Του Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη
Η απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημοσίους χώρους είναι νόμος του κράτους πάνω από μια δεκαετία. Ένας νόμος που δεν εφαρμόζεται. Είμαστε ανάμεσα στις λίγες χώρες που αυτός ο νόμος δεν εφαρμόζεται. Σε άλλες, παρόμοιες με εμάς στο μεσογειακό ταμπεραμέντο μας, όπως η Ιταλία και η Τουρκία, εφαρμόστηκε καθολικά από την επόμενη ημέρα που ίσχυσε.
Γιατί όμως;
Μέρος του προβλήματος είναι η απουσία πραγματικού ελέγχου. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, υπουργεία, αστυνομία, κάνουν τα στραβά μάτια. Μέρος επίσης του προβλήματος είναι η κουλτούρα μας που περιέχει μαζική διασκέδαση σε νυχτερινά μαγαζιά με μουσική και ποτό, ένα περιβάλλον αναρχίας έτσι και αλλιώς. Πώς να επιβάλλεις πειθαρχία σε ένα πλήθος χιλίων και βάλε ανθρώπων; Το ένα φέρνει το άλλο.
Αλλά και η γενικότερη κουλτούρα μας, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων ηλικιών, έχει την συμμετοχή της αφού «τα παλιά χρόνια» το τσιγάρο ήταν συνδεδεμένο με έναν συμβολισμό ελευθερίας. Άρχιζες να καπνίζεις στην εφηβεία, επειδή μέχρι τότε σου το απαγόρευαν. Και έτσι ήταν το πρώτο δείγμα χειραφέτησης και ανεξαρτησίας.
Η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και γενικά ο πόλεμος εναντίον του τσιγάρου έχουν την ρίζα τους σε ιατρικούς λόγους. Το τσιγάρο σκοτώνει, έμμεσα και άμεσα, εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο. Παράλληλα επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά προσθέτοντας κόστη και πελάτες στα δημόσια συστήματα υγείας που φορτώνονται με την επιμέλεια των θυμάτων της βλαβερής αυτής συνήθειας. Όλες οι χώρες, πολιτισμένες και υπανάπτυκτες έχουν δημιουργήσει πολιτικές εναντίον του τσιγάρου.
Και η ελευθερία; θα πει κάποιος. Είναι σωστό το κράτος να εμποδίζει κάποιον να βλάψει τον εαυτό του εάν εκείνος έτσι επιλέγει; Που είναι η ελεύθερη βούληση;
Βασική αρχή της ομαλής συμβίωσης των κοινωνιών είναι ότι η ελευθερία του καθενός περιορίζεται από το δικαίωμα της ελευθερίας των άλλων. Εφόσον το παθητικό κάπνισμα όσων δεν καπνίζουν, υφιστάμενοι το κάπνισμα των άλλων, επιβαρύνει και την δική τους υγεία, το δικαίωμα τους να απολαμβάνουν ζωή χωρίς καπνό υπερβαίνει εκείνο των άλλων που θέλουν να απολαύσουν την συνήθεια τους στον ίδιο χώρο με τους μη καπνιστές.
Εκεί εδράζεται και η αυτοτελής αξία του αντικαπνιστικού νόμου. Το ότι αυτός δεν εφαρμόζεται στην χώρα μας είναι ένα δείγμα αδυναμίας του κράτους μας.
Η φιλελεύθερη δυτική δημοκρατία, εκείνη που είναι κατά το δυνατόν περισσότερο συμπεριληπτική όλων των κοινωνικών δυνάμεων και αιτημάτων, έχει σαν προϋπόθεση για να είναι επιτυχημένη ένα ισχυρό Κράτος. Προσοχή, ισχυρό, που να επιβάλλει την συλλογική βούληση, όχι απαραίτητα μεγάλο. Τέτοιο κράτος δεν έχουμε μέχρι σήμερα, από ότι δείχνει και η αδυναμία να εφαρμοστεί ο αντικαπνιστικός νόμος.
Μερικοί απορούν με την επιμονή του Κυριάκου Μητσοτάκη να βάλει σε προτεραιότητα της κυβέρνησης του την εφαρμογή της απαγόρευσης καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Και όμως, από εκεί θα πρέπει να αποδείξουμε ότι το Κράτος είναι ισχυρό και μπορεί να λειτουργήσει για το συλλογικό Καλό. Όπως και στην ασφάλεια, όπου η καλύτερη πολιτική είναι η μηδενική ανοχή, ακόμα και στα μικρά παραπτώματα, έτσι και στην περίπτωση του τσιγάρου. Από εκεί θα αποδείξουμε ότι «μπορούμε καλύτερα».
Θα τα καταφέρουμε; Υπομονή, λίγο έμεινε.
Ένα τσιγάρο δρόμος…
