Των Εμμανουήλ και Νικόλαου Απέργη
Για να μπορέσουμε να αρθρώσουμε μια συνεκτική εκπαιδευτική πολιτική θα πρέπει πρώτα να παραθέσουμε το πρόβλημα της σημερινής εκπαίδευσης. Αυτή τη στιγμή όλοι οι φορείς, εκπαιδευτικοί και οι υπουργοί προσπαθούν λανθασμένα να καταστήσουν τα πανεπιστήμια το κέντρο βάρους ή τον κόμβο της εκπαιδευτικής δραστηριότητας.
Αυτή η οργάνωση όμως είναι λάθος και υποχρησιμοποιεί τους ανθρώπινους πόρους, με αποτέλεσμα να μην έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το πανεπιστήμιο ζητά χρηματοδότηση για έρευνα, ανοίγει την πόρτα του σε φοιτητές να σπουδάσουν, ενώ δεν δημιουργεί νέες επιχειρήσεις για τους φοιτητές, ενώ οι καθηγητές πρέπει να κάνουν και έρευνα. Η πολιτική αυτή στραμμένη στην οικονομία ζήτησης είναι αναποτελεσματική. Προτείνουμε κάτι διαφορετικό. Αντί να καταστήσουμε τα πανεπιστήμια κόμβο έρευνας, προτείνουμε τα Ινστιτούτα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (Γ.Γ.Ε.Τ.) να γίνουν ο κόμβος της γνώσης. Αυτά θα λαμβάνουν χρηματοδότηση από τη Γ.Γ.Ε.Τ., θα καθορίζουν το πεδίο της έρευνας και θα διαμορφώνουν την εγκύκλιο σπουδών στα πανεπιστήμια, λύκεια, γυμνάσια και δημοτικά. Τα Ινστιτούτα θα ιδρύονται από τη Γ.Γ.Ε.Τ. με υπουργική απόφαση και θα λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση, ενώ ένα καινούργιο ινστιτούτο Διαπαιδαγώγησης, που εκτός από έρευνα θα αναλαμβάνει συνδιαμορφωτικά και την εγκύκλιο σπουδών σε πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Οι καθηγητές-ερευνητές των πανεπιστημίων δε θα χρηματοδοτούνται από τα ίδια τα πανεπιστήμια, αλλά από το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ., που θα μετατραπεί σε φορέα που θα μισθοδοτεί όλα τα μέλη ΔΕΠ. Επομένως, τώρα τα πανεπιστήμια μπορούν να ιδιωτικοποιηθούν, αφού εταιρείες κτηματομεσιτικές θα αναλάβουν την συντήρηση και ανάπτυξη της πανεπιστημιακής υποδομής. Έτσι, τα πανεπιστήμια από κόμβος που είναι σήμερα θα μετατραπούν σε ένα απλό παρακλάδι με σύγχρονες υποδομές, όπου η ιδιωτική εταιρεία θα λαμβάνει τα έσοδά της για τη συντήρηση της υποδομής από την εισροή σπουδαστών και ανάλογα με την εισροή ή την διακύμανσή της θα την επεκτείνει ή θα την αναθέτει σε άλλες χρήσεις.
Επιστρέφοντας στο κόμβο μας που είναι τα ινστιτούτα, αυτά πρέπει να βρίσκονται σε αποκλειστική σύνδεση με τα επιμελητήρια. Δηλαδή, τα επιμελητήρια θα πρέπει σταδιακά να ιδιωτικοποιηθούν. Θα έχουν το ρόλο μητρώου όλων των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να γνωρίζουν τις ανάγκες της κάθε επιχείρησης και γίνουν ο σύνδεσμος μεταφοράς τεχνογνωσίας από τα ινστιτούτα στις επιχειρήσεις έναντι τιμήματος. Δηλαδή, αν το ινστιτούτο π.χ. επιχειρησιακής έρευνας, έχει επινοήσει μια νέα έρευνα που μειώνει το κόστος κατά τη μεταποιητική διαδικασία, θα πωλείται στις επιχειρήσεις από τα ινστιτούτα.
Έτσι, τα ινστιτούτα θα έχουν επιπλέον έσοδα και κίνητρο για τους ερευνητές να ερευνήσουν πιο εντατικά. Οι επιχειρήσεις αφού θα πληρώνουν έναν αντίτιμο στα επιμελητήρια με αντάλλαγμα να μάθουν τις τρέχουσες εξελίξεις, θα αποφασίσουν εάν επενδύσουν στην αγορά της καινοτόμου έρευνας. Επιπλέον, τα επιμελητήρια πια θα συντάσσουν κάθε έτος αιτιολογική έκθεση των αναγκών των επιχειρήσεων για πρόσληψη νέου προσωπικού.
Η αιτιολογική έκθεση θα αποστέλλεται στα πανεπιστήμια έναντι τιμήματος, γεγονός που θα δίνει το κίνητρο στα επιμελητήρια να είναι ακριβή στις εκθέσεις τους. Τα πανεπιστήμια (ιδιωτικά πια) δε θα μπορούν να ανοίξουν για την νέα ακαδημαϊκή χρονιά αν δε λάβουν εκ των προτέρων αιτιολογική έκθεση. Ως ιδιώτες έχουν το κίνητρο να υποβάλλουν ένα ικανοποιητικό τίμημα για την έγκαιρη παράδοση της αιτιολογικής έκθεσης. Τέλος, τα ινστιτούτα θα υποβάλλουν τίμημα στα επιμελητήρια προκειμένου να διευκολυνθεί η δημιουργία τεχνοβλαστών (νέων επιχειρήσεων) κάθε φορά που μια αντίστοιχη καινοτομία δεν υπάρχει στην αγορά έναντι τιμήματος, γεγονός που δίνει το κίνητρο στα επιμελητήρια να αυξήσουν τις επιχειρήσεις στα μητρώα τους και συνεπώς τα έσοδά τους.
Συνεπώς με το νέο οργανωτικό σύστημα που προτείνουμε έχουμε μια μεταφορά προσωπικού ισχύος από τα πανεπιστήμια στα ινστιτούτα. Έτσι, οι πόροι από το ΥΠ.ΠΑΙ. δε θα διατίθενται για συντήρηση υποδομών, αλλά αποκλειστικά στην έρευνα και τη διακράτηση υπερπολύτιμου προσωπικού και προσέλκυσης ακόμα καλύτερου προσωπικού. Έτσι, οι πολιτικές της παιδείας εφεξής θα έχουν ένα συγκεκριμένο στόχο. Ποιά πολιτική έρευνας θα χρηματοδοτήσουν. Θα στηριχθεί η ιστορία με το ινστιτούτο ιστορίας ή η κβαντομηχανική με το ινστιτούτο κβαντομηχανικής; Σε αυτό το σημείο πρέπει να αφοσιωθούμε αποκλειστικά με τον κόμβο.
Σήμερα έχουμε το Ι.Τ.Ε., το Ε.ΚΕ.Β.Ε., το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., το Ε.Ι.Π., το Ε.Κ.Κ.Ε., το Ε.Κ.Ε.Φ.Ε., το Ε.Κ.Ε.Τ.Α., το Ε.Ι.Ε. το Ε.Α.Α. και το κέντρο Αθηνά. Αυτά τα κέντρα εποπτεύουν διάφορα ινστιτούτα, όπως το ινστιτούτο ρομποτικής αντίληψης και αλληλεπίδρασης, το ινστιτούτο διαστημικών προγραμμάτων, το ινστιτούτο βιομηχανικών συστημάτων, το ινστιτούτο αστρονομίας, το ινστιτούτο βιολογίας, φαρμακευτικής χημείας και βιοτεχνολογίας, το ινστιτούτο τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, το ινστιτούτο νανοεπιστήμης και νανοτεχνολογίας, το ινστιτούτο πυρηνικής και σωματιδιακής φυσικής, το ινστιτούτο κοινωνικών ερευνών, το ινστιτούτο Παστέρ για τη μικροβιολογία, το ινστιτούτο ωκεανογραφίας, το ινστιτούτο ογκολογίας, ινστιτούτο μεσογειακών σπουδών και άλλα.
Όταν απελευθερωθούν πόροι από το σύστημα που προτείνουμε θα αυξηθεί αφενός η χρηματοδότηση αυτών των ινστιτούτων, ενώ παράλληλα θα ανοίξουν και νέα ινστιτούτα αν κρίνει το ΥΠ.ΠΑΙ. ότι χρειάζεται η χώρα μια επιθετική επέκταση σε έναν νέο τομέα που δεν υπάρχει σήμερα όπως ινστιτούτο δασολογίας, ινστιτούτο αρχαιολογίας, ινστιτούτο ψυχολογίας, ινστιτούτο τεχνητής νοημοσύνης, ινστιτούτο χρηματοοικονομικής, ινστιτούτο οικονομίας, ινστιτούτο φιλοσοφίας, ινστιτούτο σεισμολογίας, ινστιτούτο επιχειρησιακής έρευνας, ινστιτούτο πληθυσμού και δημογραφίας, ινστιτούτο επιχειρηματικότητας, ινστιτούτο ασιατικών σπουδών, ινστιτούτο υποδομών, ινστιτούτο ασφαλείας, ινστιτούτο εμπορευματολογίας (μάρκετινγκ), ινστιτούτο ρίσκου, ινστιτούτο χαρτογράφησης ανθρώπινου γονιδιώματος, ινστιτούτο ημιαγωγών και ολοκληρωμένων κυκλωμάτων, και άλλα.
