι εδώ για να θυμίζει ότι με εμβαλωματικές λύσεις δεν πετυχαίνεται μόνιμο αποτέλεσμα. Το κοινωνικό κόστος από την εφαρμογή του επίμαχου νόμου είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος ανέγερσης ενός σωφρονιστικού καταστήματος κράτησης.
Το «όραμα» των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ για τη σωφρονιστική και μετασωφρονιστική φροντίδα, ξεδιπλώνεται αδιάλειπτα τέσσερα τώρα χρόνια. Κανένα σχέδιο για αντιμετώπιση των δομικών προβλημάτων σε υποδομές και θεσμικό υπόβαθρο, καμία ουσιαστική παρέμβαση, μόνο τεχνητή αποσυμφόρηση, με προφανείς δραματικές επιπτώσεις στην ασφάλεια και την πρόληψη της εγκληματικότητας.
Η αποσυμφόρηση των φυλακών με πυροσβεστικά μέτρα δεν λύνει το πρόβλημα. Χρειάζεται αναμόρφωση και εξορθολογισμός των ποινών, αναθεώρηση του τρόπου έκτισης, αναθεώρηση της διάταξης για τις απολύσεις που θα σέβεται τη δικαστική κρίση, φίλτρα αξιολόγησης της επικινδυνότητας. Αυτό οφείλει να κάνει άμεσα η κυβέρνηση γιατί η δημόσια ασφάλεια είναι αναγκαία συνθήκη για τη λειτουργία της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
* Η Γιάννα Γ. Παναγοπούλου είναι δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, Διδάκτωρ Νομικής και τομεάρχης Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ποταμιού
