Πριν λίγες μέρες είχα τη χαρά να επισκεφτώ για δεύτερη φορά την καταπληκτική έκθεση με τίτλο «The Hour of Greece» (Η ώρα της Ελλάδας) που οργανώθηκε από το Hellenic American College και το Greek America Foundation. Η έκθεση περιλάμβανε μέχρι και χθες που έκλεισε για το κοινό, ορισμένα ιστορικά εκθέματα, όπως το χειρόγραφο ημερολόγιο του Ιωάννη Μεταξά ανοιγμένο στις 27 και 28 Οκτωβρίου του 1940 που ανήκει στο Γενικό Αρχείο του Κράτους, και την πλούσια προσωπική συλλογή του Gregory Pappas, γνωστού από την ενασχόλησή του με θέματα της ελληνικής ομογένειας στις ΗΠΑ. Το κυρίαρχο θέμα της έκθεσης ήταν η περίοδος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με αρχειακό υλικό που καλύπτει το Αλβανικό Έπος, την επίθεση των Γερμανών, την περίοδο της κατοχής και τον αντίκτυπο που είχε στην αμερικανική κοινωνία η εμπλοκή της χώρας μας στον πόλεμο.
Για όσους γνωρίζουν, έστω και λίγο, την αμερικανική κουλτούρα η έκθεση ήταν συγκινητική. Ντοκουμέντα που έφερναν τους πιο επιφανείς Αμερικανούς στο πλευρό των Ελλήνων με τις χορηγίες τους στον αγώνα, την ανθρωπιστική βοήθεια, τις συναυλίες και τις θεατρικές παραστάσεις προς στήριξη των Ελλήνων ηρώων, ήταν λίγα από τα εκθέματα που προκαλούσαν ρίγος συγκίνησης. Το πλεονέκτημα όμως του να επισκέπτεται κανείς μία έκθεση για δεύτερη φορά είναι η εμβάθυνση. Μία τέτοια στιγμή βίωσα όταν συνειδητοποίησα πως πίσω από τις σημαντικότερες ενέργειες στήριξης της Ελλάδας εκείνα τα χρόνια, ήταν μία οργάνωση που λεγόταν Greek War Relief Association. Αυτή η οργάνωση είχε ιδρυθεί από τους πιο επιφανείς Έλληνες των ΗΠΑ, όπως ο Σπύρος Σκούρας (απλή συνωνυμία) που δύο χρόνια μετά χρίζεται πρόεδρος της 20th Century Fox. Και μόνο η ύπαρξη ενός τέτοιου οργανισμού λέει πολλά για το ποιον της Αμερικής και του συστήματός της. Ένα νομικό σύστημα που επιτρέπει τη δημιουργία νομικού προσώπου, με έδρα τη Νέα Υόρκη, που ιδρύθηκε με σκοπό να στηρίξει μία εμπόλεμη χώρα στον αγώνα της κατά της Ιταλίας και του άξονα πριν καν εμπλακεί η χώρα που τη φιλοξενούσε στον πόλεμο.
Οι ήρωες αυτοί, γιατί και αυτοί ήρωες ήταν κι ας μην σήκωσαν ποτέ τους όπλο στο ελληνικό μέτωπο, ήταν επιχειρηματίες, άνθρωποι της αγοράς που ανέλαβαν να κινητοποιήσουν ένα έθνος προς υπεράσπιση ενός άλλου. Η ιστορία φυσικά τους δικαιώνει. Οι πολίτες της Αμερικής, με την αξιοθαύμαστη φιλανθρωπική τους παράδοση, στέλνουν δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για να καλύψουν διατροφικές, ιατροφαρμακευτικές, ακόμα και στρατιωτικές ανάγκες της μαχόμενης Ελλάδας. Καταφέρνουν μάλιστα να επαναπροσδιορίσουν θετικά το τί σημαίνει να είναι κανείς Έλληνας στην Αμερική.
Αυτού του είδους η βοήθεια δεν ήταν η πρώτη φορά που δόθηκε στη χώρα μας. Αντίστοιχες προσπάθειες έγιναν και στον μεγάλο πόλεμο του 19ου αιώνα, τον αγώνα της Ανεξαρτησίας. Πάλι οι Αμερικανοί πολίτες, χωρίς τη συμμετοχή του ομοσπονδιακού κράτους, μαθαίνοντας για τη δεινή κατάσταση των φτωχών Ελλήνων λίγο πριν την αποχώρηση του Ιμπραήμ, μαζεύουν ένα τεράστιο για την εποχή ποσό και το στέλνουν στην Ελλάδα με μοναδική προϋπόθεση να διατεθεί μόνο σε αμάχους.
Τέτοιες ιστορίες δεν έχει μόνο η Ελλάδα. Μπορεί εμείς εδώ να τους λέμε περιπαικτικά Αμερικανάκια, όμως η γενναιοδωρία του λαού αυτού δεν μπορεί να συγκριθεί με καμίας άλλης χώρας. Πιο συγκεκριμένα, το Charities Aid Foundation υπολογίζει ότι το 1,44% του ΑΕΠ της χώρας αφορά δωρεές σε αγαθοεργίες, γεγονός που την κατατάσσει πρώτη στον κόσμο και με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από τη δεύτερη Νέα Ζηλανδία. Όμως, η φιλανθρωπία και η γενναιοδωρία των ΗΠΑ δεν εξαντλείται μόνο στο χρήμα. Η έλλειψη της ιδέας του κράτους γκουβερνάντας, αναγκάζει τους Αμερικανούς να αναλαμβάνουν τα ηνία για την επίλυση σοβαρών προβλημάτων μέσω της κοινωνίας των πολιτών και του εθελοντισμού. Το World Giving Index κατατάσσει τις ΗΠΑ στη 2η θέση παγκοσμίως μόνο πίσω από τη Myanmar.
Το σημερινό άρθρο είχε ως στόχο το να μην ξεχνάμε ότι μπορεί στην Αμερική σήμερα να προεδρεύει ένας επικίνδυνος λαϊκιστής, όμως στη χώρα αυτή το ποιος κυβερνά έχει μικρότερη σημασία από ότι αλλού. Ο πυρήνας του τι εστί Αμερική είναι οι πολίτες της, οι πιο γενναιόδωροι πολίτες του κόσμου.
